Προεκλογική περίοδος επτά μόλις ημερών, συρροή κυβερνητικών στελεχών με επικεφαλής τον ίδιο τον Σοσιαλιστή πρωθυπουργό Έντι Ράμα, αγωνιώδεις προσπάθειες και πολλές υποσχέσεις προκειμένου να επιβληθεί ο εκλεκτός του Σοσιαλιστικού Κόμματος Βαγγέλης Τάβος, ασυνήθιστη αύξηση του αριθμού των εκλογέων, επιστράτευση ενός ψευτοπαπά. Στη Χειμάρρα η Ιστορία επαναλαμβάνεται σταθερά εδώ και δεκαετίες.
Με τον ευρωβουλευτή της Νέας Δημοκρατίας και εκλεγμένο Δήμαρχο Χειμάρρας στις εκλογές του Μαΐου 2023 να παραμένει έγκλειστος στις φυλακές του Φιέρι και μετά από σειρά αποτυχημένων προσπαθειών εξεύρεσης διορισμένου δημάρχου, οι Χειμαρριώτες επιστρέφουν σήμερα, 4η Αυγούστου, στις κάλπες.
Η «Ομόνοια» και ο Φρέντη Μπελέρης στηρίζουν τον υποψήφιο ομογενή επιχειρηματία Πέτρο Γκικουρία, ενώ ο Ράμα και το Σοσιαλιστικό Κόμμα τον Βαγγέλη Τάβο, πρώην νομάρχη Αυλώνα, με καταγωγή από τη Δρόπολη. Ελληνικής καταγωγής, υπήρξε βουλευτής και υπουργός του Σοσιαλιστικού Κόμματος από το οποίο είχε αποχωρήσει. Πολιτεύτηκε τότε με το κόμμα του Αλβανού πρώην προέδρου Ιλίρ Μέτα, ο οποίος ωστόσο πέρσι είχε υποστηρίξει τον Μπελέρη και φέτος υποστηρίζει τον Γκικουρία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η σειρά στο ψηφοδέλτιο καθορίστηκε με… κλήρωση και όχι αλφαβητικά! Οπότε, πρώτος βρέθηκε ο Τάβος και δεύτερος ο Γκικουρίας!
Αλγεινή επίσης εντύπωση προκάλεσε πριν από δέκα μέρες η περιοδεία του Τάβου στα χωριά Τερμπάτς και Βρανίστι, όπου τον προλόγισε ο πρώην διευθυντής της πολεοδομίας Αυλώνας, λέγοντας το ανήκουστο: «Στις 4 Αυγούστου ψηφίζουμε Τάβο ώστε στις 5 του μήνα να σταματήσουν να μιλούν ελληνικά εκεί (σ.σ. στη Χειμάρρα)».
Εδώ και μέρες, υπουργοί, δήμαρχοι, ανώτεροι κρατικοί υπάλληλοι, ακόμη και ένας παράξενος παπάς που δεν τον γνωρίζει κανείς στην περιοχή, οργώνουν τη Χειμάρρα προσπαθώντας να πείσουν τον κόσμο να ψηφίσει τον εκλεκτό των Σοσιαλιστών. Ο ίδιος ο δήμαρχος Τιράνων οργάνωσε εκδήλωση στο χωριό Βούνο, ενώ και ο δήμαρχος Αυλώνα βρέθηκε σε χωριό καταγωγής της συζύγου του για να ενισχύσει την εκστρατεία του Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Νίκες από τη φυλακή
Ο Φρέντη Μπελέρης με μηνύματά του από την φυλακή, σε όλη την εξαιρετικά σύντομη προεκλογική περίοδο υπογράμμιζε την κρισιμότητα της σημερινής αναμέτρησης, το γεγονός ότι με έωλες κατηγορίες συνελήφθη παραμονή των εκλογών του Μαΐου 2023, ότι το 2019 δεν του επέτρεψαν να θέσει υποψηφιότητα και το 2023 δεν του επέτρεψαν να ορκιστεί – αντίθετα καταδικάστηκε αμετάκλητα, στερήθηκε τα πολιτικά του δικαιώματα, με ειδική άδεια του επετράπη να μεταβεί στις Βρυξέλλες για να ορκιστεί ευρωβουλευτής, ενώ για άλλη μια φορά απορρίφθηκε το αίτημα αποφυλάκισής του.
Στις 14 Μαΐου 2023, ο Μπελέρης κατάφερε να εκλεγεί δήμαρχος Χειμάρρας. Από τη φυλακή. Όπως από τη φυλακή εξελέγη ευρωβουλευτής. Και τώρα, από τη φυλακή καλεί τους Χειμαρριώτες να δώσουν και αυτή τη μάχη ενωμένοι. Αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά ότι στη Χειμάρρα η διεθνώς αναγνωρισμένη Ελληνική Εθνική Μειονότητα παραμένει ζωντανή. Παρά το γεγονός ότι η Αλβανία δεν αναγνωρίζει ότι η πόλη κατοικείται από αμιγώς ελληνικό πληθυσμό και παρά τα εκλογικά μαγειρέματα και τα μαγειρέματα των κατά καιρούς απογραφών πληθυσμού.
Ο ίδιος ο Γκικουρίας, άνθρωπος αυτοδημιούργητος, έχει υποσχεθεί ότι θα εφαρμόσει το πρόγραμμα που δεν κατάφερε να εφαρμόσει ο Μπελέρης, με τον οποίο συνεργάζεται εδώ και τριάντα χρόνια, σε έναν διαρκή αγώνα για την επικράτηση του Κράτους Δικαίου.
Από την πλευρά του, ο Βαγγέλης Τάβος, δήλωσε πως αν εκλεγεί θα συνεργαστεί με τον Φρέντη Μπελέρη. Ο οποίος, όμως, απάντησε: «Καλοδεχούμενες οι δηλώσεις του κ. Τάβου, παρόλο που εκπροσωπεί τον άνθρωπο που έκανε το μεγαλύτερο κακό στη Χειμάρρα τα τελευταία χρόνια. Απευθύνω πρόσκληση στον κ. Τάβο να δώσουμε τα χέρια και να εκλέξουμε δήμαρχο Χειμάρρας τον κ. Γκικουρία ο οποίος θα μας τιμήσει και θα εργαστεί για το καλό της Χειμάρρας».
Τα πλαστά έγγραφα και το σίριαλ των δημάρχων
Στις εκλογές του 2023, το Σοσιαλιστικό Κόμμα είχε επιλέξει ως υποψήφιο τον Γιώργο Γκόρο, με τον οποίο παλαιότερα δεν διατηρούσε και τις καλύτερες των σχέσεων. Μετά την σύλληψη του Μπελέρη, καταβλήθηκε προσπάθεια την δημαρχία να αναλάβει ο Γκόρος, αν και είχε ηττηθεί από τον φυλακισμένο και υπόδικο Μπελέρη.
Στα τέλη Ιουνίου, η Εισαγγελία Αυλώνα διέταξε την κατάσχεση 30 οικοπέδων (συνολικά 247 στρέμματα) αξίας 35 εκ. ευρώ που είχαν αποκτηθεί με πλαστά έγγραφα. Όπως έγινε γνωστό, οι πλαστογραφίες πραγματοποιήθηκαν επί δημαρχίας Γκόρου.
Μετά το ξέσπασμα σκανδάλου, ο Γκόρος βρέθηκε στη φυλακή κατηγορούμενος για διαφθορά και πλαστογράφηση τίτλων ιδιοκτησίας.
Ακολούθησε ο διορισμός στον δημαρχιακό θώκο της Χειμάρρας της Μπλερίνας Μπάλα, επίσης στελέχους του Σοσιαλιστικού Κόμματος, που λίγο μετά παραιτήθηκε. Χρέη δημάρχου ανέλαβε τελικά ο Αχιλλέας Μπολάνος, εναντίον του οποίου επίσης υπάρχει σε εξέλιξη έρευνα για πλαστογραφία τίτλων ιδιοκτησίας, καθώς αποκαλύφθηκε ότι με τη γνωστή στην περιοχή μέθοδο της πλαστογραφίας είχε αποκτήσει κτήμα 40 στρεμμάτων που στην πραγματικότητα ανήκε σε πέντε οικογένειες Χειμαρριωτών.
Με λίγα λόγια, έγιναν τρεις απόπειρες να βρεθεί δήμαρχος χωρίς αποτέλεσμα, ενώ αποκαλύφθηκε ο πραγματικός λόγος για τον οποίο υφίσταται όλα αυτά τα δεινά η Χειμάρρα και ο Φρέντη Μπελέρης. Που δεν είναι άλλος από την υφαρπαγή των ελληνικών περιουσιών.
Μεταδημοτεύσεις της τελευταίας στιγμής
Τελικά, το Σοσιαλιστικό Κόμμα κατέληξε στον Βαγγέλη Τάβο, γεγονός που οδήγησε σε σειρά μεταδημοτεύσεων της τελευταίας στιγμής προκειμένου να υποστηριχθεί η υποψηφιότητά του. Ανάμεσά τους και ο αδελφός του Γρηγόρης Τάβος και ο πρώην δήμαρχος Δρόπολης Αχιλλέας Ντέτσικας.
Άλλωστε, από έρευνα προέκυψε ότι αν και μεταξύ 2021 και 2023 σημειώθηκε μείωση ψηφοφόρων κατά 8 άτομα, ως τον Ιούλιο του 2024 στον Δήμο της Χειμάρρας είχαν εγγραφεί 311 νέοι ψηφοφόροι.
Η μεταφορά ψηφοφόρων ομολογήθηκε και από τον ίδιο τον Βαγγέλη Τάβο σε συνέντευξή του στο Euronews Albania. Στην ίδια συνέντευξη αποκαλύφθηκε και η απόπειρα χειραγώγησης των εκλογών, με την παραδοχή ότι από την έναρξη λειτουργίας ενός ιδιότυπου κτηματολογίου, έχουν δοθεί 1.226 άδειες νομιμοποίησης περιουσιών.
Μέσα στη γενική σύγχυση, τρεις μέρες πριν από τις εκλογές στη Χειμάρρα, αίσθηση προκάλεσε η αποκάλυψη ότι το 2019 είχε εκδοθεί απόφαση από το Εφετείο Αυλώνα με την οποία παραχωρήθηκε σε συγγενείς του Έντι Ράμα έκταση 224.000 τ.μ στο Βούνο, χωριό της Χειμάρρας από όπου κατάγεται ο Αλβανός πρωθυπουργός από την πλευρά της μητέρας του.
Ο Έντι Ράμα, με μήνυμά του στο Χ χθες, ξεκαθάρισε ότι στο Βούνο δεν πήρε ούτε ένα μέτρο γης, αποδίδοντας ευθύνες στον πρώην πρόεδρο Σαλί Μπερίσα για προσπάθεια να τον πλήξουν, συνδέοντάς τον με το γενικότερο σκάνδαλο.
Η απόπειρα υφαρπαγής περιουσιών
Η υπόθεση της υφαρπαγής των περιουσιών είναι παλιά και επανέρχεται σε κάθε εκλογική αναμέτρηση.
Στα τέλη Ιουνίου, ο ίδιος ο πρωθυπουργός Ράμα εμφανίστηκε στους Δρυμάδες και διένειμε 789 τίτλους ιδιοκτησίας. Ουσιαστικά, πρόκειται για ιδιοκτησίες που ανήκαν πάντοτε στους ιδιοκτήτες τους. Γι’ αυτό και πιστεύεται ότι με τη διανομή τίτλων ιδιοκτησίας στους ίδιους τους ιδιοκτήτες τους, καταβάλλεται προσπάθεια να νομιμοποιηθούν τίτλοι ιδιοκτησίας που αποκτήθηκαν παρανόμως.
Τον Ιούλιο του 2017 και με συνοπτικές διαδικασίες, στους Δρυμάδες είχαν κατεδαφιστεί δύο κτίρια. Μέσα στην τουριστική περίοδο, στη διάρκεια της οποίας απαγορεύεται κάθε οικοδομική εργασία και ενώ για το ένα από τα κτίρια εκκρεμούσε δικαστική απόφαση επιδίκασης αποζημίωσης στους ιδιοκτήτες για την απαλλοτρίωσή του.
Στον αντίποδα, στις 6 Φεβρουαρίου 2018, με συνέντευξή του στα «Νέα» ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα επαναλάμβανε ότι «το ζήτημα των Τσάμηδων υφίσταται μόνο ως θέμα στοιχειωδών δικαιωμάτων των Αλβανών συμπατριωτών μας που κάποτε ζούσαν στη χώρα σας» και οι οποίοι, σύμφωνα με τον Ράμα, έχουν δικαίωμα να διεκδικήσουν τις περιουσίες τους.
Στις 27 Φεβρουαρίου 2019, δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ η απόφαση 172 του αλβανικού υπουργικού συμβουλίου για οριστική αναστολή μεταγραφής περιουσιακών τίτλων στη Χιμάρα και στους Άγιους Σαράντα.
Στις 29 Μαρτίου 2019, ο κ. Τσίπρας, ευρισκόμενος στο Βουκουρέστι και ενώ μόλις είχε δηλώσει πως υποστηρίζει την ενταξιακή πορεία της Αλβανίας, δήλωσε ότι μόλις πληροφορήθηκε την ύπαρξη του ΦΕΚ (του… Φεβρουαρίου) εκφράζοντας την έκπληξή του…
Εκείνη η απόφαση εξαφανίστηκε από την ιστοσελίδα της κυβέρνησης, αλλά δεν ακυρώθηκε – παρά τους πανηγυρισμούς της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Είχαν προηγηθεί η απόφαση 138 της 23ης Φεβρουαρίου 2018 για προσωρινή αναστολή μεταγραφής των τίτλων στη Χειμάρρα και (στις 21 Νοεμβρίου 2018) η ΚΥΑ για οριστική αναστολή στη γραμμή Αυλώνα – Άγιοι Σαράντα.
Η μάχη του 2019
Τον Μάιο του 2019 η Κεντρική Εφορευτική Επιτροπή και το Δικαστικό Συμβούλιο ακύρωσαν την υποψηφιότητα του Μπελέρη για τον Δήμο της Χειμάρρας, ενόψει των εκλογών της 30ής Ιουνίου. Πάλι με έωλες κατηγορίες. Το Συμβούλιο της Ευρώπης ακύρωσε με τη σειρά του την αποστολή παρατηρητών και η Ομόνοια κάλεσε σε αποχή από τις εκλογές.
«Το Συμβούλιο απέρριψε την προσφυγή μου», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο Μπελέρης. «Η απόφαση είναι πολιτική. Η καταδίκη είναι του 2006, για μια πράξη του 2003, όπου δεν είχα προβεί σε συνθήματα αντεθνικά. Είχα κάνει ένα δημοσίευμα σε εφημερίδα και είχα βοηθήσει συμπατριώτες μου να έρθουν να ψηφίσουν στην Αλβανία. Θα απευθυνθώ στο Δικαστήριο του Στρασβούργου».
Νόμος - ταφόπλακα
Αλλά τον Μάρτιο του 2020, στο αλβανικό κοινοβούλιο ψηφίστηκε ο νόμος για το περιουσιακό, εφαρμόζοντας αποσπασματικά την Γνωμοδότηση της Επιτροπής της Βενετίας της 14ης Οκτωβρίου 2019, σύμφωνα με την οποία «οι διατάξεις του σχεδίου νόμου είναι ασαφείς και ασύμβατες με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τυχόν δε εφαρμογή τους θα προκαλέσει παραβίαση του δικαιώματος στην ιδιοκτησία».
Τότε, το ελληνικό υπουργείο των Εξωτερικών είχε προειδοποιήσει πως η κατοχύρωση του δικαιώματος στην ιδιοκτησία και στην περιουσία, θέμα που ανήκει στον σκληρό πυρήνα του Ευρωπαϊκού Δικαίου, «θα αποτελέσει τη λυδία λίθο, ενόψει της λήψεως αποφάσεων για την κατάρτιση του διαπραγματευτικού πλαισίου (negotiating framework) και τη σύγκληση της πρώτης διακυβερνητικής συνόδου (1st Intergovernmental Conference) για το άνοιγμα ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Αλβανίας».
Σύμφωνα με το νόμο, ο ιδιοκτήτης έπρεπε να… ξαναγοράσει την ιδιοκτησία του, αν το κτίριο είχε κτιστεί πριν από το 1991!
Από την πλευρά του, το Κόμμα Ένωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΚΕΑΔ) είχε καταγγείλει ότι ο νόμος συνιστούσε ταφόπλακα για την ιδιοκτησία και τη νόμιμη περιουσία.
Μια ιστορία από τα παλιά
Παλιά και η ιστορία της εμπλοκής των Σοσιαλιστών στις εκλογές της Χειμάρρας.
Τον Οκτώβριο του 2003 διεξήχθησαν (επί σοσιαλιστή πρωθυπουργού Φάτος Νάνο) εκλογές βίας και νοθείας, προκειμένου να μην εκλεγεί δήμαρχος ο Βασίλης Μπολάνος.
Στους Δρυμάδες είχαν ψηφίσει 111 άτομα, αλλά στην κάλπη βρέθηκαν 584 ψηφοδέλτια. Εμφανίστηκαν να έχουν ψηφίσει και οι γονείς του Βορειοπειρώτη τότε επικεφαλής της CIA Τζορτζ Τένετ, (νεκρός από το 1965 ο πατέρας, υπέργηρη και εγκατεστημένη στις ΗΠΑ από το 1945 η μητέρα).
Το βράδυ της πρώτης εκείνης Κυριακής (λόγω της διεθνούς κατακραυγής, οι εκλογές επαναλήφθηκαν στις 16 Νοεμβρίου 2003, οπότε και εξελέγη ο Μπολάνος) από τηλεοράσεως ο γραμματέας του αλβανικού Σοσιαλιστικού Κόμματος Ραμίζ Ρούτσι είχε δημοσίως εκφράσει τις ευχαριστίες του προς το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών επειδή «προσαρμόσθηκε στις αλβανικές υποδείξεις περί μη ανάμειξης της Ελλάδας».
Είχε μάλιστα αποφασιστεί να μην αποσταλεί κοινοβουλευτική αντιπροσωπεία από την Ελλάδα σε ρόλο παρατηρητών και μόνο όταν ξέσπασε σάλος και επενέβησαν οι δημοσιογράφοι, η Βουλή υποχρεώθηκε την τελευταία κυριολεκτικά στιγμή να στείλει αντιπροσωπεία βουλευτών, με προσωπική απόφαση του τότε Προέδρου, Απόστολου Κακλαμάνη.
Η Νέα Δημοκρατία είχε αντιδράσει και η τότε κυβέρνηση αναγκάστηκε να προχωρήσει σε διάβημα προς τις Βρυξέλλες. Οπότε, ο Ρούτσι είχε περάσει στην αντεπίθεση, λέγοντας πως… «η Ελλάδα πρέπει να προσπαθεί να εξευρωπαϊσει τα Βαλκάνια και όχι να βαλκανοποιήσει την Ευρώπη»!
Από την πλευρά της, η «Ένωσις Χειμαρριωτών, Χειμάρρα», ανέφερε σε ανακοίνωσή της πως η επανάληψη των εκλογών είναι συνέπεια των επεισοδίων που προκάλεσαν άνδρες των αλβανικών δυνάμεων κρατικής ασφαλείας: Κλοπές καλπών, σφραγίδων και εγγράφων, άγριοι ξυλοδαρμοί των εκπροσώπων της Ομόνοιας, ρίψη και έκρηξη δυναμίτιδος από στέλεχος του Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Η Δίκη των Πέντε
Παράλληλα, ασκήθηκε και ποινική δίωξη σε πέντε Χειμαρριώτες με τις κατηγορίες αντιαλβανικής προπαγάνδας και ύψωσης ξένων συμβόλων. Το «ξένο σύμβολο» ήταν η ελληνική σημαία και η ύψωσή του κατακριτέα στην κατοικούμενη από αμιγώς ελληνικό πληθυσμό Χειμάρρα.
Τον Οκτώβριο του 2004, η αλβανική ηγεσία έθεσε θέμα τσάμηδων κατά την επίσκεψη του Προέδρου Κωστή Στεφανόπουλου. Αιχμή και πάλι η επιστροφή περιουσιών. Ο Στεφανόπουλος απάντησε με αυστηρή γλώσσα και απαίτησε σεβασμό στα δικαιώματα της μειονότητας.
Λίγες μέρες μετά την προεδρική επίσκεψη ανακοινώθηκε η ερήμην καταδίκη πέντε ελληνικής καταγωγής κατοίκων της Χειμάρρας για τη στάση τους στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου 2003. Επρόκειτο για τους Άγγελο Κοκαβέση, Βαγγέλη Κολίλα, Κ. Λάζαρη, Φρέντη-Διονύση Μπελέρη, Σοφία Ράπου.
Ήταν η πρώτη φορά μετά το 1995 που καταδικάστηκαν στελέχη της μειονότητας. Η απόφαση εκδόθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου, αλλά επιδόθηκε στους καταδικασθέντες στο τέλος Οκτωβρίου για να μην ασκήσουν έφεση και για να μη γίνει γνωστό το γεγονός κατά την επίσκεψη Στεφανόπουλου.
Το «αδίκημα» ήταν ότι οργάνωσαν τη μετάβαση με πούλμαν συμπατριωτών τους από την Ελλάδα προκειμένου να ψηφίσουν και ότι ανέμιζαν ελληνικές σημαίες μέσα στη Χειμάρρα. Στο δικαστήριο ως μάρτυρες εμφανίσθηκαν μόνο αστυνομικοί και μέλη του Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Σημειώνεται ότι οι Αλβανοί αναγνωρίζουν ύπαρξη ελληνικής μειονότητας μόνο στα 101 χωριά του Βούρκου, της Δρόπολης, του Πωγωνίου και δύο χωριών του νομού Πρεμετής. Δεν αναγνωρίζουν, όμως, δικαιώματα μειονότητας στη Χειμάρρα ή στην Άρτα Αυλώνος, όπου οι κάτοικοι είναι αμιγώς Έλληνες και μιλούν ελληνικά.
Ο Βασίλης Μπολάνος κέρδισε τον Γκόρο και στις εκλογές του 2007, αλλά έχασε σ’ αυτές του 2011, καθώς δεν υπήρξε η δέουσα στήριξη στην Ομόνοια και στο ΚΕΑΔ.
Σ’ εκείνες τις εκλογές – και ενώ το περιουσιακό δεν είχε πάψει να βρίσκεται στο προσκήνιο – άνοδο πλην των Σοσιαλιστών είχαν σημειώσει και οι τσάμηδες. Στο Δέλβινο μάλιστα είχαν πετύχει και μεγάλη εκπροσώπηση στο νέο δημοτικό συμβούλιο.
Οι Τσάμηδες και ο αλβανικός εθνικισμός
Στα ψιλά έχει περάσει και μια τελευταία εξέλιξη. Στις 18 του περασμένου Ιουλίου, το αλβανικό κοινοβούλιο υπερψήφισε πρόταση του κόμματος των τσάμηδων για άρση του εμπολέμου με την Ελλάδα, με την ψήφο και των 96 παρόντων βουλευτών.
Κι’ αυτό διότι κατά τους τσάμηδες η συνέχιση του εμπολέμου αποτελεί το βασικό εμπόδιο για να διεκδικήσουν δικαστικά τις… περιουσίες τους στην περιοχή της Θεσπρωτίας!
Σύμφωνα με την πρόταση, οι δύο χώρες… καλούνται να συστήσουν ομάδα εργασίας που θα μελετήσει το ζήτημα.
Τον Νοέμβριο του 2012, κατά τους εορτασμούς των 100 χρόνων ανεξαρτησίας της Αλβανίας, ο Σαλί Μπερίσα είχε μιλήσει για την Αλβανία «όλων των αλβανικών εδαφών από την Πρέβεζα μέχρι το Πρέσεβο, από τα Σκόπια μέχρι την Ποντγκόριτσα».
Η Αθήνα είχε αντιδράσει με την ακύρωση του ταξιδιού του Έλληνα υπουργού των Εξωτερικών.
Η κυρίαρχη άποψη, που διδάσκεται και στα σχολεία, είναι ότι «ο σημερινός πολιτικός χάρτης των αλβανικών εδαφών καθορίσθηκε με άδικο τρόπο από τη Συνδιάσκεψη του Λονδίνου το 1913, αφήνοντας πολλές αλβανικές περιοχές έξω από τα πολιτικά σύνορα της Αλβανίας (στη Σερβία, στο Μαυροβούνιο, στην Ελλάδα)».
Και πως «τα νότια σύνορα της Αλβανίας βρίσκονται στους ποταμούς Καλαμά και Αχέροντα, σε μια περιοχή που περιλαμβάνει την Ηγουμενίτσα, την Παραμυθιά, την Πρέβεζα, τη Φιλιππιάδα και την Άρτα».
Και πως «Έλληνες φασίστες έσφαξαν τους Τσάμηδες και πήραν τις περιουσίες τους».
Και πως η Τσαμουριά, «τελεί υπό ελληνική κατοχή και εκτείνεται στις ακτές του Ιονίου από τους Αγίους Σαράντα μέχρι την Πρέβεζα».
Κατά τους Αλβανούς, η Τσαμουριά κατοικείτο από τα αρχαία χρόνια από τους προγόνους τους και στο «ελληνικό τμήμα» της ζουν περίπου 250-300 χιλιάδες ορθόδοξοι τσάμηδες.
Στην πραγματικότητα, βέβαια, οι Τουρκαλβανοί τσάμηδες τάχθηκαν με το μέρος των Τούρκων, αλλά εξουδετερώθηκαν από τους Έλληνες. Μετά τη δημιουργία του αλβανικού κράτους παρέμειναν στην Ελλάδα και μετά την Μικρασιατική καταστροφή εξαιρέθηκαν από την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών.
Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι τσάμηδες τάχθηκαν στο πλευρό των Ιταλών και Γερμανών κατακτητών και στράφηκαν εναντίον του αμάχου ελληνικού πληθυσμού.
Με την υποχώρηση των Ιταλών έφυγαν στην Αλβανία και επανήλθαν μετά τη συνθηκολόγηση. Εγκατέλειψαν οριστικά τη Θεσπρωτία μετά την κατάρρευση της Ιταλίας το 1943. Και βέβαια, δεν ήταν πάνω από 20.000.
Μετά το τέλος του πολέμου, δικάστηκαν ερήμην στα Γιάννενα από Δικαστήριο Δοσιλόγων και οι περιουσίες τους δημεύθηκαν.
Έκτοτε οι πιέσεις συνεχίζονται – με αποκορύφωμα την πρόσφατη πρόταση.
Συνεχείς προκλήσεις με το βλέμμα στις ψήφους
Την 1 Νοεμβρίου 2005, ο Πρόεδρος Κάρολος Παπούλιας διέκοψε την επίσημη επίσκεψή του στην Αλβανία και επέστρεψε στα Γιάννενα, όταν διακόσιοι περίπου τσάμηδες συγκεντρώθηκαν έξω από το ξενοδοχείο των Αγίων Σαράντα, όπου επρόκειτο να συναντηθεί με τον Αλβανό ομόλογό του.
Τον Σεπτέμβριο του 2006, όταν ο Μπερίσα επισκέφθηκε την Αθήνα και συναντήθηκε με τον Κ. Καραμανλή, απέφυγε να θέσει το θέμα – αλλά έσπευσε να το θέσει με την επιστροφή του στα Τίρανα, λέγοντας πως «δεν έχουμε παραιτηθεί από τη διεκδίκηση περιουσιών».
Κι’ όταν λίγο μετά αποφασίστηκε η χορήγηση ελληνικής υπηκοότητας στους Βορειοηπειρώτες, από τα έδρανα της Βουλής ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του αντιπολιτευόμενου κόμματος Σοσιαλιστική Ένωση για την Ένταξη, σοσιαλιστής πρώην υπουργός Άμυνας Ζαμπίτ Βρόκαι, έκρουσε (τον Νοέμβριο του 2006) τον κώδωνα του κινδύνου «αλλαγής συνόρων» (ως δήθεν επιδίωξη της Αθήνας) και ζήτησε να απαντηθεί η «ελληνική πρόκληση» με ψήφισμα για το «τσάμικο».
Παράλληλα, και ο τότε αντιπρόεδρος του κόμματος και ιστορικός Πελούμπ Τζούφι, «είδε» τον κίνδυνο αλλαγής του «εθνογραφικού τοπίου από τη Χειμάρρα – Κορυτσά και κάτω», ζητώντας την άμεση σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας.
Τον Οκτώβριο του 2012, μερικές δεκάδες οπαδοί της «Ερυθρόμαυρης Συμμαχίας» και του κόμματος των Τσάμηδων πέταξαν πέτρες εναντίον λεωφορείων που μετέφεραν συγγενείς των πεσόντων του Έπους του 1940 και διπλωματικών οχημάτων στην Κλεισούρα της Πρεμετής.
Η Ερυθρόμαυρη Συμμαχία και οι «αδύναμοι γέροντες»
Οι Αλβανοί αρέσκονται να εμφανίζουν τους τσάμηδες ως υπέργηρους «αγανακτισμένους» και ως τους μοναδικούς εκπροσώπους του αλβανικού εθνικισμού. Αλλά η «Ερυθρόμαυρη Συμμαχία», διαθέτει πολύ νεότερα μέλη. Διαφορετικά θα ήταν αδύνατον να λειτουργούν κόμμα, το PDIU, που ήδη από τις δημοτικές εκλογές του 2011 είχαν αποσπάσει 60.000 ψήφους.
Κάθε άλλο παρά «αδύναμοι γέροντες» είναι επομένως. Γι’ αυτό άλλωστε και υποστηρίζονται από τις αλβανικές κυβερνήσεις, χρησιμοποιούνται ως κυβερνητικοί εταίροι και τα μέλη τους λαμβάνουν αξιώματα και προνόμια.
Απόδειξη ότι τον Απρίλιο του 2012, από την επιχείρηση κατεδάφισης κτισμάτων εξαιρέθηκε το ξενοδοχείο και δύο μαγαζιά ιδιοκτησίας του τσάμικης καταγωγής Artur Bubeki, ο οποίος φιλοξενούσε και καθοδηγούσε το συνεργείο κατεδαφίσεων στους Δρυμάδες.
Κάθε άλλο παρά τυχαία, επικεφαλής της «Εθνικής Επιθεώρησης Πολεοδομίας και Κατασκευών», ήταν τότε ο Gazment Osmani, στέλεχος του κόμματος των τσάμηδων.
Τον Ιούνιο του 2011, οι Αλβανοτσάμηδες (που όπως προκύπτει από το κείμενο κάθε άλλο παρά μια ομάδα ηλικιωμένων είναι), έστειλαν επιστολή στον πρόεδρο της Κομισιόν Μπαρόζο, και ακολούθως εξέδωσαν ανακοίνωση στην οποία ανέφεραν:
«Ο πατριωτικός σύλλογος «Çamëria», ο οποίος υποστηρίζεται από την Ομάδα των Νέων Πατριωτών του κόμματος των Τσάμηδων, κατήγγειλε για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων τις ελληνικές αρχές, για το περιστατικό της περασμένης εβδομάδας, κατά το οποίο δεν επετράπη στον Αλβανό υπήκοο, Iliaz Alimani, να εισέλθει στην Ελλάδα από την Κακαβιά, επειδή στο διαβατήριό του, έγραφε ότι γεννήθηκε στο Margëlliç της Gumenicës, ονομασίες οι οποίες είναι απαράδεκτες για τις ελληνικές αρχές» (σ.σ. πρόκειται για το χωριό Μαργαρίτι της Θεσπρωτίας).
»Το κόμμα των Τσάμηδων, PDIU, παρακολουθεί από κοντά όλες αυτές τις περιπτώσεις και ενημέρωσε τις πρεσβείες όλων των χωρών μελών της ζώνης «Σένγκεν», καθώς και τον Επίτροπο Stefan Füle και τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόσο.
»Ο αρχηγός του κόμματος των Αλβανοτσάμηδων, επικοινώνησε με τον υπουργό Εσωτερικών Μπουγιάρ Νισάνι και τον υπουργό Εξωτερικών, Έντμοντ Χατζηνάστο, προσπαθώντας να επιλύσει αυτό το πρόβλημα άμεσα και αποτελεσματικά, ώστε να ξεπεραστεί το πρόβλημα, καθώς οι ελληνικές αρχές υποστηρίζουν ότι οι ονομασίες είναι απαράδεκτες. Οι υπουργοί του υποσχέθηκαν ότι θα ασχοληθούν προσωπικά με το θέμα αυτό.
»Μέχρι στιγμής το PDIU έχει διαθέσει όλα τα διπλωματικά και πολιτικά μέσα για την επίλυση του ζητήματος και θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά όλες τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν ώστε να επιτρέπεται στους Αλβανοτσάμηδες να μπαίνουν στο ελληνικό έδαφος».
Μνημεία και εκθέσεις για δοσιλόγους
Τον Νοέμβριο του 2011, η οργάνωση «Cameria» (Τσαμουριά – Θεσπρωτία), εγκαινίασε στο Εθνικό Ιστορικό Μουσεία στα Τίρανα, έκθεση με τίτλο «Varreza monumentale të shqiptarëve të Çamërisë në Qafë-Botë» (Μαυσωλείο για τους Αλβανούς της Τσαμουριάς στο Μαυρομάτι).
Στην έκθεση φιλοξενήθηκαν επτά έργα από την Αλβανία και ένα από το Κόσσοβο, στα οποία παρουσιάζονταν σε μακέτες η διαμόρφωση του λόφου Kllogjer (Καλόγερος) στους Αγίους Σαράντα που σύμφωνα με τον τότε πρόεδρο του αλβανοτσάμικου κόμματος PDIU Shpetim Idrizi «σε αυτό το σημείο υπάρχει ομαδικός τάφος εκατοντάδων τσάμηδων που δεν άντεξαν τις ταλαιπωρίες της πολυήμερης πεζοπορίας από την Θεσπρωτία προς την Αλβανία, ενώ ο συνολικός αριθμός των θυμάτων της ''γενοκτονίας'' που προκάλεσε ο Ναπολέων Ζέρβας προς τους Αλβανούς της Τσαμουριάς είναι 2.600».
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι το καλοκαίρι του 2011, ο νόμος περί απογραφής άλλαξε μετά από απαίτηση των τσάμηδων – και με σκοπό να εμφανιστεί μειωμένος ο ελληνικός πληθυσμός, γεγονός που οδήγησε την «Ομόνοια» στην απόφαση να μποϊκοτάρει την απογραφή του Οκτωβρίου 2011.
Οι τσάμηδες ήσαν αυτοί που επέβαλαν την αλλαγή του νόμου, ώστε να προβλέπεται πρόστιμο 1.000 ευρώ για όσους δηλώσουν ψευδή στοιχεία για την εθνικότητά τους.
Με δεδομένο ότι οι Αλβανοί δεν αναγνωρίζουν τον ελληνικό πληθυσμό της Χειμάρρας, ήταν βέβαιο πως όσοι θα δήλωναν ελληνική εθνικότητα θα υφίσταντο διώξεις.
Στις 15 Ιουλίου 2024, ο Αλβανός Πρόεδρος Μπαϊράμ Μπεγκάι, κατέθεσε στεφάνι σε μνημείο για τους Τσάμηδες, όπου αναφέρεται και η λέξη «Τσαμουριά», σε εκδήλωση στην Κονίσπολη.
Αμέσως, το ελληνικό υπουργείο των Εξωτερικών αντέδρασε με διπλωματικές πηγές να αναφέρουν πως «η κατάθεση στεφάνου από τον Πρόεδρο της Αλβανίας σε μνημείο που προβάλλει ανιστόρητες και ψευδείς κατηγορίες και υπαινίσσεται εδαφικές διεκδικήσεις εις βάρος της Ελλάδας, είναι μία ενέργεια που παραπέμπει σε ανεπίτρεπτους εθνικισμούς περασμένων εποχών. Η ασυμβίβαστη αυτή με την ιστορική αλήθεια πράξη υπονομεύει την ανάπτυξη σχέσεων καλής γειτονίας μεταξύ των χωρών μας».
Ο αγώνας της Χειμάρρας, ο αγώνας της Βορείου Ηπείρου, ο αγώνας της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας είναι πολύχρονος και πολυμέτωπος. Σήμερα είναι η ημέρα που θα δώσουν άλλη μια μάχη. Για τον σεβασμό των δικαιωμάτων τους και για το δικαίωμά τους να επιλέγουν ανεμπόδιστα και ελεύθερα τους ηγέτες τους…
*Η Σοφία Βούλτεψη είναι Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος
