Η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως παρουσίασε στη Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής το νέο πλαίσιο Επιλογής Διοικήσεων των Φορέων του Δημοσίου και Ενίσχυση της Αποτελεσματικότητάς τους.
Η υπουργός, αναφερόμενη στους στόχους του νομοσχεδίου τόνισε:
«Επιδιώκουμε να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη και το αίσθημα δικαίου προς το Κράτος. Σηματοδοτούμε την αλλαγή νοοτροπίας στη δημόσια διοίκηση, τη σχέση σεβασμού που θέλουμε να ξαναχτίσουμε με τους πολίτες. Να είναι βέβαιοι, όλες και όλοι, ότι σεβόμαστε τα χρήματα του φορολογούμενου, σεβόμαστε την ανάγκη τους για ποιοτική εξυπηρέτηση, σεβόμαστε την απαίτησή τους για διαφάνεια και αξιοκρατία».
Το νέο πλαίσιο επιλογής Διοικήσεων Φορέων του Δημοσίου εισάγει σειρά καινοτομιών και κινείται σε δύο άξονες: αφ’ ενός, αναβαθμίζει τη διαδικασία επιλογής των Διοικήσεων, αφ’ ετέρου διαμορφώνει ένα νέο πλαίσιο στοχοθεσίας και αξιολόγησης.
Α. Ως προς το σκέλος επιλογής διοικήσεων φορέων του δημοσίου.
- Η διαδικασία υπάγεται πλέον στο Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού, για ενίσχυση της διαφάνειας και της αντικειμενικότητας.
- Οι Φορείς ομαδοποιούνται, ανάλογα με το εύρος και το είδος των αρμοδιοτήτων τους και οι διαδικασίες διαφοροποιούνται πχ για την επιλογή επικεφαλής φορέα εθνικής εμβέλειας και φορέα τοπικής εμβέλειας.
- Αυξάνονται οι απαιτήσεις για τυπικά προσόντα. Όλοι οι υποψήφιοι πρέπει να κατέχουν υποχρεωτικά πτυχίο ανώτατης εκπαίδευσης, πολύ καλή ή καλή, κατά περίπτωση, γνώση ξένης γλώσσας και ανά περίπτωση εργασιακή εμπειρία με συνάφεια στο αντικείμενο ενδιαφέροντός τους.
- Διεξάγεται τεστ δεξιοτήτων των υποψηφίων για συγκεκριμένες ομάδες φορέων. Διασφαλίζεται, έτσι, η καταλληλότητα των υποψηφίων για τις προκηρυσσόμενες θέσεις, καθώς διακριβώνεται με αξιόπιστο και αντικειμενικό τρόπο ότι μπορούν να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους.
- Εξορθολογίζονται οι διαδικασίες επιλογής. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι προγραμματίζεται να εκδοθεί μία ενιαία προκήρυξη για τους 120 διοικητές νοσοκομείων αντί για 120 ξεχωριστές προκηρύξεις και 120 ξεχωριστές διαδικασίες. Με τον τρόπο αυτό εξοικονομούνται ανθρώπινοι πόροι, εργατοώρες, χρόνος και δημόσιο χρήμα.
Β. Ο δεύτερος άξονας εδράζεται στη σταθερή στοχοθεσία και αξιολόγηση για τις νέες Διοικήσεις Φορέων του δημοσίου.
- Ετήσια σχέδια δράσης για κάθε Φορέα, τα οποία περιλαμβάνουν προγραμματισμό δράσεων, καινοτομίες, ποιοτικούς και συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους, τα οποία θα εγκρίνονται από τον αρμόδιο Υπουργό.
- Οι Διοικήσεις θα υπογράφουν συμβόλαιο απόδοσης, το οποίο θα αναφέρει συγκεκριμένες δράσεις και στόχους και το οποίο θα αναρτάται στην ιστοσελίδα του εποπτεύοντος Υπουργείου.
- Αξιολόγηση Διοικήσεων σε ετήσια βάση και, ανάλογα με την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί, δίνεται η δυνατότητα ανταμοιβής - bonus παραγωγικότητας, ενώ ο αρμόδιος Υπουργός μπορεί να αποφασίσει την άμεση λήξη της θητείας τους σε περίπτωση μη επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί.
- Εργαζόμενοι στους φορείς, προϊστάμενοι οργανικών μονάδων, θα μπορούν να υποβάλουν τη γνώμη τους για την απόδοση του επικεφαλής και οι γνώμες αυτές θα λαμβάνονται υπόψη από τον Υπουργό, στο πλαίσιο της ετήσιας αξιολόγησης.
Η κυρία Κεραμέως απευθυνόμενη στην Αντιπολίτευση και τη στάση της στο νομοσχέδιο σχολίασε: «Έως τώρα τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν φαίνεται να έχουν πάρει ξεκάθαρη θέση, πλην του ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος χθες κατέκρινε το γεγονός ότι οι επικεφαλής των φορέων αυτών επιλέγονται στο τέλος από Υπουργό. Λέτε «γιατί να επιλέγει ο υπουργός;» Δεν λέτε ότι ο Υπουργός επιλέγει από αυτούς που έχουν ήδη περάσει επιτυχώς τα αυστηρά on-off κριτήρια, το τεστ δεξιοτήτων, όλη τη διαδικασία ΑΣΕΠ.
Δεν λέτε ότι ο Υπουργός έχει την πολιτική ευθύνη του συγκεκριμένου φορέα και θα κληθεί να συνεργαστεί πολύ στενά με αυτόν. Πάνω από όλα όμως δεν λέτε ότι με τον δικό σας νόμο, νόμο ΣΥΡΙΖΑ, προβλεπόταν ο Υπουργός να επιλέγει τον επικεφαλής από τριπλάσιο αριθμό υποψηφίων! Και αυτό που επίσης δεν λέτε είναι ότι ο νέος σας αρχηγός θέλει οι διοικητές των νοσοκομείων να εκλέγονται από τη βάση του προσωπικού, άρα να είναι οι συνδικαλιστές!».
Η υπουργός έκλεισε την ομιλία της υπογραμμίζοντας ότι: «Αυτό το νομοσχέδιο μηνυματοδοτεί εντός και εκτός Ελλάδας ότι οι καλύτεροι μπορούν να τεθούν επικεφαλής στις καίριες θέσεις του δημόσιου τομέα. Ότι μας ενδιαφέρει να εξυπηρετήσουμε τον πολίτη και όχι να διορίσουμε τον πολιτευτή.
Ότι το Κράτος μπορεί και θέλει να είναι σύγχρονο, καινοτόμο, ορθολογικό, δίκαιο. Ας ξεπεράσουμε κόμματα και χρώματα. Ας στείλουμε ένα μήνυμα ως πολιτικό σύστημα ότι η πολιτεία θέλει τους καλύτερους στις καίριες αυτές θέσεις ευθύνης, ότι επιλέγουμε να βάλουμε όλοι μαζί πρόσθετα φίλτρα αξιοκρατίας, διαφάνειας, αντικειμενικότητας για ένα καλύτερο Δημόσιο, για μία καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη».
Η ομιλία της υπουργού
«Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Εισάγουμε σήμερα στην Επιτροπή της Βουλής προς επεξεργασία σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών, με τίτλο «Νέο Πλαίσιο Επιλογής Διοικήσεων των Φορέων του Δημοσίου και Ενίσχυση της Αποτελεσματικότητάς τους».
Πρόκειται για το τρίτο κατά σειρά νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών στους 4 πρώτους μήνες της νέας Κυβέρνησης. Η Βουλή έχει ήδη ψηφίσει νόμους για α) την άρση όλων των περιορισμών στην άσκηση του εκλογικού δικαιώματος Ελλήνων εκλογέων εξωτερικού και β) την αναμόρφωση του συστήματος διακυβέρνησης των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Με το παρόν σχέδιο νόμου, προτείνεται ένα νέο, ευέλικτο και πιο στοχευμένο σύστημα επιλογής και αξιολόγησης των Διοικήσεων των Φορέων του δημόσιου τομέα. Το νομοσχέδιο που συζητάμε εντάσσεται στην ευρύτερη στρατηγική της Κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για μεταρρυθμιστικές τομές στη Δημόσια Διοίκηση, με στόχο την βέλτιστη αξιοποίηση του πολύτιμου ανθρώπινου δυναμικού μας, των γνώσεων και της εμπειρίας του, ώστε να μπορούμε να παρέχουμε πιο ποιοτικές, πιο αποτελεσματικές υπηρεσίες στους πολίτες.
Πριν παρουσιάσω τις πτυχές του νομοσχεδίου, θα ήθελα να συγχαρώ και να ευχαριστήσω θερμά την Υφυπουργό Εσωτερικών Βιβή Χαραλαμπογιάννη, τον Γενικό Γραμματέα Δημήτρη Κιρμικίρογλου και όλους τους συνεργάτες μας στο Υπουργείο Εσωτερικών και τα στελέχη του Υπουργείου για την εξαιρετική δουλειά στην κατάρτιση του νομοσχεδίου.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Κράτος δεν είναι μόνο η Κεντρική Κυβέρνηση και η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Είναι και εκατοντάδες φορείς των οποίων οι δράσεις συμβάλλουν στην εύρυθμη λειτουργία του Δημοσίου και επηρεάζουν καταλυτικά την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται στους πολίτες.
Από τα νοσοκομεία της χώρας, τις Υγειονομικές Περιφέρειες, τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας, το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, ως τις αθλητικές δομές και δημόσιες βιβλιοθήκες στα αστικά κέντρα και στις περιφέρειες, οι υπηρεσίες των οργανισμών αυτών επιδρούν στην καθημερινότητα και, επομένως, στην ποιότητα της ζωής μας.
Το νομοσχέδιο που σήμερα παρουσιάζουμε αφορά περισσότερες από 600 θέσεις Προέδρων, Αντιπροέδρων, Διοικητών, Αναπληρωτών Διοικητών, Υποδιοικητών, Διευθυνόντων και Εντεταλμένων Συμβούλων σε φορείς του Δημοσίου Τομέα, Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου. Η επιλογή των διοικήσεων αυτών ανήκει στην εκάστοτε Κυβέρνηση. Εμείς, όμως, επιλέγουμε να θέσουμε τη διαδικασία αυτή υπό το ΑΣΕΠ και να θεσμοθετήσουμε πρόσθετα φίλτρα αξιοκρατίας, αντικειμενικότητας, διαφάνειας και λογοδοσίας.
Το νομοσχέδιο επιδιώκει την επίτευξη ενός τετραπλού στόχου.
Πρώτον, την αναβάθμιση των απαιτήσεων για κάθε θέση Διοίκησης Φορέα του Δημοσίου, ώστε τα στελέχη που θα επιλέγονται να έχουν αυξημένα προσόντα και ικανότητες.
Δεύτερον, την ενίσχυση της αξιοκρατίας και της διαφάνειας.
Τρίτον, την αποτελεσματικότητα του συστήματος μέσω της επιτάχυνσης και του εξορθολογισμού των διαδικασιών, και,
Τέταρτον, τη στοχοθεσία και αξιολόγηση των Διοικήσεων σε τακτική, ετήσια βάση.
Κυρίως, όμως, και θέτω μία ακόμη, οριζόντια, διάσταση, επιδιώκουμε να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη και το αίσθημα δικαίου προς το Κράτος. Σηματοδοτούμε την αλλαγή νοοτροπίας στη δημόσια διοίκηση, τη σχέση σεβασμού που θέλουμε να ξαναχτίσουμε με τους πολίτες. Να είναι βέβαιοι, όλες και όλοι, ότι σεβόμαστε τα χρήματα του φορολογούμενου, σεβόμαστε την ανάγκη τους για ποιοτική εξυπηρέτηση, σεβόμαστε την απαίτησή τους για διαφάνεια και αξιοκρατία. Με το παρόν νομοσχέδιο, κάνουμε ακόμη ένα σημαντικό βήμα για την οικοδόμηση ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού προτύπου διοίκησης στην υπηρεσία του πολίτη, το οποίο ανταποκρίνεται στις πολυδιάστατες προκλήσεις της εποχής μας και στις απαιτήσεις της κοινωνίας.
Το νέο πλαίσιο επιλογής Διοικήσεων Φορέων του Δημοσίου εισάγει σειρά καινοτομιών και κινείται σε δύο άξονες: αφ’ ενός, αναβαθμίζει τη διαδικασία επιλογής των Διοικήσεων, αφ’ ετέρου διαμορφώνει ένα νέο πλαίσιο στοχοθεσίας και αξιολόγησης.
Α. Ως προς το σκέλος επιλογής διοικήσεων φορέων του δημοσίου.
- Η διαδικασία υπάγεται πλέον στο Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού, για ενίσχυση της διαφάνειας και της αντικειμενικότητας.
- Οι Φορείς κατηγοριοποιούνται σε τρεις ομάδες, ανάλογα με το εύρος και το είδος των αρμοδιοτήτων τους.
Στην πρώτη ομάδα εντάσσονται Νομικά πρόσωπα των οποίων οι αρμοδιότητες εκτείνονται σε όλη την επικράτεια, μαζί με τις 7 Υγειονομικές Περιφέρειες της χώρας. Πρόκειται για 190 θέσεις Διοικήσεων Φορέων, που περιλαμβάνουν κρίσιμους Οργανισμούς, όπως ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων και το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης.
Στη δεύτερη ομάδα εντάσσονται τα Νομικά πρόσωπα με αρμοδιότητες ειδικού ή τοπικού χαρακτήρα, όπως δημόσιες βιβλιοθήκες ή αθλητικά κέντρα, συνολικά περί τις 270 θέσεις Διοικήσεων.
Τα νοσοκομεία της χώρας μας αποτελούν από μόνα τους την τρίτη ομάδα επιλογής, με περίπου 160 θέσεις.
Η διαδικασία επιλογής είναι διαφορετική ανά κατηγορία, ανάλογα με το εύρος και το είδος αρμοδιοτήτων των φορέων.
- Αυξάνονται οι απαιτήσεις για τυπικά προσόντα. Στροφή στο αυτονόητο: όλοι οι υποψήφιοι πρέπει να κατέχουν υποχρεωτικά πτυχίο ανώτατης εκπαίδευσης, πολύ καλή ή καλή, κατά περίπτωση, γνώση ξένης γλώσσας και δεκαετή εργασιακή εμπειρία (8 έτη για νοσοκομεία με 400 ή λιγότερες κλίνες και 6 έτη για φορείς τοπικής εμβέλειας ή όλως ειδικού χαρακτήρα). Επίσης, πρέπει να κατέχουν πτυχίο ή/και (κατά περίπτωση) 5 έτη εργασιακής εμπειρίας με συνάφεια προς το αντικείμενο δραστηριότητας του φορέα ή την άσκηση διοίκησης (3 έτη για φορείς τοπικής εμβέλειας ή όλως ειδικού χαρακτήρα).
- Διεξάγεται τεστ δεξιοτήτων των υποψηφίων για ορισμένες ομάδες φορέων, σε ψηφιακό περιβάλλον με άμεσα και αξιόπιστα αποτελέσματα, κατά τα διεθνή πρότυπα. Στόχος μας είναι να αξιολογήσουμε ικανότητες και προσόντα που δεν σχετίζονται με συγκεκριμένες γνώσεις και άρα δεν μπορούν να συνυπολογιστούν με τη μοριοδότηση των τυπικών προσόντων - π.χ. ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, παραγωγικό και επαγωγικό συλλογισμό, ανάλυση πληροφοριών. Διασφαλίζεται, έτσι, η καταλληλότητα των υποψηφίων για τις προκηρυσσόμενες θέσεις, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους. Τέτοιου είδους τεστ χρησιμοποιούνται στον δημόσιο τομέα σε περισσότερες από 50 χώρες (π.χ. Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Καναδάς), διεθνείς οργανισμούς (π.χ. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων) και μεγάλες εταιρείες στη χώρα μας και διεθνώς.
- Εξορθολογίζονται οι διαδικασίες επιλογής. Τίθενται συγκεκριμένες προθεσμίες, ώστε να εκκινούν και να ολοκληρώνονται εγκαίρως για το σύνολο των φορέων. Ενοποιούνται οι προκηρύξεις π.χ. θα εκδίδεται μία προκήρυξη για τους 120 διοικητές νοσοκομείων αντί για 120 ξεχωριστές προκηρύξεις και 120 ξεχωριστές διαδικασίες. Με τον τρόπο αυτό εξοικονομούνται ανθρώπινοι πόροι, εργατοώρες, χρόνος και δημόσιο χρήμα. Αξίζει να σημειώσουμε ότι πρώτη προτεραιότητά μας θα είναι ο ευαίσθητος χώρος της υγείας.
Έως τώρα τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν φαίνεται να έχουν πάρει ξεκάθαρη θέση, πλην του ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος χθες κατέκρινε το γεγονός ότι οι επικεφαλής των φορέων αυτών επιλέγονται στο τέλος από Υπουργό.
Λέτε «γιατί να επιλέγει ο υπουργός;»
- Αυτό που δεν λέτε είναι ότι ο Υπουργός επιλέγει από 3 υποψηφίους στους οποίους έχει ήδη επιλέξει το ΑΣΕΠ ανάμεσα σε δεκάδες υποψήφιους.
- Δεν λέτε ότι ο Υπουργός επιλέγει από αυτούς που έχουν ήδη περάσει επιτυχώς τα αυστηρά on-off κριτήρια, το τεστ δεξιοτήτων, όλη τη διαδικασία ΑΣΕΠ.
- Δεν λέτε ότι ο Υπουργός έχει την πολιτική ευθύνη του συγκεκριμένου φορέα και θα κληθεί να συνεργαστεί πολύ στενά με αυτόν.
- Πάνω από όλα όμως δεν λέτε ότι με τον δικό σας νόμο, νόμο ΣΥΡΙΖΑ, προβλεπόταν ο Υπουργός να επιλέγει τον επικεφαλής από τριπλάσιο αριθμό υποψηφίων!
- Και αυτό που επίσης δεν λέτε είναι ότι ο νέος σας αρχηγός θέλει οι διοικητές των νοσοκομείων να εκλέγονται από τη βάση του προσωπικού, άρα να είναι οι συνδικαλιστές.
Όταν λοιπόν ανεβείτε στο βήμα, θα ήθελα να ζητήσω να μας εξηγήσετε τι πρεσβεύετε τελικά; Γιατί κατακρίνετε την τελική επιλογή από Υπουργό όταν προβλέπατε την ίδια λύση επί των ημερών σας, χωρίς βεβαίως όλα τα επιπλέον φίλτρα όπως το τεστ δεξιοτήτων; Η ασπάζεστε τη θέση του προέδρου σας για εκλογή των διοικήσεων από τη βάση;
Β. Ο δεύτερος άξονας αυτής της νομοθετικής πρωτοβουλίας, εδράζεται στη σταθερή στοχοθεσία και αξιολόγηση για τις νέες Διοικήσεις Φορέων του δημοσίου.
- Θεσπίζουμε ετήσια σχέδια δράσης για κάθε Φορέα, τα οποία περιλαμβάνουν προγραμματισμό δράσεων, καινοτομίες, ποιοτικούς και συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους, τα οποία θα εγκρίνονται από τον αρμόδιο Υπουργό.
- Ο επικεφαλής, διοικητής, πρόεδρος θα υπογράφει συμβόλαιο απόδοσης, το οποίο θα αναφέρει συγκεκριμένες δράσεις και στόχους, ενώ αναρτώνται στην ιστοσελίδα του εποπτεύοντος Υπουργείου. Στοχοθεσία, λογοδοσία, διαφάνεια.
- Αξιολογούμε τις Διοικήσεις σε ετήσια βάση και, ανάλογα με την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί, δίνεται η δυνατότητα ανταμοιβής - bonus παραγωγικότητας, ενώ ο αρμόδιος Υπουργός μπορεί να αποφασίσει την άμεση λήξη της θητείας τους σε περίπτωση μη επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί.
- Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω ότι, μέσω δημόσιας διαβούλευσης, λάβαμε ένα χρήσιμο σχόλιο που μας οδήγησε σε μία σημαντική προσθήκη στο σχέδιο νόμου. Εργαζόμενοι στους φορείς, προϊστάμενοι μονάδων, θα μπορούν να υποβάλουν τη γνώμη τους για την απόδοση του επικεφαλής και οι γνώμες αυτές θα λαμβάνονται υπόψη από τον Υπουργό, στο πλαίσιο της ετήσιας αξιολόγησης.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Το νομοσχέδιο που σήμερα εισάγουμε στην Επιτροπή είναι πέρα και πάνω από μικρές ή μεγαλύτερες ιδεολογικές διαφορές. Έρχεται να συμπληρώσει και να ενισχύσει τομές της ελληνικής δημόσιας διοίκησης από τη μεταπολίτευση και μετά:
- για Διοικήσεις Φορέων υψηλότερης ποιότητας με περισσότερες εξελικτικές δυνατότητες,
- για ταχύτερη εξυπηρέτηση και καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες για όλους,
- για διαφάνεια και αντικειμενικότητα στην επιλογή διοικήσεων και
- για στοχοθεσία και αξιολόγηση.
Αυτό το νομοσχέδιο μηνυματοδοτεί εντός και εκτός Ελλάδας ότι οι καλύτεροι μπορούν να τεθούν επικεφαλής στις καίριες θέσεις του δημόσιου τομέα. Ότι μας ενδιαφέρει να εξυπηρετήσουμε τον πολίτη και όχι να διορίσουμε τον πολιτευτή. Ότι το Κράτος μπορεί και θέλει να είναι σύγχρονο, καινοτόμο, ορθολογικό, δίκαιο.
Ας ξεπεράσουμε κόμματα και χρώματα. Ας στείλουμε ένα μήνυμα ως πολιτικό σύστημα ότι η πολιτεία θέλει τους καλύτερους στις καίριες αυτές θέσεις ευθύνης, ότι επιλέγουμε να βάλουμε όλοι μαζί πρόσθετα φίλτρα αξιοκρατίας, διαφάνειας, αντικειμενικότητας για ένα καλύτερο Δημόσιο, για μία καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη.
Σας ευχαριστώ».
