Ποιο το corpus ταινιών προκειμένου παιδιά και νέοι να «εκπαιδεύσουν» το βλέμμα τους στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο; Δημιουργήματα των απαρχών του ευρωπαϊκού κινηματογράφου, δηλαδή βωβές ταινίες πρωτοπόρων της κινηματογραφικής τέχνης, όπως των αδελφών Λυμιέρ και του Ζορζ Μελιές περιλαμβάνονται σε αυτές και αποτελούν μέρος του εκπαιδευτικού φακέλου του CinEd, του προγράμματος εκπαίδευσης στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο για παιδιά και νέους (6-19 ετών), το οποίο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, σε κάθε γωνιά και σε κάθε σχολείο της Ελλάδας, με την υποστήριξη της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.
Το εν λόγω πρόγραμμα παρουσιάστηκε σε συνέντευξη Τύπου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, η οποία αποτελεί μία από τους 16 πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς φορείς από 13 χώρες, που συνεργάστηκαν για τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης ψηφιακής πλατφόρμας (cined.eu) με πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό ταινιών μικρού και μεγάλου μήκους, καθώς και εκπαιδευτικών εργαλείων που μπορούν να αξιοποιηθούν εντός και εκτός της σχολικής τάξης σε όλη την Ελλάδα.
Όπως η κα. Μαρία Κομνηνού, Διευθύντρια του CinEd για την Ταινιοθήκη της Ελλάδος, Πρόεδρος του Δ.Σ. της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, Ομότιμη Καθηγήτρια του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ (ΕΚΠΑ) και Ιουλία Μέρμηγκα, δρ. Πολιτισμικών και Κινηματογραφικών Σπουδών, Συντονίστρια του CinEd για την Ταινιοθήκη της Ελλάδος, ανέφεραν κατά τη συνέντευξη Τύπου, η κοινή πλατφόρμα περιλαμβάνει 21 ευρωπαϊκές ταινίες και συνεχίζει να αναπτύσσεται.
Οι ταινίες που προτείνονται σε κάθε εκπαιδευτική βαθμίδα είναι συγκεκριμένες – λ.χ. «Μπλε τίγρης» για μαθητές Δημοτικού, «Ο τρελός Πιερό» για μαθητές Λυκείου – η συλλογή αυτών των ταινιών επιλέχθηκε από τις φιλμογραφίες των χωρών που συμμετέχουν στο CinEd. Με τη σειρά του, το πρόγραμμα είναι αφιερωμένο στη διάδοση της Έβδομης Τέχνης ως πολιτιστικού αγαθού και ως μέσου που μας βοηθά να κατανοήσουμε τον κόσμο, η δε παιδαγωγική φιλοσοφία του είναι μαθητοκεντρική και συνοψίζεται στις δραστηριότητες: «Παρακολουθούμε, ανακαλύπτουμε και μαθαίνουμε μαζί», όπως αναφέρονται στο παρακάτω βίντεο.
Το προσεχές διάστημα η Ταινιοθήκη θα εμπλουτίσει τη συλλογή του CinEd με δύο ελληνικά εθνογραφικά ντοκιμαντέρ: «Ψαράδες και ψαρέματα» (1961) του Λέοντος Λοΐσιου, το οποίο η Ταινιοθήκη αποκατέστησε και ψηφιοποίησε πρόσφατα, και αναφέρεται στη ζωή των ψαράδων στον Μόλυβο της Λέσβου στις αρχές της δεκαετίας του 1960, και «Λουόμενοι» (2008), ένα ντοκιμαντέρ για την ανεμελιά και τη μελαγχολία των λουτροπόλεων, της ντοκιμαντερίστριας Εύας Στεφανή.
«Τα ντοκιμαντέρ θα συνοδεύονται από εκπαιδευτικό υλικό διαμορφωμένο σύμφωνα με την παιδαγωγική φιλοσοφία του CinEd και θα μπορούν να αξιοποιηθούν για την εκπαίδευση στη λιγότερη αναγνωρισμένη κινηματογραφική τέχνη του δημιουργικού ντοκιμαντέρ τόσο στην Ελλάδα όσο και σε χώρες της Ευρώπης. Ανοίγει έτσι ένα παράθυρο στο ελληνικό ντοκιμαντέρ που γίνεται μέρος του ευρωπαϊκού κινηματογραφικού πολιτισμού. Ακόμη, συνδυάζεται η κινηματογραφική δραματουργία με την εθνογραφία», όπως ανέφερε η κα. Κομνηνού υπογραμμίζοντας ότι το CinEd είναι «ένα πρόγραμμα κινηματογραφικού εγγραματισμού (cinema litteracy), απουσία εμπορικών ταινιών».
Αυτό καταδεικνύεται στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που η Ταινιοθήκη προτείνει, μένοντας σταθερή στον ρόλο της ως θεματοφύλακας της κινηματογραφικής μνήμης και της κινηματογραφικής εκπαίδευσης του βλέμματος θεατών κάθε ηλικίας.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα στα σχολεία της Αττικής με φυσική παρουσία στο χώρο της Ταινιοθήκης αφορά προβολές ταινιών από τις απαρχές του κινηματογράφου και της βραβευμένης τσεχικής ταινίας «Ο μπλε τίγρης» (2012, 90') του Πετρ Ουκροπέτς, η οποία συνδυάζει κινηματογραφικό ρεαλισμό με τεχνικές κινουμένου σχεδίου και εμψύχωσης (animation).
Στιγμιότυπο από την ταινία «A Little Jules Verve» (1907) του Γκαστόν Βέλε. Πηγή φωτ.: Ταινιοθήκη της Ελλάδος
Οι προβολές διανθίζονται με εκείνες όλων των υποτιτλισμένων ταινιών της συλλογής του CinEd, και περιήγηση στο Μουσείο Κινηματογράφου στο ισόγειο της Ταινιοθήκης. Ως μέλος του CinEd –όπως σημειώσαμε παραπάνω– προσφέρει πρόσβαση στην συλλογή ταινιών του CinEd σε κάθε γωνία και σε κάθε σχολείο της Ελλάδας, ενώ ενδιαφέρον έχουν δείξει εκπαιδευτικοί στη Δράμα.
Εκπαιδευτικοί από όλη την Ελλάδα καλούνται να κάνουν εγγραφή στο CinEd και υστέρα από πιστοποίηση και επικοινωνία με την Ταινιοθήκη, θα μπορούν λάβουν δια ζώσης ή εξ αποστάσεως επιμορφωτική υποστήριξη για το πώς μπορούν να προβάλουν τις ταινίες, να συζητήσουν και να παίξουν γύρω από αυτές με τους μαθητές τους.
Αναμφίβολα, ταινίες του ποιοτικού ευρωπαϊκού κινηματογράφου παρέχουν στους μαθητές κινηματογραφική εκπαίδευση και αναπτύσσουν την εκτίμησή τους για τις ευρωπαϊκές ταινίες, πέρα από τα blockbusters, στο μεταξύ, ενθαρρύνονται να παρακολουθούν ενεργά και κριτικά τις ταινίες και να αναπτύσσουν τις γνώσεις τους σχετικά με τις τεχνικές του κινηματογράφου και την κινηματογραφική γλώσσα.
Στιγμιότυπο από ταινία «Η νεράιδα της άνοιξης» (1902) των Φερντινάν Ζέκα και Σεγκούντο ντι Τσόμον. Πηγή φωτ.: Ταινιοθήκη της Ελλάδος
«Οι εικόνες αυτές προβάλλονται σε διαφόρων ειδών οθόνες: από τη μεγαλύτερη –την οθόνη του σινεμά– μέχρι τη μικρότερη του smartphone, και αντίστοιχα στην οθόνη της τηλεόρασης και του υπολογιστή ή του τάμπλετ. Ο κινηματογράφος είναι μια τέχνη που είναι ακόμα νέα. Πολλές φορές έχουν προβλέψει τον θάνατό του – περιττό να πούμε ότι δεν έχει επέλθει.
» Αυτές οι αλλαγές –ιδίως ο εξαιρετικά αποσπασματικός τρόπος με τον οποίο παρακολουθούμε ταινίες στις διάφορες οθόνες– επηρεάζουν τον κινηματογράφο και πρέπει να τις λάβουμε υπόψη εάν μάς ενδιαφέρει η διάδοσή του. Οι εκπαιδευτικές εκδόσεις του CinEd προτείνουν και προασπίζονται μια παιδαγωγική ευαίσθητη, επαγωγική, διαδραστική και διαισθητική, που προσφέρει γνώσεις, αναλυτικά εργαλεία και τη δυνατότητα ενός διαλόγου ανάμεσα στις εικόνες και τις ταινίες. Τα κινηματογραφικά έργα εξετάζονται σε διαφορετικές κλίμακες, φυσικά σαν σύνολο, αλλά επίσης αποσπασματικά και σύμφωνα με διαφορετικές χρονικότητες – ξεχωρίζοντας στιγμιότυπα, πλάνα και σεκάνς», όπως τόνισε κατά την παρουσίαση του CinEd η Μαρία Κομνηνού.
H Ταινιοθήκη στο CinEd
Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος στη συμβολή της Ιεράς Οδού και της οδού Μεγ. Αλεξάνδρου, στον Κεραμεικό. Πηγή φωτ.: Eurokinissi/ Κώστας Κατωμέρης
Τον Σεπτέμβριο του 2022 έγινε η Ταινιοθήκη της Ελλάδος πλήρες μέλος του CinEd και σχεδόν αμέσως ξεκίνησε μια οριζόντια διαβούλευση με τους εταίρους του CinEd για τον εμπλουτισμό της συλλογής εκ μέρους της Ταινιοθήκης.
Το πρόγραμμα καθοδηγήθηκε νωρίτερα: μεταξύ 2015 και 2020 από το Γαλλικό Ινστιτούτο στο Παρίσι, με τη συμμετοχή της Γαλλικής Ταινιοθήκης και από τον Οκτώβριο του 2020 καθοδηγείται από την Ταινιοθήκη της Πορτογαλίας /Cinemateca Portuguesa στη Λισαβόνα, με τη συμμετοχή δώδεκα εταίρων και τριών συνεργαζόμενων εταίρων, που όλοι ασχολούνται με την κινηματογραφική εκπαίδευση, καθώς και ενός τεχνολογικού παρόχου.
Οι άλλοι φορείς/εταίροι εδρεύουν στην Ισπανία, την Ιταλία, τη Βουλγαρία, την Τσεχική Δημοκρατία, τη Γερμανία, την Κροατία, τη Φινλανδία, τη Λιθουανία, τη Ρουμανία και την Τουρκία.
Το CinEd πραγματοποιείται με την υποστήριξη του προγράμματος Creative Europe MΕDIA) και υλοποιείται σε 45 χώρες. Πληροφορίες για το CinEd και συμμετοχή τηλεφωνικά (210 3612046, 210 3609695), διαδικτυακά και στο email: [email protected]
Κεντρική φωτ.: Από την ταινία «The '?' Motorist» (1906) του Γουόλτερ Ρ. Μπουθ. Πηγή φωτ.: Ταινιοθήκη της Ελλάδος
