«Η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης», η «μεταπολιτευτική περίοδος», η «πρώτη Μεταπολίτευση» είναι συνήθεις όροι που χρησιμοποιήθηκαν για να δηλώσουν τη βαθιά τομή και την περίοδο που άνοιξε στην ελληνική ιστορία με την πτώση της δικτατορίας. Μισό αιώνα μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας σε κάθε πολιτικό γεγονός με σημασία, σπεύδουμε οι δημοσιογράφοι να μιλήσουμε για το τέλος της περιόδου και την απαρχή μιας νέας.
Μεταφέρω από τον Θανάση Μαυρίδη: «τα τελευταία χρόνια «είδαμε» αρκετές φορές το «τέλος της μεταπολίτευσης», χωρίς αυτό, τελικά, να επιβεβαιωθεί. Επειδή, προφανώς, αυτό το τέλος δεν είναι τόσο εύκολη υπόθεση όσο θα θέλαμε. Για να το συζητάμε, πάντως, είναι πολυπόθητο. Και τι μας δημιουργεί κάθε φορά την ψευδαίσθηση του «τέλους»; Πιθανότατα η ρηχότητα που κυριαρχεί γύρω μας. Βρισκόμαστε τόσο καιρό στη σπηλιά του Πλάτωνα που μια ηλιαχτίδα φωτός μοιάζει με την ανατολή ενός νέου κόσμου». («Το φάντασμα της μεταπολίτευσης ως άλλοθι» 19/6/23).
Ένα μεγάλο συνέδριο με θέμα «50 χρόνια Μεταπολίτευση: τα επιτεύγματα και τα ελλείμματα της τρίτης ελληνικής δημοκρατίας» επιχειρεί να ρίξει φως στη σπηλιά, 50 χρόνια από το καλοκαίρι του 1974. Κεντρικός ομιλητής είναι ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και γνωστός ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ. Πολιτογραφημένος Έλληνας τα τελευταία τέσσερα χρόνια, ο Μαζάουερ έχει γράψει βιβλία εξαιρετικά δημοφιλή στον τόπο μας.
Η σχέση αγάπης του με την Ελλάδα ξεκίνησε στις αρχές του 1980, τα πρώτα χρόνια της εξουσίας του ΠΑΣΟΚ. Σε κάποιο ταξίδι του είχε διαπιστώσει ότι στην Ελλάδα ρέει θετική ενέργεια και αισιοδοξία, σε αντίθεση με ό,τι βίωνε ο ίδιος που κατοικούσε στην Ιταλία, δηλαδή σε αντίθεση με τον απελπιστικό κυνισμό που χαρακτήριζε τον ιταλικό δημόσιο βίο της εποχής (από το «Τριάντα χρόνια ελληνικής ιστορίας: Μια προσωπική αναδρομή»).
Πηγή φωτ.: Εκδόσεις Πατάκη/ patakis.gr
Η δεκαετία του 1980 έδινε την εντύπωση ότι ήταν μια πολλά υποσχόμενη δεκαετία που χαρακτηριζόταν από ευημερία, προσπάθειες ανάπτυξης της βιομηχανίας και γενικά του είχε δημιουργηθεί η αίσθηση ότι έπνεε ένας νέος πολιτικός αέρας. Ωστόσο, στη συνέχεια, θα δηλώσει ότι «δεν εμπιστεύτηκε ποτέ το φαινόμενο που άκουγε στο όνομα Παπανδρέου», επειδή ακριβώς «παραήταν δημαγωγός για τα γούστα του» και «όχι αρκετά έντιμος με τον ελληνικό λαό».
Τρία πράγματα σταδιακά κατανόησε: πρώτον, όσο κυβέρνησε ο Αντρέας Παπανδρέου διογκώθηκε επικίνδυνα ο δημοσιοϋπαλληλικός κόσμος και όχι μόνο – παρατηρήθηκαν ακραία φαινόμενα διαφθοράς. Δεύτερον, η Αριστερά μαγικά ρομαντικοποιήθηκε. Εξιδανικεύθηκε ο Άρης Βελουχιώτης, καλλιεργήθηκε η αριστερή φοιτητική κουλτούρα και υπήρξε έντονο ενδιαφέρον σε ιστορικούς και μη ιστορικούς για το λεγόμενο «αντάρτικο». Τρίτον, την ίδια χρονική περίοδο παρατηρήθηκαν φαινόμενα εύκολου και γενικευμένου πλουτισμού, καθώς και χρηματιστικοποίησης. Και όλα αυτά στη δεκαετία του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Στο ίδιο βιβλίο, ο Μαζάουερ διατυπώνει με καθαρότητα τις σκέψεις του σχετικά με τη Μεταπολίτευση, κατά την οποία πιστεύει ότι διευρύνθηκαν οι κοινωνικοί ορίζοντες και άνοιξε γόνιμος διάλογος για τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα.
Στην κεντρική του ομιλία στην Πινακοθήκη, ο ιστορικός θα αναφερθεί για το πώς τοποθετείται η περίοδος της Μεταπολίτευσης στα 200 χρόνια του σύγχρονου ελληνικού κράτους. «Σε μια εποχή όπου το επίτευγμα της μεταπολεμικής δημοκρατίας αμφισβητείται όσο ποτέ άλλοτε σε όλο τον κόσμο, η Μεταπολίτευση στην Ελλάδα ξεχωρίζει ως επίτευγμα που αξίζει να γιορτάσουμε και να αναλογιστούμε. Αυτό το συνέδριο θα προσφέρει μια μοναδική και ανεπανάληπτη ευκαιρία για να συμβεί αυτό» αναφέρει ο ίδιος.
Ο Μαρκ Μαζάουερ. Φωτ.: Χάρης Ακριβιάδης, πηγή φωτ.: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών/ https://www.megaron.gr/
Εκτός από τον Μαζάουερ, πολιτικοί και τεχνοκράτες που χειρίστηκαν κρίσιμους τομείς κυβερνητικής πολιτικής θα κληθούν να απαντήσουν σε ερωτήσεις ειδικών και δημοσιογράφων σε ξεχωριστά πάνελ. Θα λάβουν ακόμη μέρος κορυφαίοι Έλληνες πολιτικοί, πανεπιστημιακοί, τεχνοκράτες και δημοσιογράφοι, ενώ η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, πρώην πρωθυπουργοί θα συμμετάσχουν σε συζητήσεις ιστορικού απολογισμού και προβληματισμού για το μέλλον.
Στο τέλος των εργασιών θα τεθεί το ερώτημα για τις πιο σημαντικές μεταρρυθμιστικές εκκρεμότητες της Ελλάδας σε μια μεγάλη συζήτηση με τη συμμετοχή των Γιάννη Στουρνάρα, Στάθη Καλύβα, Χιούγκο Ντίξον, Κέβιν Φέδερστοουν, Χριστίνα Κουλούρη.
Το συνέδριο συνδιοργανώνουν η «Καθημερινή», το Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ), το Φόρουμ των Δελφών, το Ελληνικό Παρατηρητήριο του London School of Economics (LSE) και θα διεξαχθεί από τις 29/2 έως τις 2/3 στην Εθνική Πινακοθήκη.
