Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε την Ελλάδα για τις απάνθρωπες συνθήκες που έζησαν οι πρόσφυγες στο hotspot της Μόριας, στη Λέσβο, επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, δικαιώνοντας 67 μετανάστες που προσέφυγαν στο δικαστήριο του Στρασβούργο.
Στην απόφαση, που εκδόθηκε στις 13 Ιουνίου, αναδεικνύονται όχι μόνο οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης στο Κέντρο Υποδοχής Προσφύγων στην ομώνυμη περιοχή της Λέσβου, την περίοδο 2017-2018 αλλά και ο τρόπος που η τότε κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αντιμετώπιζε τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, εκθέτοντας τη χώρα διεθνώς.
Για τους αρθρογράφους του Liberal η τωρινή καταδίκη - κόλαφος για τη Μόρια προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη ευαισθησία για ένα ακόμα λόγο: Στις 22.09.2018 ο εκδότης του «Φιλελεύθερου» Θανάσης Μαυρίδης, ο διευθυντής της εφημερίδας Παναγιώτης Λάμψιας και η διευθύντρια του πολιτικού ρεπορτάζ της εφημερίδας, Κατερίνα Γαλανού είχαν συλληφθεί και κρατηθεί στο Αστυνομικό Τμήμα Εξαρχείων με τη διαδικασία του αυτόφωρου μετά από μήνυση που κατέθεσε εναντίον τους ο τότε υπουργός ΥΠΕΘΑ Πάνος Καμμένος.
Είχε προηγηθεί δημοσίευμα του «Φιλελεύθερου» σχετικά με την κατάσταση στη Μόρια και τη διαχείριση ευρωπαϊκών, και όχι μόνο, πόρων, που σύμφωνα με δήλωση που είχε κάνει τότε ο αρμόδιος κοινοτικός επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος άγγιζαν τα 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην απόφαση του Ευρ. Δικαστηρίου, βάσει των καταγγελιών των μεταναστών, ορισμένοι εξ αυτών τοποθετήθηκαν σε «κλουβί», έξι έως 11 ημέρες πριν από την καταγραφή τους. Επίσης, σημείωσαν ότι τους δήλωσαν πως η κράτησή τους θα μπορούσε να διαρκέσει έως 25 ημέρες το ανώτερο, αλλά τελικά περίμεναν έναν ή δύο μήνες, ενώ τους στέρησαν το δικαίωμα της οικογενειακής επανένωσης με συγγενείς τους.
Ακόμα οι προσφεύγοντες δήλωσαν ότι ενημερώθηκαν για την απόρριψη της αίτησης ασύλου τον Ιούλιο του 2019 όταν την είχαν υποβάλλει τον Δεκέμβριο του 2017 και προσθέτουν ότι έχασαν την προθεσμία για την άσκηση προσφυγής κατά της απόρριψης λόγω διαδικαστικών ελλείψεων.
Ισχυρίστηκαν ότι οι αρχές δεν τήρησαν τις νόμιμες προθεσμίες εντός των οποίων θα μπορούσαν να υποβάλουν αίτηση ασύλου, γεγονός που καθυστέρησε σημαντικά τις διαδικασίες για την οικογενειακή επανένωση με τους συγγενείς τους που ζουν εκτός Ελλάδας.
Οι συνθήκες στο στρατόπεδο της Μόριας
Σύμφωνα με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου οι προσφεύγοντες ανέφεραν ότι:
«Οι αφικνούμενοι στο κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης της Μόριας, τοποθετούνταν σε ένα είδος υπαίθριου «κλουβιού» όπου περίμεναν πριν καταγραφούν. Περίπου 100 άτομα τοποθετήθηκαν σε έναν χώρο 40 τ.μ. Τους έδιναν ένα σάντουιτς και ένα μπουκάλι νερό την ημέρα και κοιμόντουσαν στο πάτωμα χωρίς κουβέρτα. Υπήρχε μόνο μία τουαλέτα, η οποία ανέδιδε δυσοσμία, και δεν υπήρχε ντους».
«Όσον αφορά τις συνθήκες στον καταυλισμό, έξω από το «κλουβί» αναδυόταν δυσοσμία από σκουπίδια, χρησιμοποιημένα χαρτιά τουαλέτας, πλαστικά μπουκάλια γεμάτα ούρα, βρώμικες πάνες και περιττώματα που ήταν διάσπαρτα στο έδαφος, δημιουργώντας μια αηδιαστική ατμόσφαιρα. Όλες τις ώρες, ο αέρας διαπερνούσε πυκνός, καυστικός καπνός που προκαλούνταν από τα πλαστικά μπουκάλια τα οποία οι κάτοικοι του καταυλισμού έκαιγαν για μαγείρεμα και θέρμανση».
«Το έδαφος ήταν λασπωμένο και πλημμυρισμένο λόγω της βροχής και των διαρροών στις τουαλέτες, οι οποίες δεν ήταν κατάλληλες για τον πληθυσμό του καταυλισμού. Υπήρχε περιορισμένος αριθμός τουαλετών και ντους και το τρεχούμενο νερό ήταν διαθέσιμο για 30 έως 40 λεπτά την ημέρα».
«Το φαγητό ήταν βρώμικο και άψητο. Διανεμόταν δύο φορές την ημέρα. Οι προσφεύγοντες δήλωσαν ότι έπρεπε να περιμένουν στην ουρά για δύο έως τρεις ώρες για να λάβουν φαγητό. Εξήγησαν ότι δεν είχαν πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες».
«Οι κάτοικοι ζούσαν σε καλοκαιρινές σκηνές 40 τ.μ. που παρείχε η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), οι οποίες δεν παρείχαν καμία προστασία σε περίπτωση κακοκαιρίας. Αναγκάζονταν να μαγειρεύουν και να κοιμούνται στο έδαφος ή σε ξύλινες παλέτες με το νερό της βροχής να τρέχει από κάτω. Για να έχουν ηλεκτρικό ρεύμα και θέρμανση, αναγκάζονταν να συνδέουν απροστάτευτα καλώδια στις σκηνές».
Από την πλευρά της η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ -ΑΝΕΛ υποστήριξε ότι:
Δεν υπήρχε «κλουβί», αλλά ότι οι ενδιαφερόμενοι φιλοξενούνταν σε ένα χώρο 200 τετραγωνικών μέτρων που τους παρείχε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και μπορούσαν να μετακινούνται εντός του κέντρου. Ο χώρος αυτός αποτελούνταν από προστατευμένη εγκατάσταση με διαχωριστικά για την εξασφάλιση της ιδιωτικής ζωής, κλιματισμό, σημεία φόρτισης κινητών τηλεφώνων και πρόσβαση σε τουαλέτες και ντους.
Στους νεοαφιχθέντες δόθηκε ατομική τσάντα με είδη πρώτης ανάγκης. Δεν τους στερούσαν τη στέγαση ή το κρεβάτι. Η Κυβέρνηση δήλωσε ότι η παραμονή των προσφευγόντων στους χώρους των νεοαφιχθέντων διήρκεσε από μία έως δύο ημέρες.
Όσον αφορά τις συνθήκες διαβίωσης στον καταυλισμό της Μόριας, η Κυβέρνηση υποστήριξε ότι το κέντρο κάλυπτε μια έκταση 5,3 εκταρίων και είχε χωρητικότητα 3.100 κατοίκων κατά τον ουσιώδη χρόνο. Το κέντρο ήταν χωρισμένο σε τομείς και τα ευάλωτα άτομα ήταν χωρισμένα από τους υπόλοιπους κατοίκους.
Σύμφωνα με την Κυβέρνηση, παρέχονταν θέρμανση, φωτισμός, αποχέτευση, τρεχούμενο νερό, εγκαταστάσεις υγιεινής, καθαρισμός των χώρων, τροφοδοσία, ιατρική περίθαλψη και ψυχαγωγία. Όλοι οι αιτούντες διέμεναν στους στεγασμένους χώρους εντός του κέντρου, καθώς και στις πτέρυγες που προορίζονταν για τα ευάλωτα άτομα.
Διαψεύδουν την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ οι αναφορές Οργανισμών
Την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖ -ΑΝΕΛ διαψεύδουν ωστόσο οι αναφορές του ειδικού εισηγητή των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών που σε έκθεσή του μετά την επίσκεψή του στον καταυλισμό διαπίστωσε ότι «οι συνθήκες υπερπληθυσμού στον καταυλισμό της Μόριας στη Λέσβο ήταν σοκαριστικές: Η Μόρια φιλοξενούσε 3.000 άτομα, ενώ η χωρητικότητά της ήταν μόνο 2.000».
Αντιπροσωπεία του ευρωπαϊκού οργανισμού CPT επισκέφθηκε τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης (hotspots) που βρίσκονται στα νησιά του Αιγαίου και σημείωσε ότι οι συνθήκες κράτησης στο στρατόπεδο της Μόριας ήταν ιδιαίτερα κακές και ακατάλληλες για τη στέγαση ατόμων για λίγες ημέρες, πόσο μάλλον εβδομάδες, ιδίως για ευάλωτα άτομα, όπως έγκυες γυναίκες και οικογένειες με μικρά παιδιά.
Φιλοξενώντας 3.000 άτομα, ο καταυλισμός λειτουργούσε στο 200% της χωρητικότητάς του και καθημερινά έφταναν νέα άτομα.
Από τις 10 έως τις 19 Απριλίου 2018, αντιπροσωπεία της Επιτροπής κατά των Βασανιστηρίων CPT επισκέφθηκε, μεταξύ άλλων, το κέντρο κράτησης της Μόριας. Στην έκθεσή της που δημοσιεύθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2019, η CPT περιέγραψε τις συνθήκες που επικρατούσαν εκεί ως κακές. Εκεί κρατούνταν 134 άτομα και ο προσωπικός χώρος που αναλογούσε σε κάθε κρατούμενο ήταν μεταξύ 3 και 4 m2. Οι περισσότερες εγκαταστάσεις υγιεινής και κλιματισμού έχρηζαν επισκευής. Οι κρατούμενοι παραπονέθηκαν για την έλλειψη ζεστού νερού, για διακοπές νερού, για ανεπαρκή προϊόντα υγιεινής και για βρώμικες κουβέρτες και κλινοσκεπάσματα.
Ο Επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ανέφερε ότι κατά την επίσκεψή της στην Ελλάδα από τις 25 έως τις 29 Ιουνίου 2018, διαπίστωσε ότι «η κατάσταση στον καταυλισμό της Μόριας ήταν κρίσιμη. Πράγματι, ενώ η χωρητικότητα του καταυλισμού ήταν 3.100 άτομα, σύμφωνα με τον Υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής, και 2.100 άτομα, σύμφωνα με τον περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου, στις 27 Ιουνίου 2017 ο καταυλισμός φιλοξενούσε 7.214 άτομα και, στις 19 Σεπτεμβρίου 2018, 9.000 άτομα».
Η απόφαση - Καταδίκη
Στην απόφασή του το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θεωρεί ότι στην προκειμένη περίπτωση οι συνθήκες κράτησης των προσφευγόντων ήταν απάνθρωπες και εξευτελιστικές, ιδίως λόγω του υπερπληθυσμού που επικρατούσε στο κέντρο της Μόριας κατά τον ουσιώδη χρόνο και των δυσκολιών που προέκυπταν από τον υπερπληθυσμό αυτό και την οξεία έλλειψη βασικών αγαθών.
Σημείωσε επίσης ότι οι ενδιαφερόμενοι δεν είχαν κανένα αποτελεσματικό ένδικο μέσο όσον αφορά τις εν λόγω καταγγελίες. Συνεπώς, είχε υπάρξει παραβίαση των άρθρων 3 και 13 της Σύμβασης.
Στο πλαίσιο αυτό το ελληνικό κράτος οφείλει να καταβάλει σε κάθε προσφεύγοντα, εντός προθεσμίας τριών μηνών, τα ποσά που αναφέρονται στον επισυναπτόμενο πίνακα, πλέον κάθε ποσού που μπορεί να οφείλεται ως φόρος επί του ποσού αυτού, για ηθική βλάβη, καθώς και 1 000 ευρώ ανά αίτηση για έξοδα και δαπάνες, τα οποία θα καταβληθούν απευθείας στον τραπεζικό λογαριασμό του εκπροσώπου των ενδιαφερομένων προσώπων.
Αναλυτικά ολόκληρη η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου
Διαβάστε ακόμα:
Παράξενο να μας κουνάνε το δάχτυλο αυτοί που ανέχτηκαν το κολαστήριο της Μόριας
