Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Είναι ηθικό να υπάρχει ένα πλαίσιο που ενώ προστατεύει τους αδύνατους, δίνει καταφύγιο και σε όσους μπορούν να πληρώσουν αλλά δεν το κάνουν, εις βάρος των… καλοπληρωτών;
Είναι κορόιδα όσοι κάνουν θυσίες όλα αυτά τα χρόνια και με κόπο παραμένουν συνεπείς στις υποχρεώσεις τους; Την ώρα που πάνω από 50.000 κάτοχοι στεγαστικών δεν πληρώνουν εσκεμμένα τα δάνειά τους, ξεπερνούν τις 450.000 οι συνεπείς δανειολήπτες που περιορίζουν δαπάνες για να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους.
Σε μία οργανωμένη κοινωνία είναι δεδομένο πως πρέπει να υπάρχει πλαίσιο για την προστασία των ασθενέστερων κοινωνικών τάξεων. Όταν όμως η προστασία διευρύνεται εσκεμμένα για να ικανοποιηθεί το εκλογικό ακροατήριο, τότε εγείρεται ηθικό ζήτημα για όσους υπομένουν την υποβάθμιση του βιοτικού τους επιπέδου για να πληρώνουν.
Το θέμα της προστασίας των «μπαταχτσήδων» έχει επανέλθει στο προσκήνιο καθώς αύριο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το νομοσχέδιο για το πλαίσιο που θα διαδεχθεί το νόμο Κατσέλη, μετά από περιπετειώδη διαπραγμάτευση με τις τράπεζες και την ΕΚΤ. Η συζήτηση που έχει ανοίξει για πολλοστή φορά σχετικά με την προστασία της πρώτης κατοικίας και τον εντοπισμό των «στρατηγικών κακοπληρωτών», εκθέτει την κυβέρνηση η οποία δείχνει να αναζητά προεκλογικά... δεκανίκια αδιαφορώντας για την κατάσταση των τραπεζών, αλλά και για όσους έχουν κάνει θυσίες για να είναι συνεπείς.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης πρότεινε την επιβράβευση των συνεπών κατόχων στεγαστικών δανείων από τις τράπεζες, με εύλογη μείωση του επιτοκίου για σημαντικό χρονικό διάστημα. «H επιβράβευση των συνεπών δανειοληπτών απουσιάζει από τις δημόσιες συζητήσεις που έχουν γίνει γύρω από το θέμα των κόκκινων δανείων και αυτό είναι εξαιρετικά άδικο», επισήμανε στους εκπροσώπους των τραπεζών με τους οποίους συναντήθηκε πρόσφατα ο πρόεδρος της ΝΔ.
Οι τράπεζες, από την πλευρά τους, ενώ άκουσαν με προσοχή την πρόταση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν δείχνουν αυτή τη στιγμή έτοιμες να προβούν σε κάποια συλλογική κίνηση. Προσπαθούν να μειώσουν τα επιτόκια για τις πολύ καλές επιχειρήσεις που επιδεικνύουν συνέπεια, ωστόσο μία ανάλογη κίνηση για τους ιδιώτες δεν βρίσκεται σήμερα στις άμεσες προτεραιότητές τους.
Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, οι συνεπείς κάτοχοι στεγαστικών σήμερα στην Ελλάδα διαμορφώνονται περί τις 450.000. Σε δεύτερο χρόνο και αφού προηγηθεί ο εντοπισμός των κακοπληρωτών και η επιτάχυνση της μείωσης των NPEs, αναμένεται να υπάρξει και ένα πλαίσιο «επιβράβευσης» για τους συνεπείς δανειολήπτες. Πόσο μάλλον, αν ο Κ. Μητσοτάκης είναι ο επόμενος πρωθυπουργός. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, είναι δύσκολο να γίνει πραγματικότητα μέσα στο 2019, αλλά θα εξεταστεί στη συνέχεια.
Το νέο πλαίσιο
Οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν ότι η κατάθεση του νομοσχεδίου που θα αντικαταστήσει το πλαίσιο για την πρώτη κατοικία και θα αφορά περί τους 180.000 δανειολήπτες είναι θέμα ωρών, παρά τις σοβαρές ενστάσεις που διατυπώνονται από τη Φρανκφούρτη. Αν και δεν αποκλείεται να υπάρξουν προσαρμογές της τελευταίας στιγμής που θα ικανοποιήσουν και την εποπτική αρχή, κυρίως σε ότι αφορά τους «κόφτες» που θα εμποδίζουν τους «στρατηγικούς κακοπληρωτές», είναι προφανές ότι τα κριτήρια έχουν προεκλογικό χαρακτήρα.
Η κυβέρνηση δείχνει ξανά ότι βάζει το πολιτικό της συμφέρον πάνω από την διασφάλιση της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος, επιβραβεύοντας όχι τους συνεπείς αλλά όσους επιλέγουν να «κρυφτούν» στις ευνοϊκές διατάξεις του νόμου και να μην πληρώνουν ενώ έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν.
Οι τράπεζες προσήλθαν στο τραπέζι των συζητήσεων με την κυβέρνηση διότι αφενός αντιλαμβάνονται ότι τα κόκκινα δάνεια έχουν προκαλέσει σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα και αφετέρου δεν θέλουν να έρθουν σε πλήρη αντιπαράθεση με την κυβέρνηση, στο βαθμό, βέβαια, που το νέο πλαίσιο δεν θέτει σε κίνδυνο την κεφαλαιακή τους επάρκεια.
Τα σημαντικά ζητήματα για τις τράπεζες είναι να ισχύσει το νέο πλαίσιο για ορισμένο χρονικό διάστημα (συμφωνήθηκε 1 έτος) για όσους δεν υπάγονται στις ασθενείς κοινωνικές ομάδες αλλά σε αυτούς που πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια και παράλληλα να λυθεί το πρόβλημα με την εκτίμηση των ακινήτων. Επίσης, οι τράπεζες θέλουν να έχουν πρόσβαση στα φορολογικά στοιχεία και στα τραπεζικά υπόλοιπα των δανειοληπτών που θα μπαίνουν στην πλατφόρμα.
Αυτό που τονίζουν οι θεσμοί είναι ότι πτωχευτικό δίκαιο πρέπει να υπάρχει καθώς και πλαίσιο για την προστασία των αδυνάτων, όμως πλαίσιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας δεν υπάρχει πουθενά στην Ευρώπη. Επιπλέον, εκτιμάται ότι οι «στρατηγικοί κακοπληρωτές» αντιστοιχούν σχεδόν στο 30% των «κόκκινων» στεγαστικών. Σημειώνεται ότι στο νόμο Κατσέλη έχουν ήδη ενταχθεί περίπου 200.000 υποθέσεις, ενώ εκκρεμούν 155.000 αιτήσεις, που συνεπάγεται ότι πάνω από 50.000 δανειολήπτες θα προστατευθούν ενώ δεν είναι στην κατηγορία όσων έχουν πραγματικό πρόβλημα. Για παράδειγμα, δεν μπορεί ένας δανειολήπτης με χαμηλό εισόδημα αλλά μεγάλη ακίνητη περιουσία να προστατεύεται όταν κάποιος με υψηλότερο εισόδημα αλλά χωρίς περιουσία κάνει τα αδύνατα δυνατά για να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του.
