Να αξιοποιήσει εκ νέου το "ρωσικό χαρτί" σε επιχειρηματικό όσο κυρίως σε γεωπολιτικό επίπεδο, δίχως να αποκλείεται να το χρησιμοποιήσει ακόμη και ως μοχλό πίεσης προς τους δανειστές εφόσον σκαλώσει για τα καλά η διαπραγμάτευση, θα επιχειρήσει το Μαξίμου με την επίσκεψη Πούτιν στις 28 Μαΐου στην Αθήνα.
Σε επίπεδο καταρχήν εξωτερικής πολιτικής, με τη κατάσταση στο Αιγαίο να γίνεται καθημερινά όλο και πιο επικίνδυνη, και με δεδομένο ότι η Μόσχα έχει βάλει στο στόχαστρο την Άγκυρα, η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να εξασφαλίσει τη στήριξη της Ρωσίας στον ΟΗΕ για τα εθνικά μας θέματα. Τα όποια ωστόσο οφέλη αποκομίσει δεν πρόκειται να υπερβούν το επίπεδο των δηλώσεων.
Από εκεί και πέρα ωστόσο, με τη κυβέρνηση να σχοινοβατεί μεταξύ συμφωνίας με τους εταίρους εντός των προσεχών δυο εβδομάδων και πρόωρων εκλογών τον Ιούνιο, η επίσκεψη Πούτιν αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Μια ακραία συλλογιστική λέει ότι αν στο Eurogroup της 9ης Απριλίου δεν βγει λευκός καπνός ή δεν γεφυρωθούν μέσα στις επόμενες εβδομάδες οι διαφορές με τους δανειστές, ποιος ξέρει, η κυβέρνηση θα μπορούσε να ανασύρει από το ντουλάπι το παλιό δόγμα για απεξάρτηση της Ελλάδας από την ενιαία ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ''Η εμπάσει περιπτώσει για αναθέρμανση των ενεργειακών σχέσεων με τη Ρωσία.
Εννοείται ότι η ανάγνωση αυτή είναι τραβηγμένη, αλλά με τη χώρα μετέωρη μεταξύ συμφωνίας με τους εταίρους και πρόωρων εκλογών, επιτρέπονται ακόμη και παρακινδυνευμένα σενάρια σαν το παραπάνω.
Σε μια τέτοια περίπτωση, θα επρόκειτο για μια στροφή 180 μοιρών της ενεργειακής πυξίδας της χώρας που από το περασμένο φθινόπωρο είναι σταθερά στραμμένη προς τη Δύση. Από τον Οκτώβριο και μετά η κυβέρνηση έχει αναπροσανατολίσει τη βελόνα των ενεργειακών συμφερόντων της Ελλάδας από την προς ανατολάς διεύρυνση, την ελληνορωσική συνεργασία για τους αγωγούς και τα ρούβλια, πίσω στην αγκαλιά του θείου Σαμ. Το δόγμα Λαφαζάνη μοιάζει να έχει εγκαταλειφθεί με την κυβέρνηση να κάνει ότι μπορεί για να αναθερμάνει τις σχέσεις με το μεγάλο αφεντικό της γεωπολιτικής σκακιέρας στην περιοχή, έχοντας σαν άξονα το ενεργειακό project του Trans Adriatic Pipeline (TAP) και του διασυνδετήριου Ελληνο-Βουλγαρικού αγωγού (IGB).
Η επίσκεψη Πούτιν συμπίπτει με τα εγκαίνια του TAP
Δεν είναι τυχαίο ότι η επίσκεψη του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Αθήνα, που πραγματοποιείται με αφορμή το αφιερωματικό έτος Ελλάδας-Ρωσίας, θα συμπέσει χρονικά με τα εγκαίνια του αγωγού TAP, τα οποία έχουν οριστεί για τις 17 Μαΐου, έντεκα μόλις ημέρες νωρίτερα, στη Θεσσαλονίκη.
Για την Ευρώπη, η ολοκλήρωση του αγωγού TAP θα επιτρέψει την τροφοδοσία της με αέριο από το Αζερμπαϊτζάν και άλλες πηγές της Κασπίας, συμβάλλοντας έτσι στο στόχο για μείωση της εξάρτησής της από τη Ρωσία, που σήμερα καλύπτει το 31% των αναγκών της.
Για τη Μόσχα αντίθετα, ο TAP απειλεί τη γεωπολιτική και οικονομική της ισχύ σε μια περιοχή που ανέκαθεν αποτελούσε παραδοσιακή της πελατεία, τη Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, γι' αυτό και κάνει ότι μπορεί για να περιορίσει τις επιπτώσεις. Μετά την εγκατάλειψη του South Stream και το πάγωμα του Τurkish Stream, η Ρωσία επιμένει στη προώθηση ενός νέου Νοτίου άξονα που θα διέρχεται από τη Βουλγαρία και την Ελλάδα, και ακολουθώντας τη χερσαία και υποθαλάσσια διαδρομή του ελληνοϊταλικού αγωγού ITGI, θα καταλήγει στην Ιταλία. Μπορεί το σχέδιο να έχει τη στήριξη ενός ευρωπαϊκού κολοσσού, της γαλλικής EDF, ωστόσο αντιστρατεύεται την ενεργειακή πολιτική της ΕΕ, και η Κομισιόν το έχει χαρακτηρίσει ως αμιγώς πολιτικό που δεν βασίζεται σε οικονομικά δεδομένα.
Από την πλευρά του ο αρμόδιος υπουργός Π. Σκουρλέτης, αν και γενικά κρατά χαμηλούς τόνους, συνεχίζει να ακολουθεί τη ρητορική περί πολυδιάστατης ενεργειακής πολιτικής, και θα επιδιώξει να κρατήσει ανοικτή αυτή τη γέφυρα συνεργασίας με τη Μόσχα, παρ' ότι οι Βρυξέλλες θεωρούν ότι υπονομεύει το στόχο για διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών προμήθειας, δόγμα που αποτελεί βασικό πυλώνα της ευρωπαϊκής πολιτικής.
Συμπέρασμα ; Σε αυτή τουλάχιστον τη φάση, και παρά τους όποιους εκατέρωθεν τακτικισμούς, η προσήλωση που δείχνει η κυβέρνηση στην έναρξη κατασκευής του TAP και του συγγενικού του αγωγού IGB είναι απολύτως δηλωτική της ενεργειακής της πολιτικής υπέρ της προώθησης των φιλοδυτικών επενδυτικών σχεδίων.
Αλλά και πέραν τούτων, σε επιχειρηματικό επίπεδο δεν υπάρχει κάτι ζωηρό στα σκαριά με τη Μόσχα. Μπορεί οι ρωσικοί σιδηρόδρομοι Rossiyskie Zheleznye Dorogi να έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη ΤΡΑΙΝΟΣΕ και τη εταιρεία συντήρησης τροχαίου υλικού του ΟΣΕ, αλλά ο διαγωνισμός εκπνέει στις 31 Μαΐου. Τότε μόνο θα μάθουμε αν το -ούτως ή άλλως δίχως κόστος- ενδιαφέρον των Ρώσων μετουσιωθεί και σε δεσμευτική προσφορά.
Ενδιαφέρον για ΔΕΠΑ, ΕΛΠΕ, συμπράξεις με ΔΕΗ
Πέραν τούτου, ο Πούτιν αναμένεται ότι θα κομίσει στον Αλέξη Τσίπρα προτάσεις και για άλλες ενεργειακές συνεργασίες ακόμη και για συμμετοχή ρωσικών ομίλων στο ελληνικό πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων.
Κάποιοι λένε ότι η Gazprom θα εμφανιστεί να ενδιαφέρεται ξάνα για τη ΔΕΠΑ, ότι θα κομίσει προτάσεις για συμπράξεις με τη ΔΕΗ στον ηλεκτρισμό, και ότι η Rosneft, ο μεγαλύτερος ρωσικός πετρελαικός όμιλος, θα υποβάλει πρόταση εμπορικής –γιατί όχι- και μετοχικής συνεργασίας με τα ΕΛΠΕ.
Άγνωστο είναι κατά πόσο οι διαρροές αυτές θα έχουν και αντίκρυσμα. Τόσο επειδή η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί πως αντιτίθεται στην ιδιωτικοποίηση στρατηγικού χαρακτήρα ενεργειακών επιχειρήσεων, όσο επίσης επειδή η πολιτικο οικονομική αστάθεια υπονομεύει τους διαγωνισμούς που ήδη τρέχουν- πόσο μάλλον καινούργιους που δεν έχουν καν προκηρυχθεί. Κυρίως όμως γιατί δύσκολα η Κομισιόν θα επέτρεπε τη μεταβίβαση μιας κομβικού ενδιαφέροντος επιχείρησης χώρας-μέλους της ΕΕ σε ρωσικά χέρια.
Η αλήθεια είναι ότι ο Πούτιν αντιλαμβάνεται όπως λένε και οι αναλυτές, ότι γεωπολιτικά τα περιθώρια για νέα φλερτ με την Ελλάδα είναι περιορισμένα. Πέραν των όποιων μεγαλόστομων δηλώσεων γίνουν, οι Ρώσοι γνωρίζουν πως η Ελλάδα έχει πολλές ιδιαιτερότητες σαν χώρα, και επομένως δεν θα ήθελαν να εμπλακούν σε περίεργες οικονομικο-πολιτικές περιπέτειες με αμφίβολο αντίκρυσμα.
Γ.Φ.
