Ολοκληρώθηκε στην επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, η πρώτη επεξεργασία του νομοσχεδίου του υπουργείου Πολιτισμού, που αφορά την εναρμόνιση της ελληνικής με την ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων.
Υπέρ της αρχής του νομοσχεδίου τάχθηκαν η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ μαζί με το ΚΚΕ καταψήφισαν και η Ελληνική Λύση και το ΜεΡΑ25 επιφυλάχθηκαν για την Ολομέλεια.
Κοινή ήταν η αποδοχή των αρμόδιων εξωκοινοβουλευτικών φορέων -οι οποίοι είχαν κληθεί νωρίτερα να καταθέσουν τις απόψεις τους- ότι πρόκειται για ένα σημαντικό και θετικό νομοσχέδιο που κινείται στη σωστή κατεύθυνση, λύνοντας χρόνια προβλήματα, ενώ παράλληλα ζήτησαν ορισμένες βελτιωτικές αλλαγές και αποσαφηνίσεις.
Διαφορετικές προσεγγίσεις καταγράφηκαν πάντως μεταξύ των εκπροσώπων των μέσων ενημέρωσης και των ενώσεων συλλογικής διαχείρισης, που διαφώνησαν με τις επισημάνσεις της εκπροσώπου της πλατφόρμας google σε Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα.
Ειδικότερα:
Ο Στέλιος Κοκολινάκης, νομικός σύμβουλος του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Δημιουργών Θεατρικών και Οπτικοακουστικών Έργων, τόνισε ότι το νομοσχέδιο κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, ενώ ζήτησε βελτιωτικές αλλαγές και αποσαφηνίσεις ώστε να γίνει, όπως είπε, αποτελεσματικότερο και δικαιότερο απέναντι στους πνευματικούς δημιουργούς. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο πρόεδρος της ΠΟΕΣΥ, Σωτήρης Τριανταφύλου, τονίζοντας ότι δίνει χρήσιμα εργαλεία στις Ενώσεις και στους Οργανισμούς για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων.
«Το υπουργείο Πολιτισμού, δείχνει μια σοβαρή προσπάθεια ώστε να μπει μια τάξη σε ένα δύσκολο περιβάλλον, λαμβάνοντας υπόψη την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών, δίνοντας παράλληλα την ευκαιρία να είναι ανεκχώρητο το δικαίωμα των δημιουργών», σημείωσε.
Ο Ζάνος Γεωργαντέας, διευθυντής του Οργανισμού Διαχείρισης Έργων του Λόγου, έδωσε έμφαση στις συλλογικές συμβάσεις, χαρακτηρίζοντάς τες «κρίσιμο ζήτημα για το χώρο του βιβλίου». Όπως είπε, «οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης δεν εκπροσωπούν το σύνολο των δικαιούχων».
«Εμείς έχουμε 8.000 δικαιούχους, όμως υπάρχουν παρά πολλοί άλλοι συγγραφείς ή δημοσιογράφοι οι οποίοι δεν είναι συμβεβλημένοι με αυτούς. Αυτό στη πράξη σημαίνει ότι γίνεται χρήση των έργων τους χωρίς να υπάρχει νόμιμη άδεια για το έργο τους. Επομένως γίνεται παράνομη χρήση του έργου και διατρέχουν κινδύνους. Αυτό το πρόβλημα έρχεται να επιλύσει ο θεσμός των συλλογικών αδειών, γιατί δίνει τη δυνατότητα, οι συμβάσεις που συνάπτουν οι οργανισμοί με τους χρήστες, να καλύπτουν και τους μη συμβεβλημένους δικαιούχους», σημείωσε.
Ο Στάθης Δρογώσης, εκπρόσωπος του Οργανισμού Διαχείρισης «ΕΡΑΤΩ», εστίασε την κριτική του στο άρθρο 21, τονίζοντας ότι δεν εισάγει την αναλογική αμοιβή, και πρόσθεσε ότι οι τραγουδιστές πρέπει επιτέλους να πάρουν τη νόμιμη αμοιβή που τους αξίζει. Ο ίδιος εξέφρασε έντονους προβληματισμούς ως προς το άρθρο 21, χαρακτηρίζοντας το προβληματικό και αναποτελεσματικό.
«Εμείς ξέρουμε ότι οι δημιουργοί και ερμηνευτές είναι ισότιμοι με την κοινοτική οδηγία, επειδή αλλάζει ο τρόπος αμοιβής των έργων μας. Όμως ο τρόπος, δυστυχώς, που το εισάγει το νομοσχέδιο, είναι αναποτελεσματικός και στην ουσία μας παίρνει πίσω το δικαίωμα πριν μας το δώσει, διότι όταν λέει για 'ισχύουσα συλλογική διαπραγμάτευση' εμείς ως «ΕΡΑΤΩ» δεν έχουμε σε ισχύ αυτή τη στιγμή, τη συλλογική διαπραγμάτευση. Αυτό που προτείνουμε - και το λένε όλοι οι εκτελεστές και συγγενείς που εκπροσωπούν όλους τους ηθοποιούς, τραγουδιστές, μουσικούς της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού - είναι να συμπεριληφθούμε όσοι έχουμε άδεια νόμιμη από το υπουργείο, και είμαστε το 99%», τόνισε και κατέληξε: «Ζητάμε να αρθεί αυτή η αδικία χρόνων από την ψηφιοποίηση της δισκογραφίας, τουλάχιστο σε ότι αφορά τους τραγουδιστές που δεν παίρναμε τίποτα. Με το νόμο που εισάγεται τώρα, πρέπει να πάρουμε κάτι - ελάχιστο μεν, αλλά κάτι. Το άρθρο είναι αναποτελεσματικό, προβληματικό, δεν είναι στο πνεύμα και στο γράμμα της κοινοτικής οδηγίας και δεν θα οδηγήσει σε αποτελέσματα κρίσιμα για τους τραγουδιστές, οι οποίοι το περιμέναμε πάρα πολλά χρόνια».
Ο Kωνσταντίνος Κιμπουρόπουλος, γενικός διευθυντής της Ένωσης Ιδιωτικών Τηλεοπτικών Σταθμών Εθνικής Εμβέλειας , επεσήμανε μεταξύ άλλων, ότι πρέπει να υπάρχει πραγματική εύλογη αμοιβή και αξία του έργου και πρέπει τα κριτήρια να είναι σαφή στο νόμο, έτσι ώστε να μην δημιουργηθεί μία διελκυστίνδα.
«Γιατί η Google, ή η οποιαδήποτε πλατφόρμα να συγχέει τις διμερείς συμβάσεις που υπάρχουν για την διαγνωστική εκμετάλλευση του περιεχομένου, με το δικαίωμα το πνευματικό και συγγενικό που καθιερώνει η κοινοτική οδηγία; Έτσι επιχειρείται ένας συμψηφισμός στη τελική διαπραγμάτευση», σημείωσε και πρόσθεσε: «Επίσης, τι θα διευκολύνει την όλη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, πέραν της πλήρης διαφάνειας που πρέπει είναι κάθετα σε όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες διαχείρισης αυτής της διαπραγμάτευσης. Δεν καταλαβαίνω τι έχει να φοβηθεί μια πλατφόρμα, ξέροντας ότι θα συνδιαλαγεί με δραστηριότητες οι οποίες σέβονται και κατοχυρώνουν την εμπιστευτικότητα σε όλες τις διαδικασίες. Τα κριτήρια πρέπει να είναι περιγραφόμενα με απόλυτη σαφήνεια στο νόμο, έτσι ώστε να αποφύγουμε τη διελσκιντίνδα προσφυγών στο ΣτΕ για κανονιστικά ελαττώματα των διοικητικών πράξεων. Αν δεν προστατεύσουμε και θωρακίσουμε τις διαδικασίες, θα οδηγηθούμε σε φαλκίδευση των διαδικασιών».
Ακόμα, ο κ. Κιμπουρόπουλος επεσήμανε ότι «η ανεξάρτητη αρχή ΕΕΤΤ θα μπορούσε να είναι μόνιμη και να εξοπλιστεί με εκπροσώπους, τουλάχιστον της Επιτροπής Ανταγωνισμού, ενώ υπογράμμισε ότι με τη διάταξη για το δημόσιο δανεισμό, ουσιαστικά τα δικαιώματα των παραγωγών απαλλοτριώνονται».
Ο Γιώργος Δήμας, αντιπρόεδρος της ΕΙΗΕΑ, έκανε λόγο για «ανάγκη άμεσης εκτέλεσης της απόφασης της ΕΕΤΤ ή του δικαστηρίου», «διαφάνεια στα στοιχεία», «συγκεκριμένα κριτήρια στο νόμο», «συμψηφισμό για αμοιβαία οφέλη», «αποκλειστικές και σύντομες προθεσμίες», ώστε «να καταλήξουμε κάπου και να μην γίνει έστω και έμμεσα αποδοχή μιας παρελκυστικής τακτικής».
«Όταν μιλάμε για ενημερωτικές ιστοσελίδες, δεν μιλάμε μόνο για τις διαφημίσεις, αλλά για το χρυσάφι των μεταδεδομένων που αποκομίζουν από τους χρήστες [...] Ένα πολύ μικρό κομμάτι, πιθανόν να φτάσει και σε εμάς τους εκδότες, προκειμένου να μπορέσουμε να βάλουμε ή να στοχεύσουμε κάτι στις δικές μας ενημερωτικές ιστοσελίδες. Εκείνοι (σ.σ. η Google) έχουν τα δεδομένα και ξέρουμε τι αξία έχουν σήμερα αυτά», ανέφερε και κατέληξε: « Έχουμε την ιστορική ευκαιρία να υπερασπιστούμε το αγαθό της ενημέρωσης και της δίκαιης απόδοσης των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων».
Για ένα νομοσχέδιο που είναι πράγματι σημαντικό, με θετικές διατάξεις ως προς την αναγνώριση του έργου των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων και αντιμετώπιση της διαδικτυακής πειρατείας, έκανε λόγο η Έλλη Φιλιπποπούλου, εκπρόσωπος της Συμμαχίας Φορέων Οπτικοακουστικών Έργων.
Ο Ρήγας Αξελός, γενικός γραμματέας του Δ.Σ του Οργανισμού, «Διόνυσος» Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Δικαιωμάτων Ελλήνων Ηθοποιών, χαρακτήρισε θετικό το νομοσχέδιο και τη προσπάθεια του υπουργείου Πολιτισμού, ενώ εξέφρασε προβληματισμούς για το άρθρο 21 και τις συλλογικές συμβάσεις, καθώς όπως είπε, «ενώ η κοινοτική οδηγία σαφέστατα λέει ότι πρέπει να λαμβάνουν δέουσα και ανάλογη αμοιβή, στη διατύπωση, αν δεν υπάρχει σύμβαση, δεν διευκρινίζεται αν θα υπάρχει και εύλογη αμοιβή».
«Αν υπάρξει σύμβαση και οι χρήστες την καταγγείλουν, τι θα γίνει; Θα παύει αυτοδικαίως να θεωρείται η αμοιβή ως κατάλληλη; Ούτε μία δικαστική απόφαση δεν υπάρχει που να έχει δεχθεί αυτή τη διατύπωση. Το μεγάλο πρόβλημα είναι στο άρθρο 21, παρακαλώ να σκύψετε πάνω σε αυτό, γιατί αφορά το μέγιστο σύνολο των ερμηνευτών», ανέφερε ο κ. Αξελός.
Ο Βασίλης Βαφέας, πρόεδρος του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Δικαιωμάτων Παραγωγών Κινηματογραφικών Έργων «ΕΡΜΕΙΑΣ», υπογράμμισε ότι πρέπει να κρατηθούν τα καλλιτεχνικά δικαιώματα και να προστατευθεί ο αδύναμος καλλιτέχνης και δημιουργός».
Ο Στυλιανός Παπαηλίας, νομικός σύμβουλος της Ένωσης Δικαιούχων Έργων Μουσικής «ΕΔΕΜ» - Συνθέτες/Στιχουργοί, συντάχθηκε με την άποψη να επανεξεταστεί το άρθρο 21 σε σχέση με τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, σημειώνοντας ότι «δημιουργείται ένα τεκμήριο, ένα μέτρο σύγκρισης σε βάρος των δημιουργών».
«Μειώνεται κατά πολύ το ποσό των πνευματικών δικαιωμάτων, διότι θεωρείται ότι θα συμμετάσχουν στη συμφωνία πολλές χιλιάδες χρήστες. Δεν είναι όμως υποχρεωτικό, και μπορεί πολλοί να μην συμμετέχουν. Οπωσδήποτε, όσους καθιστά πιο ευάλωτους, πρέπει τουλάχιστον να τους προσφέρεται ελάχιστη αμοιβή» ανέφερε.
Ο Ιωάννης Μαραγκουδάκης, διευθυντής της νομικής υπηρεσίας ΠΣΔ ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣυνΠΕ, τόνισε ότι «πρέπει να γίνουν όλα επί ίσοις όροις, καθώς οι εταιρίες είναι καθαρά κερδοσκοπικές και δεν τους ενδιαφέρει τίποτε άλλο».
«Και οι εταιρίες πρέπει να λογοδοτούν, τα αυτονόητα ζητάμε και όχι να γίνει διάκριση υπέρ μας. Ζητάμε να μην είμαστε σε έναν ανταγωνισμό με έναν καινούργιο παίχτη στην αγορά. Το παιχνίδι ζητάμε να παίζεται επί ίσοις όροις και όχι να κερδίζει μόνο εκείνος που έχει μόνο χρήματα», ανέφερε.
«Το πιο σημαντικό για εμάς είναι η δημοσιοποίηση πληροφοριών που αρνιούνται οι πλατφόρμες και γνωρίζετε πως εκβιάζουν τους δημιουργούς των οπτικοακουστικών», επεσήμανε από την πλευρά του, ο Αργύρης Θέος, Πρόεδρος του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Πνευματικών Δικαωμάτων Διευθυντών Φωτογραφίας, Σκηνογράφων, Επεξεργαστών Τελικής Σύνθεσης (Μοντέρ), Ηχοληπτών , Ενδυματολόγων «ΙΣΩΚΡΑΤΗΣ».
«Πρέπει όλοι μαζί ,να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί με τον καινούργιο νόμο για να μην δοθούν ευκαιρίες στις πλατφόρμες να καταπατήσουν τα πάντα. Να υπενθυμίσω ότι είναι πάγια τακτική τους να απαιτούν οι συμβάσεις να υπογράφονται με αγγλοσαξονικό δίκαιο αρμόδια δικαστήρια του Λονδίνου ώστε να μην υπόκεινται στους περιορισμούς του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης», υπογράμμισε.
Ο Γιώργος Μπαμπέτας, Νομικός Σύμβουλος του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης και Προστασίας των Ελληνικών Δικαιωμάτων των Παραγωγών Υλικών Φορέων Ήχου ή Εικόνας και Ήχου GRAMMO, έκανε λόγο για ένα θετικό και σοβαρό νομοσχέδιο.
Η Ευγενία Μπόζου, επικεφαλής Κυβερνητικών Υποθέσεων και Δημόσιας Πολιτικής της Google Ελλάδος, Κύπρου και Μάλτας, υπεραμύνθηκε των προτάσεων της πλατφόρμας, υποστηρίζοντας ότι υπάρχει λαθεμένα, μια πολύ ευρεία αντίληψη ότι η Google βγάζει χρήματα από τα google news.
«Για εμάς, τα δημοσιογραφικά web σάιτ, αποτελούν παρά πολύ μικρή μερίδα της πληροφορίας που υπάρχει στο διαδίκτυο και είναι κάτω από το 2% των συνολικών αναζητήσεων παγκοσμίως. Επιπλέον εμείς, δεν δείχνουμε διαφημίσεις, ή τάζουμε χρήματα από τα αποτελέσματα των ενημερωτικών σελίδων, όσον αφορά την προβολή των αποτελεσμάτων από ειδησεογραφικές πλατφόρμες και εκδότες. Έχουμε κάνει έρευνες και μιλάμε για 3.000 επισκέψεις το δευτερόλεπτο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το οποίο οι εκδότες μπορούν να το εκμεταλλευτούν και να πουλήσουν διαφήμιση στους χρήστες τους», ανέφερε μεταξύ άλλων.
«Είναι αδύνατον να έχουμε ίση διαπραγματευτική δύναμη με τις πλατφόρμες, για αυτό χαιρετίζουμε αυτό το νομοσχέδιο που έρχεται να βάλει κανόνες σε αυτή τη διαπραγμάτευση», υπογράμμισε η Μάχη Νικολάρα, ειδική γραμματέας του Δ.Σ της ΕΣΗΕΑ.
«Το κρίσιμο που θέλουμε, είναι να βελτιωθεί η διαδικασία, να είναι ξεκάθαρη, σύντομη, και τέτοια που δεν θα μας οδηγήσει σε αέναες δικαστικές διενέξεις με τις πλατφόρμες οι οποίες έχουν τεράστια δύναμη σε όλο τον κόσμο και την έχουν αξιοποιήσει αυτή τη δύναμη για να καθυστερήσουν και να μειώσουν και το ποσοστό των χρημάτων που πρέπει να δώσουν σύμφωνα με την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία», επεσήμανε η κ. Νικολάρα και συμπλήρωσε:
«Μου έκανε εντύπωση ότι στη συζήτηση για τα πνευματικά δικαιώματα σε εμπορικές συμφωνίες, καταδεικνύει ακριβώς τη πρόταση που έχει καταγραφεί σε όλο τον κόσμο που έχουν οι πλατφόρμες, να αναγάγουν το πνευματικό δικαίωμα σε εμπορική συμφωνία. Αυτές είναι οι συμφωνίες που γίνονται κάτω από το τραπέζι με μεγάλους εκδοτικούς οργανισμούς και βεβαίως οι δημοσιογράφοι και άλλοι μικρότεροι εκδότες μένουν απέξω. Αυτό πρέπει να αποφευχθεί σε αυτό το νόμο, γιατί δεν έχουμε άλλη δυνατότητα εμείς ως φυσικά πρόσωπα, αλλά ούτε και οι δικοί μας εκδότες, να διαπραγματευτούμε. Πρέπει να οχυρωθούμε σε Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης και ο νόμος να μας δίνει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε αυτή τη μάχη».
Ο Δημήτρης Σαραφιανός, νομικός σύμβουλος του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Έργων των Εικαστικών Τεχνών και των Εφαρμογών τους, έδωσε έμφαση «στο ζήτημα του δημόσιου δανεισμού» και της «εύλογης και δέουσας αμοιβής».
«Η εύλογη αμοιβή είναι η αποζημίωση σε περίπτωση που απαλλοτριώνεται το απόλυτο και αποκλειστικό δικαίωμα του δημιουργού. Αν λοιπόν έχουμε απαλλοτρίωση, πρέπει να προβλεφθεί μια εύλογη αμοιβή ως αποζημίωση λόγω της απαλλοτρίωσης. Όμως στο νομοσχέδιο, η δέουσα αμοιβή είναι κάτι διαφορετικό. Με τον τρόπο που εισάγονται, παύει να είναι η δέουσα. Πρέπει οι παράγραφοι αυτοί να αφαιρεθούν», ανέφερε
Ο Σεραφείμ Τσούκος, νομικός σύμβουλος του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης «Φοίβος», σημείωσε ότι «στο ερώτημα για τις σχέσεις των δημοσιογράφων με τις πλατφόρμες, η κοινοτική οδηγία 2019/790 αποτελεί το κλειδί για το άνοιγμα της πόρτας στην δημιουργία του πολιτισμού μετά...Δηλαδή αποτελεί το πέρασμα στη δημιουργία νέου πολιτισμού, σε συνθήκες αυξημένης εικονικής πραγματικότητας που βιώνεται από το κοινό του, τους πολίτες, τους χρήστες εξ αποστάσεως, και τις πανίσχυρες οικονομικά και τεχνικά πλατφόρμες και τις θυγατρικές τους που ήδη έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν μονοπωλιακά στην παγκόσμια αγορά. Η συνεχής και ανά πάσα στιγμή αύξηση του on line περιεχομένου αυτών των πλατφορμών, τους αποφέρει τεράστια κέρδη μέσα από στοχευμένες διαφημίσεις» ανέφερε.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
