Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Την ώρα που στις Βρυξέλλες προσπαθούν με κάθε τρόπο να σβήσουν τη φωτιά που άναψε η Ελλάδα, οι εστίες αναζωπύρωσης αποδεικνύονται εντέλει πολύ περισσότερες. Μετά την Ιταλία και η Ισπανία κινδυνεύει να οδηγηθεί σε πολιτική κρίση, αυξάνοντας εκθετικά την αβεβαιότητα σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης.
Ο Μαριάνο Ραχόι δεν λύγισε – ακόμη τουλάχιστον – από την πρόταση μομφής των Σοσιαλιστών και αρνήθηκε να προκηρύξει εκλογές. Παρ'' όλα αυτά, το φάντασμα μιας νέας κρίσης πλανιέται πάνω από την Ισπανία και ενισχύει τη νευρικότητα των αγορών απέναντι στην παραμικρή αρνητική εξέλιξη.
Αρχικά η ακραία πολιτική αβεβαιότητα στην Ιταλία και τώρα τα «βάσανα» του Ραχόι, αποδεικνύουν ότι οι αγορές αρχίζουν να «φοβούνται» ξανά την Ευρώπη και το δείχνουν σε κάθε ευκαιρία. Με το που έγινε γνωστό ότι ο Ραχόι κινδυνεύει να πέσει, τα ομόλογα της Ισπανίας, κατά κύριο λόγο, αλλά των υπόλοιπων χωρών του ευρωπαϊκού Νότου (Ιταλίας, Πορτογαλίας, Ελλάδας) βρέθηκαν σε ελεύθερη πτώση.
Ήδη, εκφράζονται φόβοι για τη δημιουργία ενός αντιευρωπαϊκού μετώπου στις δύο χώρες του Νότου, με την Ελλάδα από τη μία πλευρά και την Πορτογαλία από την άλλη, να είναι οι πρώτες υποψήφιες να ακολουθήσουν. Αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη πλευρά είναι ότι οι ανησυχίες των αγορών δεν θεωρούνται ιδιαίτερα δικαιολογημένες. Διότι η Ισπανία έχει κάνει μεταρρυθμίσεις, έχει θέσει υπό έλεγχο τα οικονομικά της και είναι εξαιρετικά απίθανο να αποκτήσει κυβέρνηση ευρωσκεπτικιστών.
Ίσως γι'' αυτό οι αποδόσεις των ισπανικών ομολόγων εκτινάχθηκαν στο 1,52% αλλά δεν βρέθηκαν σε «υψηλά κρίσης». Όπως σημειώνει η Capital Economics, οι επενδυτές αρχίζουν να συγκρίνουν την κατάσταση με την Ιταλία, όπου η Λέγκα και το Κίνημα Πέντε Αστέρων θέλουν να σχηματίσουν κυβέρνηση και να αρχίσουν να ξοδεύουν, παραβιάζοντας τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ε.Ε. Όμως, η Ισπανία δεν μοιάζει σε πολλά με την Ιταλία.
Αρχής γενομένης από τα μεγάλα κόμματα. Παρά τις «κραυγές» των Podemos (οι οποίοι είναι 4ο κόμμα στις δημοσκοπήσεις), κανένα κόμμα σήμερα από τα 4 μεγαλύτερα δεν θεωρείται άκρως ευρωσκεπτικιστικό. Επιπλέον, ακόμη και στο απόγειο της κρίσης χρέους, δεν υπήρχαν πολλές αμφιβολίες για το μέλλον της Ισπανίας στο ευρώ.
Μάλιστα, το πιο πρόσφατο ευρωβαρόμετρο έδειξε ότι υπέρ του κοινού νομίσματος τάσσεται το 85% των Ισπανών, την ώρα που στην Ιταλία το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει μετά βίας το 66% και είναι το χαμηλότερο στην Ευρώπη. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα εμφανίζει το τρίτο χαμηλότερο ποσοστό στήριξης του ευρώ μετά την Ιταλία και την Κύπρο.
Η Capital Economics πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα, εκτιμώντας ότι επειδή η Ισπανία δεν κινδυνεύει στην ουσία να γίνει... Ιταλία, οι πρόωρες εκλογές θα κάνουν ενδεχομένως καλό στην οικονομία της μεσοπρόθεσμα. Βραχυπρόθεσμα, ωστόσο, το βασικό σενάριο του οίκου κάνει λόγο είτε για μία παρατεταμένη περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας είτε για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας μεταξύ των Cuidadanos και του PSOE.
Τα δύο αυτά κόμματα λαμβάνουν, βάσει των δημοσκοπήσεων, ποσοστό 48% που είναι κοντά στο να τους εξασφαλίσει την πλειοψηφία, ενώ δεν αποκλείεται να κερδίσουν ψήφους και από το κόμμα του Ραχόι, μετά το σκάνδαλο διαφθοράς.
Υπάρχει και μία ακόμη παράμετρος. Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι οι αποδόσεις των ομολόγων θα κινηθούν έτσι κι αλλιώς ανοδικά τα επόμενα χρόνια λόγω της λήξης της περιόδου φθηνού χρήματος με την ΕΚΤ να είναι έτοιμη να δώσει τέλος στο QE μέσα στο 2018.
Κατά συνέπεια, η πολιτική αβεβαιότητα έχει τη δύναμη να οδηγήσει σε εξαιρετικά υψηλή μεταβλητότητα, ως ενισχυτικός παράγοντας αβεβαιότητας, άσχετα με το αν η Ισπανία μπορεί να ακολουθήσει την Ιταλία. Όπως και να ''χει, οι αναλυτές «βλέπουν» ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι δύσκολοι.
