Του Γιάννη Σιδέρη
Προγραμματικό συνέδριο της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, χθες δημοσιεύσαμε τις ομιλίες, σήμερα ας επιχειρήσουμε κάποιες σημειολογικές παρατηρήσεις:
Τα αυτοκίνητα στο πάρκινγκ του σταδίου Ειρήνης και Φιλίας, ήταν μικροαστικά, αυτά που ως συντριπτική πλειοψηφία βλέπουμε ποτάμι στους δρόμους. Απουσίαζαν τα πολυτελή, οι κουρσάρες, οι «μερσέντες», οι «μπέμπες» , που έβλεπες στα τελευταία συνέδρια του κυβερνητικού ΠΑΣΟΚ! (Λογικό είναι. Τόσοι υπουργοί, υφυπουργοί, Γενικοί Γραμματείς, Σύμβουλοι, πρόεδροι Οργανισμών, λάμβαναν μέρος σαν σύνεδροι, ή έκαναν την περατζάδα τους).
Οι σύνεδροι στην μεγάλη τους πλειοψηφία, μέσης ηλικίας. Δεν υπήρχε ευδιάκριτο ποσοστό νεολαίας, αλλά ούτε και πλειοψηφία των «γκρίζων κεφαλιών» που περιμέναμε. Ηλικιακά φαινόταν ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν ήταν η «γενιά της Αλλαγής», της οποίας οι πιο νέοι είναι στα πενήντα φεύγα, αλλά τα παιδιά που γεννήθηκαν κατά την «αλλαγή». Ντύσιμο απλό, καθημερινό, χωρίς χαϊλίκι και μοδάτη αίσθηση.
Αυτό απεικονίζει και την ταξική σύνθεσή τους, και έχει την σημασία του. Στα συνέδρια και τις μαζώξεις του ύστερου ΠΑΣΟΚ της παρακμής, ο κόσμος που συγκεντρωνόταν, ακόμη και όταν ήταν επιτηδευμένα ατημέλητος, κραύγαζε ότι τα «λεφτά υπήρχαν». Κοντολογίς τώρα είναι πιο ατόφιος, πιο «παλιό ΠΑΣΟΚ».
Αυτός ο κόσμος έχει και τα «τρωτά» του. Ομνύει άνευ όρων στο όνομα Παπανδρέου. Ο Γιώργος που έβαλε τη χώρα στο μνημόνιο (δεν αφορά το παρόν κείμενο το αν έπρεπε και πως έπρεπε), αποθεώθηκε. Η ρυθμική ιαχή Παπανδρέου δόνησε την ατμόσφαιρα. Φαίνεται ότι μεγάλο μέρος του ΠΑΣΟΚ δεν έχει απογαλακτιστεί από τη γοητεία που του ασκεί το όνομα Παπανδρέου. Και η Φώφη χειροκροτήθηκε, καθολικά και ενθουσιαστικά. Αλλά αυτό ήταν αναμενόμενο. Είναι η εκλεγμένη Πρόεδρος, ενώ το χειροκρότημα στον Σημίτη, αναμενόμενο και αυτό δεν έχει σημειολογική παρατήρηση. Ηταν ο πρώην που τιμάται.
Το ΠΑΣΟΚ αποδείχτηκε ότι και ως μικρό κόμμα, ακόμη και στα χειρότερά του, έχει ένα συμπαγές και αφοσιωμένο ανθρώπινο δυναμικό, που εντάσσεται αυτοβούλως στις οργανωτικές του διαδικασίες. Μια τέτοια μάζα προφανώς έχει και η ΝΔ, ως κόμμα μιας μεγάλης παράταξης, αλλά τα μέλη της δεν έχουν την ίδια κουλτούρα οργάνωσης. Εκείνος που το είχε και το απώλεσε είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Οι ακτιβιστές της οργανωτικής και οργανωμένης δράσης αποχώρησαν, και του έμεινε η μάζα που πήγε να βρει εκεί τα λεφτά που υπήρχαν, και οι εργαζόμενοι του δημόσιου τομέα.
Ως προς αυτό, το ΠΑΣΟΚ έχει συγκριτικό πλεονέκτημα, ειδικά σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Τα κοινωνικά του στελέχη έχουν παρουσία και κατέχουν αιρετές θέσεις, εκεί που είναι διαρθρωμένη η ενεργός κοινωνία. Κυρίως στα Σωματεία και την Τ.Α., όπου ο ΣΥΡΙΖΑ σχεδόν δεν υφίσταται.
Εκείνο επίσης που διαπιστώνεις από συζητήσεις στα πηγαδάκια, είναι ότι αυτοί που παρέμειναν έχουν αντιθετική στάση κατά του ΣΥΡΙΖΑ. Φανερά υπενθυμίζουν το μπούλινγκ που υπέστησαν από το κυβερνών κόμμα κατά την αντιμνημονιακή του πενταετία. Αποκτάς όμως την υποψία ότι τους κακοφαίνεται που ο ΣΥΡΙΖΑ με τόση επιθετική λεκτική, και συχνά με ακρότητες, τους πήρε τη θέση στην πολιτική γεωγραφία «για να κάνει τα ίδια πράγματα με τρόπο χειρότερο, πιο άτσαλο και πιο ξεδιάντροπο», όπως έλεγαν.
Νιώθουν ότι διεπράχθη μια πολλαπλή προδοσία. Το ένιωθαν μέσα τους, αλλά το εκφράζουν δυνατά τώρα που ξαναστέκονται στα πόδια τους αυτόνομα, έστω και ως μικρό κόμμα. Αυτό αποπνέει και η ρήση Γεννηματά «Η πόρτα μας είναι κλειστή μόνο σε όσους πήγαν να βρουν στασίδι εξουσίας στον ΣΥΡΙΖΑ».
Και κάποιες πολιτικές παρατηρήσεις
Η πρώτη μέρα άφησε ένα τρίπτυχο, από την ομιλία τη κας Γεννηματά: Τη μετατόπιση ως προς την αναγκαιότητα εκλογών, τη επίσπευση των διαδικασιών για τη δημιουργία του νέου φορέα, και την – για μια ακόμη φορά – κατηγορηματική άρνηση να ανταποκριθεί στην επίθεση φιλίας του ΣΥΡΙΖΑ.
Ως προς το πρώτο τόνισε «Εδώ που έχουμε φτάσει η μόνη λύση είναι οι εκλογές». Ως προς τις διαδικασίες ανήγγειλε ότι η εκλογή αρχηγού από τη βάση, μέσα από ανοιχτές και διαφανείς διαδικασίες, τον Οκτώβριο, και ιδρυτικό συνέδριο του νέου φορέα τον Δεκέμβριο. Ο συνταγματολόγος Νίκος Αλιβιζάτος θα είναι ο πρόεδρος της επιτροπής πιστοποίησης, ώστε να υπάρξει εγγυημένη αξιοπιστία και διαφάνεια στην εκλογή ηγεσίας!
Ως προς το τρίτο, ήταν ιδιαιτέρως σκληρή με τον ΣΥΡΙΖΑ. Κατηγόρησε τον κ. Τσίπρα ότι αφού εκμεταλλεύτηκε την κρίση με μνημειώδη λαϊκισμό και δημαγωγία για να ανέβει στην εξουσία, «ευτέλισε τις αξίες της αριστεράς και πρόδωσε τους προοδευτικούς πολίτες που τον εμπιστεύτηκαν. Τώρα που χάνει το έδαφος κάτω από πόδια του, εμφανίζεται υποδυόμενος την «κυβερνώσα Αριστερά», καλώντας μάλιστα με πατερναλιστικό ύφος σε δήθεν προοδευτικά μέτωπα».
Είναι ηλίου φαεινότερον ότι ο αγώνας των δύο κομμάτων θα είναι σκληρός στο εξής, καθώς διεκδικούν: α) τον ίδιο ιδεολογικοπολιτικό χώρο (η Γεννηματά να τον διατηρήσει, ο Τσίπρας να τον διεκδικήσει, αφού έχασε τον χώρο της ριζοσπαστικής Αριστεράς) β) Τη μεγάλη μάζα των ίδιων κοινωνικών στρωμάτων, μεσαίας κοινωνικής διαστρωμάτωσης και κεντροαριστερού πολιτικού προσανατολισμού. Ο αγώνας προβλέπεται αιματηρός, καθώς οι άμυνες του ΣΥΡΙΖΑ έχουν πλέουν εξασθενήσει λόγω της εφηρμοσμένης κυβερνητικής πολιτικής του.
Ο Γιώργος Παπανδρέου, αφού επανέλαβε το – όχι ευχάριστων αναμνήσεων – «πάμε μαζί» οραματίστηκε τα γνωστά: «μια παράταξη που θα σαλπίσει ξανά την πρόοδο προς τη χώρα», κι επιτέθηκε σε αυτούς που έκαναν «ψεκασμένες καριέρες». Ωστόσο ξανά δημιουργούν απορίες κάποιες εκφράσεις του, για τις οποίες τον έχουμε εγκαλέσει επανειλημμένως. Είπε χαρακτηριστικά: Τώρα που όλοι αναγνωρίζουν πως εμείς μετρήσαμε σωστά το έλλειμμα, μήπως ήρθε η ώρα να διερευνήσουμε ποιοι δεν το έκαναν; Ποιοι είπαν ψέματα; Ποιοι σταύρωσαν την Ελλάδα και την αξιοπιστία της; Ακούει η Δικαιοσύνη;».
Μα το έλλειμμα ήταν πολιτική επιλογή και αβελτηρία, όχι ποινική. Ωστόσο ο κ. Παπανδρέου υπήρξε ο πρωθυπουργός που το μέτρησε. Τι έκανε τότε; Γιατί δεν έκανε επί θητείας του Εξεταστική Επιτροπή, ώστε να διερευνηθούν οι αιτίες, οι υπερβάσεις και οι αποκρύψεις; Ισως αν είχε κάνει αυτά, θα είχε πετύχει από τότε αυτό που ζήτησε στο συνέδριο: «κανένας εκπρόσωπος της νοοτροπίας που χρεοκόπησε την Ελλάδα στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας το 2020!
Ηταν πρόωρο, άρα άστοχο να τεθεί ένα τέτοιο θέμα από το βήμα ενός πρώτου προγραμματικού συνεδρίου. Ουδείς γνωρίζει αν απορρέει από τάση εκδίκησης, την οποία δεν πήρε τότε. Ισως ήταν μια γενική θέση, αλλά όλοι θεώρησαν ότι φωτογραφίζει τον Κώστα Καραμανλή!
Τέλος ιδιαίτερα καλή εντύπωση προκάλεσε η ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη. Με μετριοπαθή τρόπο και θέσεις, προσπάθησε να πείσει το ακροατήριο, ότι δεν είναι πολλά αυτά που τους χωρίζουν. Δεν είναι το θέμα αν τα κατάφερε, δεν το νομίζουμε, αλλά η μετριοπάθεια τους κέρδισε, με αποτέλεσμα να τον χειροκροτήσουν κοντά στις δέκα φορές!
Όταν αυτό συμβαίνει σε ομιλία ενός τετάρτου, δεν είναι τυπικό!
Photo: Nikos Libertas / SOOC
