Ο περιφερειάρχης κ. Γιώργος Πατούλης εξελέγη το 2019 με «σημαία» να τα βάλει με το τέρας των σκουπιδιών που ταλαιπωρεί την Αττική επί δεκαετίες και συνεχώς γιγαντώνεται.
Τέσσερα χρόνια μετά παραδίδει την κατάσταση, όπως περίπου την παρέλαβε από την προκάτοχό του, χωρίς να έχει γίνει κανένα από τα μεγάλα έργα που ο ίδιος είχε εξαγγείλει στο κρίσιμο κεφάλαιο των στερεών αποβλήτων. Δίχως να έχει κατασκευαστεί ούτε μια από τις βασικές εγκαταστάσεις υποδομής, όπως οι μονάδες επεξεργασίας απορριμάτων Αθήνας, Πειραιά (Σχιστό) και ΒΑ Αττικής (Γραμματικό), συνολικού προϋπολογισμού κοντά στο 1 δισ ευρώ.
Και όσο αυτές παραμένουν στα χαρτιά, τόσο θα οδεύει προς επέκταση ο χρόνος ζωής στον ΧΥΤΑ της Φυλής, την μεγαλύτερη ανοικτή χωματερή της Ευρώπης, που δέχεται κοντά στα 2 εκατ. τόνους σκουπιδιών τον χρόνο, καθώς οι στόχοι μείωσης των απορριμμάτων εξαρτώνται από τις προαναφερθείσες μονάδες.
Από αυτές χωροθετημένες ακόμη και σήμερα είναι μόνο το Σχιστό και το Γραμματικό. Και οι διαδικασίες είτε έχουν ναυαγήσει, όπως στο Γραμματικό, όπου ο διαγωνισμός ακυρώθηκε από το ΣτΕ, είτε σέρνονται, όπως στην περίπτωση του Σχιστού, όπου από πέρυσι η περιφέρεια ανταλλάσσει επιστολές με τους ενδιαφερόμενους, χωρίς σαφή εικόνα για το πότε αυτό θα ευοδωθεί.
Και η χωροθέτηση των μονάδων για την Αθήνα, όπως και για την βόρεια και νότια Αττική που προέβλεπε ο σχεδιασμός; Δεν έγινε ποτέ. Και ας προβλέπονταν ότι αυτό θα συμβεί «έως το τέλος του 2022 το αργότερο», σύμφωνα με το επικαιροποιημένο σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων της Περιφέρειας, που ανακοινώθηκε τον περυσινό Αύγουστο. Εξαιρετικά αμφίβολος στόχος, αφού κανείς δήμαρχος δεν θα ήταν διατεθειμένος να ανοίξει συζήτηση για χωροθετήσεις μονάδων επεξεργασίας σκουπιδιών, μερικούς μήνες πριν τις δημοτικές εκλογές.
Πηγή φωτ.: Eurokinissi
Κι όμως η πολιτική της περιφέρειας για τα απορρίμματα βασίζεται πάνω σε αυτό το σχέδιο. Κόπια στα περισσότερα σημεία εκείνου που είχε εξαγγείλει ο κ. Πατούλης στις αρχές του 2020 από το Ζάππειο. Βάσει εκείνου, οι διαγωνισμοί για τα νέα απαραίτητα έργα, ώστε να αναπνεύσει το Λεκανοπέδιο από το σκουπιδαριό, θα είχαν ολοκληρωθεί εντός του 2021.
Και επειδή, άγνωστο γιατί, παρήλθε άκαρπη η πρώτη διετία χωρίς να ολοκληρωθεί ούτε ένας διαγωνισμός, και έπρεπε να ενσωματωθούν οι νέες κοινοτικές οδηγίες που είχαν στο μεταξύ εκδοθεί, ο περιφερειάρχης Αττικής ανακοίνωσε πέρυσι ένα νέο πλάνο, παρόμοιο με το αρχικό.
Πηγή φωτ.: Eurokinissi / Σωτήρης Δημητρόπουλος
Έξι εκατομμύρια τόνοι σκουπιδιών προέβλεπε ο προηγούμενος σχεδιασμός για τις μονάδες αποβλήτων, το ίδιο προβλέπει και το υφιστάμενο σχέδιο. Έξι μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων προβλέπονταν πριν (Δ. Αττική, Πειραιάς, Κεντρικός Τομέας Αθήνας, ΒΑ Αττική, ΝΑ Αττική), το ίδιο και μετά, με τη διαφορά ότι άλλαξε η ορολογία και οι ονομασίες έγιναν πιο… εύηχες.
Οι μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων βαφτίστηκαν «μονάδες ανάκτησης και ανακύκλωσης αποβλήτων», ενώ δίπλα τους προστέθηκαν νέες καινοτόμες εγκαταστάσεις, όπως τα «πάρκα κυκλικής οικονομίας».
Συμπέρασμα: Είμαστε στον Αύγουστο του 2023 και είναι αμφίβολο έως αδύνατο, να γίνει αυτό που έχει κατά καιρούς δεσμευθεί ο κ. Πατούλης, δηλαδή να έχει κλείσει έως το 2025 ο ΧΥΤΑ στην Φυλή, η οποία υφίσταται εδώ και δεκαετίες μονομερώς το βάρος διαχείρισης των απορριμμάτων όλης της Αττικής.
Πότε θα προλάβουν να γίνουν οι νέες μονάδες επεξεργασίας; Πότε θα χωροθετηθούν αυτές που ακόμη βρίσκονται εντελώς στον αέρα; Μιλάμε για την Αττική, των περίπου 4.000.000 κατοίκων, που παράγει περίπου το 40% των στερεών αστικών αποβλήτων της χώρας...
Πηγή φωτ.: Eurokinissi
Το 2025 όμως δεν είναι μια οποιαδήποτε χρονιά. Ελάχιστες εβδομάδες πριν τις εκλογές, στις 8 Ιουνίου, η Κομισιόν μας έβγαλε μια ακόμη κίτρινα κάρτα για τις επιδόσεις μας στα αστικά απόβλητα και την ανακύκλωση, καθώς εξακολουθούμε να στέλνουμε για ταφή σχεδόν το 80% των σκουπιδιών που παράγουμε.
Η έκθεση έγκαιρης προειδοποίησης, όπως λέγεται, έχει ως στόχο να βοηθήσει τα κράτη μέλη που κινδυνεύουν να μην πετύχουν τους στόχους για ανακύκλωση του 55% των αστικών τους αποβλήτων και ανακύκλωσης του 65% των απορριμμάτων συσκευασίας τους έως το 2025. Σύμφωνα με την έκθεση, η Ελλάδα είναι ανάμεσα στα 10 κράτη μέλη που κινδυνεύουν να μην επιτύχουν τους στόχους αυτούς για το 2025. Τα υπόλοιπα είναι οι χώρες Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Ουγγαρία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Ρουμανία, και Σλοβακία.
Κι όλα αυτά όταν το ίδιο το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) για τη δεκαετία 2020-2030, που επιδιώκει την προσέγγιση της Ελλάδας με την Ευρώπη στις περιβαλλοντικές επιδόσεις, μιλά για μείωση της ποσότητας των απορριμμάτων που οδηγούνται σε ταφή στο 10% έως το τέλος της δεκαετίας.
Έτερο θέμα που άπτεται της θητείας του κ. Πατούλη είναι η αγορά εξοπλισμού ανακύκλωσης που προωθείται στην ελληνική αυτοδιοίκηση. Σε επιστολή της τον Απρίλιο προς τις ελληνικές αρχές, η επίτροπος για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις, Ελίζα Φερέιρα, ζητούσε διευκρινίσεις γύρω από τις επενδύσεις που αφορούν τα «σπίτια ανακύκλωσης» («recycling houses») τονίζοντας, τότε, ότι μέχρι αυτές να παρασχεθούν, η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση αποσύρεται.
Πηγή φωτ.: Eurokinissi
Η αναφορά στα «σπίτια ανακύκλωσης» παρέπεμπε ευθέως στην «Ανταποδοτική Ανακύκλωση Α.Ε.». Είναι το σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης ανακυκλώσιμων απορριμμάτων στα «σπιτάκια», στα οποία οι καταναλωτές μπορούν να αφήνουν συσκευασίες μιας χρήσης (όπως πλαστικά μπουκάλια, κουτάκια αλουμινίου, κλπ), και εισπράττουν αντίτιμο 0,03 ευρώ για κάθε μια επιστρεφόμενη συσκευασία. Η προμήθεια των recycling houses στην Αττική και η μετέπειτα διανομή στους Δήμους γίνεται μέσω του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΣΔΝΑ), που υπάγεται στον περιφερειάρχη Αττικής, Γ. Πατούλη.
Στην απάντησή της η ευρωπαία επίτροπος επεσήμαινε ότι οι προαναφερθείσες επενδύσεις αφορούν έργα ύψους 48 εκατ. που χρηματοδοτούνται στην Περιφέρεια Αττικής στο πλαίσιο του Προγράμματος Μεταφορών και Περιβάλλοντος 2014 – 2020, ενώ παρόμοιες επενδύσεις είχαν επιλεγεί για συγχρηματοδότηση από την ΕΕ στις περιφέρειες Πελοποννήσου (22 εκατ.) και Κρήτης (22 εκατ ).
Η ανάταξη της κατάστασης στα σκουπίδια είναι το μεγάλο στοίχημα για τον κ. Χαρδαλιά, εφόσον κερδίσει την Περιφέρεια. Το πως θα ανακτηθεί ο χρόνος που χάθηκε όλα τα προηγούμενα χρόνια ώστε να αποκτήσουμε επιτέλους ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό μοντέλο ανακύκλωσης των σκουπιδιών και να μπει επιτέλους λουκέτο στην χωματερή της Φυλής, την μεγάλη ωρολογιακή βόμβα της Αττικής.
