Του Απόστολου Σκουμπούρη
Τις προϋποθέσεις που θα μπορούσαν να αλλάξουν εντελώς το status quo στο ελληνικό χρηματιστήριο και να οδηγήσουν σε αναβάθμιση των αποτιμήσεων αναλύουν στο Liberal τρεις χρηματιστές και καλοί γνώστες της αγοράς, δέκα συνεδριάσεις πριν από τις κρίσιμες κάλπες της 7ης Ιουλίου.
Και οι τρεις θεωρούν ως κεντρικό καταλύτη την εφαρμογή πολιτικών φιλικών προς τις επενδύσεις και τις επιχειρήσεις με μείωση της φορολογίας και σημαντικές διαρθρωτικές αλλαγές στη λειτουργία του κράτος, άρα θέτουν ως κεντρική προϋπόθεση μια κυβερνητική αλλαγή με ισχυρή εντολή και ξεκάθαρο αποτέλεσμα, που δε θα αφήνει περιθώρια ακυβερνησίας ή πολλαπλών εκλογικών αναμετρήσεων.
Συνδυαστικά, εξηγούν ποιοι κλάδοι και ποιες ομάδες μετοχών μπορούν να βρεθούν στο επίκεντρο τα επόμενα χρόνια, ενώ σχολιάζουν την πορεία του Χ.Α. και της ελληνικής οικονομίας με γνώμονα του πως θα διαμορφωθούν και οι διεθνείς εξελίξεις σε γεωπολιτικό αλλά και οικονομικό επίπεδο.
Και οι τρεις πάντως συμφωνούν ότι το ελληνικό χρηματιστήριο έχει σημαντικά περιθώρια περαιτέρω αναβάθμισης αποτιμήσεων, αν απελευθερωθούν οι δυνάμεις της οικονομίας, ελκυστούν επενδύσεις και καταγραφεί αύξηση του ΑΕΠ.
Μιχάλης Μιχαηλίδης, χρηματιστής, μέλος δ.σ. της Ευρωνομισματικής ΙΚΕ
Πολιτικό «νεύμα» στους επενδυτές
Αμέσως μετά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών της 26ης Μαΐου, η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά και η αντίστοιχη των κρατικών ομολόγων φανέρωσαν τις προσδοκίες τους για την διαφαινόμενη πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα.
Αυτή η αλλαγή, που θα σημάνει και ευρύτερες μεταρρυθμίσεις στην οικονομία, τις επιχειρήσεις, τις επενδύσεις και τη λειτουργία του κράτους, μετά από τόσα χρόνια ταλαιπωρίας, κρίσης και συρρίκνωσης, θα είναι ο κεντρικός καταλύτης που μπορεί να διαφοροποιήσει εντελώς το status quo και στο χρηματιστήριο.
Ο κεντρικός σηματοδότης της χρηματιστηριακής αγοράς σε μια χώρα όπως η Ελλάδα που μόλις έχει εξέλθει από παρατεταμένη ύφεση, αναβοσβήνει στο τρίπτυχο: Μέταλλα-κατασκευές-ενέργεια, διατηρώντας υψηλό το επίπεδο των παραδοσιακών πυλώνων της χώρας που είναι ο τουρισμός και η ναυτιλία. Η πολιτική αξιοποίησης των ΟΛΠ και ΟΛΘ άνοιξε το δρόμο και για τα δέκα περιφερειακά λιμάνια της χώρας.
Ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα Geoffrey Pyatt μιλώντας σε διεθνές συνέδριο τόνισε ότι οι αμερικανικές επιχειρήσεις εστιάζουν στις επενδυτικές ευκαιρίες που υπάρχουν στην Ελλάδα και που αναμένεται να αναβαθμίσουν τον ρόλο της χώρας ως κόμβου για την ενέργεια, τις μεταφορές και το εμπόριο στην Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Η επί πολλά χρόνια πιεσμένη ελληνική αγορά θα μπορούσε να αναζητήσει ευκαιρίες και σε έξι "αναδυόμενους αστέρες", όπως τους ονομάζει μια παλιότερη μελέτη της Mc Kinsey & Company (2011), που η Ελλάδα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα.
1. την παραγωγή γενοσήμων φαρμάκων
2. τις ιχθυοκαλλιέργειες
3. τον ιατρικό τουρισμό
4. την φροντίδα για την τρίτη ηλικία και τους χρόνια ασθενείς
5. τη δημιουργία περιφερειακών διαμετακομιστικών κόμβων
6. τη διαχείριση αποβλήτων.
Το διεθνές πλεονάζον χρήμα αναζητεί ευκαιρίες και η επόμενη κυβέρνηση οφείλει να στείλει σαφές και πειστικό μήνυμα για ένα φιλόδοξο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, για επιμονή στην μεγέθυνση του ΑΕΠ και δείγματα γραφής στην σταθερότητα της φορολογίας. Επίσης, απαιτούνται βήματα στην επιτάχυνση απονομής δικαιοσύνης και στην ταχύτερη επίλυση προβλημάτων του αδειοδοτικού πλαισίου.
Κωνσταντίνος Καρδιασμένος, Οικονομολόγος, Εκτελεστικός Διευθυντής της Redfin Capital
Η ισχυρή αυτοδυναμία θα αλλάξει τα δεδομένα και στο Χ.Α.
Από την επομένη των Ευρωεκλογών, το ΧΑΑ έχει επανέλθει στις συζητήσεις των ανθρώπων της Αγοράς αλλά και της Πολιτικής. Ο τζίρος έχει σταθεροποιηθεί στα επίπεδα άνω των 80 εκατ. ημερησίως, σχεδόν διπλάσιος από τις ημέρες του Απριλίου που προηγήθηκαν των εκλογών. Το ερώτημα που πλανάται βέβαια στα στόματα όλων είναι αν αυτή η κίνηση έχει και συνέχεια και αν ναι, υπό ποιους όρους.
Τι έχει λοιπόν να αναμένει ως θετικά νέα η Αγορά για να κρατήσει και γιατί όχι να διευρύνει τα κέρδη της; Κοιτώντας το μεσοπρόθεσμα λοιπόν αν συμβούν τα ακόλουθα, οι τίτλοι του Χρηματιστηρίου Αθηνών δύνανται να ανατιμηθούν περεταίρω.
Πρώτα από όλα, ένα εκλογικό αποτέλεσμα, το οποίο θα εξασφαλίσει αυτοδυναμία και θα αποτρέψει όποια σενάρια ακυβερνησίας ή συνεχόμενων εκλογικών μαχών.
Δεύτερον, μια αποφασιστική διακυβέρνηση η οποία θα οδηγήσει την χώρα στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στην Οικονομία, υλοποιώντας ένα πρόγραμμα με τα απαραίτητα συστατικά που θα δώσουν στους επενδυτές την ασφάλεια πως η χώρα είναι ανοιχτή για επενδύσεις.
Τρίτον και σημαντικότερο, στην περίπτωση κατά την οποία ο Ντράγκι επανεκκινήσει το Πρόγραμμα Επαναγοράς, η χώρα να είναι μέσα σε αυτό, πράγμα που σημαίνει πως τα ομόλογά μας θα έχουν ανέβει σε κατηγοριοποίηση ικανή να είναι αποδεκτή στο Πρόγραμμα.
Σε συνέχεια αυτής της αναβάθμισης, θα έλθει αναπόφευκτα και η αναβάθμιση του ελληνικού χρηματιστηρίου ως επενδυτικό rating, οδηγώντας σε αυτό funds τα οποία θα έχουν μακροπρόθεσμο ορίζοντα επένδυσης.
Με τα παραπάνω να ισχύουν, το ελληνικό χρηματιστήριο, μεσοπρόθεσμα θα έχει – υπό… κανονικές συνθήκες διεθνώς - ανοδική πορεία. Ποιες εταιρείες θα υπεραποδώσουν αποτελεί αντικείμενο συζήτησης στην οποία θα μπορούσαμε να επιστρέψουμε.
Νίκος Καυκάς, Υπεύθυνος Τμ. Ανάλυσης Λέων Δεπόλας ΑΧΕΠΕΥ
Το «κλειδί» είναι οι αναπτυξιακές πολιτικές
Μετά τα μετεκλογικά κέρδη του Γενικού Δείκτη του Χ.Α., εύλογα δημιουργείται το ερώτημα σχετικά με τα περαιτέρω ανοδικά περιθώρια της αγοράς, αλλά η σωστή διάσταση πρέπει να συμπεριλαμβάνει και τον χρονικό ορίζοντα. Η εξίσωση περιέχει αρκετές μεταβλητές πολλές από τις οποίες αφορούν το διεθνές περιβάλλον που ομολογουμένως βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο στην παρούσα φάση.
Ωστόσο, η προσδοκία για μια φιλο-επιχειρηματική και άρα αναπτυξιακή πολιτική με επίκεντρο την προσέλκυση επενδύσεων είναι ικανή να επιφέρει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης του ΑΕΠ υψηλότερους του 3%.
Η υψηλή πιθανότητα επίτευξης μιας τέτοιας μέτρησης, νομοτελειακά θα οδηγήσει σε περαιτέρω αναβαθμίσεις των αποτιμήσεων προερχόμενες τόσο από την πλευρά της υψηλότερης αύξησης των εσόδων όσο και από την μείωση του κόστους δανεισμού.
Επίσης θα προέλθει από τη μείωση των εισφορών και των φόρων, αυξάνοντας πολλαπλάσια τον κύκλο εργασιών στην τελική γραμμή και φυσικά τα περιθώρια επανεπένδυσης κεφαλαίων.
Το μέγεθος της αναβάθμισης διαφοροποιείται κατά περίπτωση, αλλά αξίζει να σημειώσουμε ότι ορισμένοι αριθμοδείκτες, όπως το P/E και P/BV, EV/EBITDA μπορεί να εμφανίζονται ανεβασμένοι στα τρέχοντα επίπεδα τιμών, αλλά πρέπει να εξετάζονται συνδυαστικά με την προσδοκώμενη μεγέθυνση των αποδόσεων.
Για παράδειγμα, η τιμή προς λογιστική αξία (P/BV) δικαιολογεί υψηλότερες τιμές όσο αυξάνεται η απόδοση ιδίων κεφαλαίων (καθαρό κέρδος/ίδια κεφάλαια_ROE).
Ήτοι, παρόλο που έχει καταγραφεί σημαντική σύγκλιση με βάση το consensus των αναλυτών (κατά μέσο όρο η ψαλίδα στο Universe της Λέων Δεπόλας είναι μικρότερη του 10%), η μεταβλητή της ανάπτυξης διαφοροποιεί υποθέσεις και εκτιμήσεις, ειδικότερα για εισηγμένες με έκθεση στο εσωτερικό.
Η διατήρηση κερδών και τζίρου στο Χ.Α. μαρτυρά ότι τα κεφάλαια που εισέρρευσαν τηρούν στάση αναμονής και δεν θα αποσυρθούν όσο οι εξελίξεις παραμένουν σε θετική τροχιά. Πάραυτα, λόγω αυτής της σύγκλισης αναμένουμε πλέον μεγαλύτερη συσχέτιση με τους διεθνείς δείκτες, ενώ η μεταβλητότητα, κυρίως λόγω τραπεζικού κλάδου, ο οποίος αποτελεί και το μεγαλύτερο στοίχημα του Γενικού Δείκτη, θα παραμείνει.
