Των Γιάννη Μαστρογεωργίου και Γιώργου Παπούλια*
Ώδινεν όρος και έτεκεν μυν…
Επανειλημμένως, έχουμε τονίσει ότι το ΠΑΣΟΚ ταλανίζεται από την αδυναμία του να υπερβεί τον εαυτό του. Όχι τώρα, αλλά εδώ και χρόνια. Μπορεί να διαθέτει μία Πρόεδρο με συγκριτικά καλύτερη, από το ίδιο το κόμμα, εικόνα στην κοινή γνώμη, αλλά η επιστροφή στο παρελθόν, δημιουργεί μία δυναμική φαύλου κύκλου. Το ίδιο υπογραμμίσαμε και στο προηγούμενο δελτίο μας, όταν ρητώς σημειώσαμε ότι η συγκόλληση προσώπων υπό μορφή συνεργασίας, δεν πρόκειται να φέρει όσα ήλπιζε το ΠΑΣΟΚ. Στη δημοσκόπηση του ΠΑΜΑΚ της περασμένης εβδομάδος και ενώ δεν είχε ακόμα κάτσει ο κουρνιαχτός από την επικοινωνιακή καταιγίδα της αναπαλαίωσης, το κόμμα παρέμεινε στην 5η θέση μαζί με το ΚΚΕ με 6,5%. Όλη η προσπάθεια απόδειξης μίας δυναμικής απέδωσε μόνο…0,21%! Τόσο προστέθηκε στο εκλογικό ποσοστό του Σεπτεμβρίου (6,29) στο ΠΑΣΟΚ…
Το πρόβλημα με την προσπάθεια αυτή του Κινήματος δεν είναι η ισχνή δημοσκοπική απεικόνιση της. Το πρόβλημα εστιάζεται – και θα φανεί το επόμενο διάστημα περισσότερο – στην υπερβολική σε βαθμό καταναγκασμού, προσπάθεια των στελεχών του ΠΑΣΟΚ και των όμορων συνιστωσών, να δείξουν ότι οι μετεγγραφές προσώπων και οι συμφωνίες κορυφής και μόνο, χωρίς κοινωνική αντιστοίχιση ή προηγούμενη κομματική διαβούλευση, συνιστούν πολιτική ανάταση με περγαμηνές. Η προσπάθεια δε αυτή συμπίπτει με την ασφυκτική κοινωνική και οικονομική κατάσταση που έχει φέρει τους πολίτες στα όρια της απαισιοδοξίας, της απογοήτευσης και της οργής. Κι αντί τα μηνύματα αυτά να κινητοποιήσουν μια στροφή προς τις φωνές της βάσης και τους πολίτες της παράταξης, συνεχίζουν να προτάσσονται ανούσιες «κομματικές πειθαρχίες» και συναισθηματισμοί συμβόλων τα οποία δεν ενεργοποιούν καμία δυναμική αντανάκλαση στην σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα και πολύ περισσότερο στις νεότερες γενιές.
Σε μία τέτοια συγκυρία οριακή, η αναστύλωση του ΠΑΣΟΚ, ειδικά με τον τρόπο που επιχειρείται, μπορεί να προκαλέσει στους πολίτες από αδιαφορία έως ειρωνεία, βυθίζοντας το συνεχώς σε μια νομοτελειακή φθορά μέσα από την ψευδαίσθηση αυτό-συντήρησης που προσφέρει η εξασφαλισμένη κοινοβουλευτική του παρουσία.
Η σοσιαλδημοκρατία πρέπει να δώσει απαντήσεις χωρίς φόβο και πάθος στα σύγχρονα προβλήματα. Απαντήσεις που δεν υπάρχουν στο ιερό βιβλίο του σοσιαλισμού της δεκαετίας του 80. Πώς αλήθεια φαίνεται στους έλληνες σοσιαλιστές η παρακάτω δήλωση του Αρχηγού των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών SPD κ. Γκάμπριελ, σε πρόσφατη συνέντευξη του στη «Frankfurter Allgemeine Zeitung»;
«Είναι πραγματικά επικίνδυνο να υποσχόμαστε στους εκλογείς γιγαντιαίες φοροελαφρύνσεις, όπως κάνουν το Χριστιανοδημοκρατικό (CDU) και το Χριστιανοκοινωνικό Κόμμα (CSU), αντί να συνεχίσουν να εργάζονται για την οικοδόμηση ενός επιτυχημένου μέλλοντος της χώρας μας».
Παράλληλα, επέστησε την προσοχή και στο ίδιο του το κόμμα να μην υπόσχεται «μεγάλες μόνιμες κοινωνικές παροχές». Η Γερμανία, κατά τον κ. Γκάμπριελ, θα πρέπει να συζητήσει περισσότερο για θέματα όπως το πώς «μπορούμε να διατηρήσουμε και να βελτιώσουμε τη σημερινή μας οικονομική ανταγωνιστικότητα, τις πολλές και κατά το δυνατόν καλά πληρωμένες θέσεις εργασίας και την κοινωνική σταθερότητα και σε δέκα χρόνια». Για αυτό και έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τυχόν προεκλογικές υποσχέσεις, οι οποίες «στο τέλος θα αποβούν σε βάρος των επειγόντως αναγκαίων επενδύσεων του μέλλοντος. Πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα στις επενδύσεις και την καινοτομία και μάλιστα ήδη από σήμερα», τόνισε. Κι όλα αυτά σε μια χώρα με υγιείς οικονομικούς δείκτες κι επίπεδα ανταγωνιστικότητας. Ας αναλογιστούμε τις αντίστοιχες προκλήσεις ενός σύγχρονου σοσιαλδημοκρατικού κόμματος στην Ελλάδα του …τρίτου μνημονίου.
Η διαδικασία αναγέννησης του προοδευτικού χώρου στην Ελλάδα, χρειάζεται ορθολογισμό στις προτεραιότητες, στόχο στο διά ταύτα, τόλμη στη διαδρομή και σαφήνεια στις προθέσεις.
Πάγια άποψη του Δελτίου είναι ότι χρειάζεται ένας πολιτικός οδικός χάρτης που θα συμφωνηθεί από όλους και θα ξεκινά από την πλατιά βάση και θα καταλήγει στην ηγετική κορυφή. Μέσα από διακριτά βήματα που θα θέτουν το άλογο μπροστά από το κάρο και θα δίνουν στους συμμετέχοντες πραγματικό δικαίωμα και δύναμη συμμετοχής και διαμόρφωσης των εξελίξεων, ακριβώς για ενεργοποιήσουν τους εκατοντάδες χιλιάδες απογοητευμένους πολίτες του ευρύτερου χώρου:
- Σύσταση πολιτικού σώματος από κόμματα, φορείς, προσωπικότητες του χώρου που ως Επιτροπή θα προχωρήσει στην πραγματοποίηση ευρείας Συνέλευσης που θα αποτελέσει και το βήμα των υποψήφιων Προέδρων.
- Εκλογή προσωρινής Επιτροπής του νέου κόμματος που θα εγγυηθεί τις διαδικασίες εκλογής αρχηγού και την πορεία προς το ιδρυτικό Συνέδριο.
- Εκλογή από τη βάση με κλειστό μητρώο.
- Ιδρυτικό Συνέδριο, όπου θα αποφασιστεί η μορφή, το όνομα, τα σύμβολα, το πρόγραμμα, το καταστατικό κλπ.
ΔΝΤ – Βερολίνο – Αθήνα. Η παγίδα του…πλεονάσματος
Η Κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα όχι μόνο έχει υπερκαλυφθεί, αλλά ότι ίσως ξεπεράσει το 2% του ΑΕΠ. Για την Κυβέρνηση αυτό συνιστά απόδειξη ότι οι δημοσιονομικοί στόχοι επιτυγχάνονται.
Η αλήθεια βέβαια είναι ότι αυτό το πλεόνασμα αποτελεί απόδειξη της υπερβολικής λιτότητας και υπερφορολόγησης και της εσωτερικής στάσης πληρωμών.
Το θέμα όμως, του πρωτογενούς πλεονάσματος αφορά πέρα από την προπαγάνδα ένα πολύ σημαντικότερο θέμα, αυτό της διαχείρισης του ελληνικού δημόσιου χρέους.
Το Βερολίνο επιθυμεί η Ελλάδα να έχει πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ για πολλά χρόνια μετά το 2018. Κι αυτό για να αποφύγει τη λήψη μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους μετά το τέλος του ελληνικού προγράμματος, όπως συμφωνήθηκε στο Eurogroup του περασμένου Μαΐου.
Από την άλλη, το ΔΝΤ ζητά περισσότερα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, για να κατέβει ο στόχος για πρωτογενή πλεονάσματα στο 1,5% του ΑΕΠ. Κάπου εδώ η υπόθεση περιπλέκεται γιατί αν η Ελλάδα μπορεί σε μία συγκυρία δύσκολη με capital controls, με καθυστερήσεις και άρνηση μεταρρυθμίσεων, να εμφανίζει πρωτογενές πλεόνασμα γύρω στο 2% του ΑΕΠ, γιατί να μην μπορεί να παράξει πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ επί χρόνια;…
Αυτή είναι μία παγίδα που πρέπει να αποφύγουμε. Η μεγάλη υπέρβαση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα το 2016 μπορεί να υπονομεύσει τα σχέδια της Αθήνας για αποσαφήνιση των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος το συντομότερο.
Η αξιολόγηση πρέπει να κλείσει οπωσδήποτε μέχρι τις 20 Φεβρουαρίου που είναι προγραμματισμένο ένα ακόμα Eurogroup. Αν μέχρι τότε δεν έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση η Ελλάδα θα χάσει την ευκαιρία της ποσοτικής χαλάρωσης, θα βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα των προεκλογικών συζητήσεων σε Ολλανδία κλπ και το ελληνικό πρόβλημα θα μπει πάλι στο κάδρο μίας προβληματικής υπόθεσης.
Η Ευρώπη των προκλήσεων στην εποχή Τράμπ
Φέτος συμπληρώνονται 60 χρόνια από την υπογραφή των Συνθηκών της Ρώμης.
Η ΕΕ έχει πλέον μπροστά της εσωτερικά υπαρξιακά διλήμματα και εξωτερικές προκλήσεις μεγάλης κλίμακας.
Σε μία από τις τακτικές κλειστές εκδηλώσεις που πραγματοποιεί το ΔΙΚΤΥΟ τα working breakfasts, υπογραμμίστηκε από τους προσκεκλημένους ότι η Ευρώπη με αφορμή τα 60 χρόνια από την αφετηρία της βρίσκεται μπροστά σε 4 επιλογές – σενάρια. Δύο δύσκολα και δύο σχετικά αισιόδοξα.
- Αργή πορεία με ορατό το τέλμα. Ένα σενάριο που προφανώς ενσωματώνει τυχόν δυσμενή για την Ένωση εκλογικά αποτελέσματα στις φετινές εκλογές.
- Να προκληθεί μία μεγάλη ώθηση στο ευρωπαϊκό πρότζεκτ προκειμένου να μην καταρρεύσει. Μία φεντεραλιστική προσέγγιση που όμως δύσκολα έχει πολλές ελπίδες υλοποίησης.
- Ένα Champions League της Ένωσης. Μία λειτουργική Ευρώπη πολλών ταχυτήτων. Όσοι μπορούν και θέλουν να ενισχύσουν τον πυρήνα της συνεργασίας τους σε τομείς που ήδη υπάρχει βάση συνεργασίας πχ Σένγκεν, Ευρώ.
- Η Ένωση των λίγων και καλών αρμοδιοτήτων. Επαναπατρίζονται μία σειρά από αρμοδιότητες της Ένωσης στα Κράτη – Μέλη πχ Περιβάλλον, αλλά αυτά που κρατά η Ένωση στις αρμοδιότητες της γίνονται πλέον σε βάθος.
* Ο κ. Γιάννης Μαστρογεωργίου είναι Διευθυντής του Δικτύου. Ο κ. Γιώργος Παπούλιας είναι Πολιτικός Επιστήμονας, συνεργάτης του Δικτύου.
