Όταν στις 12 Ιουλίου του 2023, Κυριάκος Μητσοτάκης και Ταγίπ Ερντογάν συναντήθηκαν για πρώτη φορά μετά από ενάμιση χρόνο και με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις να έχουν βρεθεί κατ΄ επανάληψη τα τελευταία χρόνια σε τεντωμένο σκοινί, το τετ α τετ των δύο ανδρών αποτελούσε ορόσημο. Ακόμη και η διάρκεια της συνάντησής τους, μισή ώρα περισσότερο από το προγραμματισμένο, είχε τότε σημασία, όπως αποδείχθηκε λίγο αργότερα, εκ του αποτελέσματος.
Στη συνάντηση εκείνη –απόρροια της καμπής, που αποτέλεσαν οι μεγάλοι σεισμοί στην Τουρκία λίγους μήνες νωρίτερα- μπήκε ουσιαστικά το πλαίσιο για την αλλαγή «πλεύσης» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τουλάχιστον σε επίπεδο κλίματος, τον τελευταίο χρόνο.
Ακολούθησαν οι συναντήσεις στη Νέα Υόρκη, την Αθήνα και την Άγκυρα, για να φθάσουμε στην Ουάσιγκτον, όπου ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο Τούρκος πρόεδρος συναντήθηκαν κατ’ ιδίαν για 5η φορά, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, παρουσία των υπουργών εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, όπως και των διπλωματικών τους συμβούλων Άννας- Μαρίας Μπούρα και Τσαγατάι Κιλίτς.
Στην συνάντηση των δύο ηγετών έγινε μια σύντομη επισκόπηση των όσων έχουν γίνει έως σήμερα, με την πλήρη εξέταση του οδικού χάρτη, που έχει συμφωνηθεί να τίθενται επί τάπητος στις συνομιλίες, που θα έχουν εκ νέου στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, τον Σεπτέμβριο. Εκεί, εκτιμάται ότι θα καθοριστούν και τα επόμενα βήματα, αφού οι δύο πλευρές διερευνήσουν τις δυνατότητες, που υπάρχουν για την προώθηση του πολιτικού διαλόγου, όπως και της θετικής ατζέντας, των θεμάτων χαμηλής πολιτικής δηλαδή, που αναπτύσσεται όλο το τελευταίο διάστημα.
Σύμφωνα με πληροφορίες κατά τη διάρκεια της συνάντησης συζητήθηκαν θέματα διεθνούς και περιφερειακού ενδιαφέροντος με έμφαση τις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και στην Ουκρανία. Ο Πρωθυπουργός εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη συνεργασία με τις τουρκικές αρχές στην καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης, ενώ οι δυο ηγέτες συμφώνησαν στο αμοιβαίο όφελος από τη διατήρηση κλίματος ηρεμίας.
Ακόμη, συμφώνησαν να εντατικοποιήσουν τη συνεργασία για την επίτευξη του στόχου του διπλασιασιασμού του όγκου των διμερών εμπορικών συναλλαγών. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στο Κυπριακό τονίζοντας ότι 50 χρόνια μετά την τραγωδία του '74 δεν μπορεί η Κύπρος, κράτος-μέλος της ΕΕ., να παραμένει διαιρεμένη και επανέλαβε την ανάγκη επανέναρξης των συνομιλιών για την επίλυση του.
Μπορεί τα ουσιαστικά ζητήματα να μην αποτέλεσαν αντικείμενο της συνάντησης αυτής, ωστόσο και μόνο η έλλειψη του χαρακτηρισμού «κρίσιμη» από το τετ α τετ των δύο, που τείνει να πάρει χαρακτηριστικά κανονικότητας, αποτελεί ένα βήμα. Η ελληνική κυβέρνηση έχει πλήρη επίγνωση ότι τα ήρεμα νερά του Αιγαίου δεν αποτελούν απόδειξη αλλαγής των πάγιων θέσεων της Άγκυρας.
Αποτελούν, όμως, ένα σημάδι ότι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις υπάρχει ένα θετικό μομέντουμ και επιδίωξη είναι οι δίαυλοι επικοινωνίας σε επίπεδο κορυφής, που μπορούν να διασφαλίσουν τη συνέχεια του, να διατηρηθούν. Αυτό, επί της ουσίας, είναι και το μήνυμα, που Κυριάκος Μητσοτάκης και Ταγίπ Ερντογάν έστειλαν απόψε από την Ουάσιγκτον. Αυτή άλλωστε είναι η απάντηση που δίνουν από την κυβέρνηση και σε όσους στο εσωτερικό, κυρίως της Νέας Δημοκρατίας, διατυπώνουν ενστάσεις για την πολιτική που ακολουθείται στις ελληνοτουρκικός σχέσεις.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει μιλήσει πολλές φορές αυτό το διάστημα για τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση αντιμετωπίζει αυτή την αλλαγή κλίματος. Οι αναθεωρητικές απόψεις της Τουρκίας δεν έχουν αλλάξει, έχουν γίνει, όμως, θετικά βήματα και απόδειξη αυτών είναι η απουσία υπερπτήσεων τους τελευταίους 16 μήνες, η αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών, αλλά και η δημιουργία ενός ήπιου κλίματος, που επιτρέπει ακόμη και την προώθηση θεμάτων, όπως για παράδειγμα τη χορήγηση βίζας στους Τούρκους πολίτες, που θέλουν να ταξιδέψουν στα ελληνικά νησιά. Αυτή η αίσθηση «ηρεμίας», ούτε απαλείφει ούτε εξωραΐζει τα υπαρκτά «αγκάθια», σχολιάζουν στο κυβερνητικό επιτελείο.
Ανάμεσα σε αυτά και το κυπριακό, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να επισημαίνει όχι μόνο στις δημόσιες τοποθετήσεις του, αλλά και στον ίδιο τον Τούρκο πρόεδρο την ανάγκη επίλυσης στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Οι εξελίξεις στο κυπριακό θα βρεθούν στο επίκεντρο και της συνάντησης του πρωθυπουργού με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Α. Γκουτέρες, την Παρασκευή, στη Νέα Υόρκη. Η παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Λευκωσία, στις εκδηλώσεις για το 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή, την ίδια στιγμή, που ο Ταγίπ Ερντογάν θα δίνει το παρών στα κατεχόμενα, την ερχόμενη εβδομάδα, «οριοθετούν» κατά κάποιο τρόπο και το πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων, όσο παραμένουν ανοιχτά τα δισεπίλυτα ζητήματα.
