Πού πάνε οι θεατρικοί ήρωες όταν τελειώνει το έργο; Παραμένουν άραγε εγκλωβισμένοι σε αυτή τη συγκεκριμένη ζωή που τους δημιούργησε ο «νονός» – συγγραφέας τους; Μπορείτε να το δείτε επί σκηνής, με το έργο του Αλέξη Σταμάτη «Λευκό δωμάτιο» που παίζεται Σαββατοκύριακα στο θέατρο «Σταθμός». Μια αλληγορία εγκλεισμού με πρωταγωνίστριες την Μπλανς Ντιμπουά από το «Λεωφορείον ο Πόθος» του Τενεσί Ουίλιαμς και την Έντα Γκάμπλερ από το ομώνυμο έργο του Χένρικ Ίψεν αποκαλύπτει την κουζίνα της δημιουργίας του συγγραφέα και του ηθοποιού μέσα από το θέατρο, τους χαρακτήρες, την επινόηση και την πραγματικότητα. Εντέλει μέσα από την ίδια τη ζωή.
Όπου Εντα Γκάμπλερ, η Εύα Σιμάτου, μια εξαιρετική ηθοποιός, με πολλά ταλέντα, πολλά προσόντα, πολλές ανησυχίες και λαμπερή καριέρα. Εκείνη ανέλαβε τον δύσκολο και απαιτητικό ρόλο στο έργο του συζύγου της, το οποίο κυκλοφορεί και σε βιβλίο και είναι από τα πλέον ευπώλητα των ημερών. Η Εντα θα αποφασίσει να κάνει την παράτολμη κίνηση που θα δώσει δραματικό χαρακτήρα στη διαμάχη με τη Μπλανς Ντυμπουά (Σμαράγδα Σμυρναίου) και λύτρωση στις συγκρούσεις.
Η Εύα Σιμάτου είναι γνωστή και από τη συμμετοχή της στην τηλεοπτική σειρά «Αγριες Μέλισσες». Από αυτό τον ρόλο, ξεκίνησε η συζήτηση μαζί της για το Liberal.gr:
Συνέντευξη στην Αγγελική Κώττη
«Μπράβο, είσαι εξαιρετική, κατάφερες να σε αντιπαθήσουμε από την πρώτη στιγμή». H πρώτη εμφάνιση στην τηλεόραση έγινε δεκτή με ενθουσιασμό. Είναι, πραγματικά, αυτό κομπλιμέντο για έναν ηθοποιό;
Μία φράση που ξεκινάει με τις λέξεις «μπράβο, είσαι εξαιρετική» μόνο ως επιβεβαίωση επιτυχίας μπορεί να την εισπράξει ένας ηθοποιός. Πόσο μάλλον όταν επαναλαμβάνεται με τόση θέρμη. Νιώθω πολύ περήφανη για αυτήν την συνεργασία με τον σκηνοθέτη Λευτέρη Χαρίτο, με τους σεναριογράφους και με τους εξαιρετικούς ηθοποιούς της σειράς αυτής. Οι Άγριες Μέλισσες είναι μια δουλειά που αγάπησα πολύ και που νιώθω ότι με ακολουθεί.
Θυμάμαι τους σπουδαίους ηθοποιούς του Θεάτρου Τέχνης, που δεν άφησαν τηλεοπτικό αποτύπωμα. Άλλοι καιροί, άλλες συνήθειες, και ο Δάσκαλος Κάρολος Κουν αυστηρός. Τελικά άξιζε όλη αυτή η θυσία;
«Άλλοι καιροί, άλλα ήθη», όπως είπατε. Σήμερα οι συνθήκες του επαγγέλματος είναι τελείως διαφορετικές. Σίγουρα ο Κάρολος Κουν έκανε μια τομή στο σύγχρονο ελληνικό θέατρο κατά τα πρότυπα του Στανισλάφκι. Το να είσαι δοσμένος απόλυτα ως ηθοποιός σε ένα θέατρο συνόλου και να υπηρετείς το όραμα ενός πολύ εμπνευσμένου και σπουδαίου ανθρώπου είναι σίγουρα νοηματοδοτημένο. Πιστεύω ότι πολλοί ηθοποιοί του Θεάτρου Τέχνης δεν θα το θεωρούσαν καν θυσία το να μην παίξουν στην τηλεόραση της εποχής. Εμείς οι νεότεροι ηθοποιοί μοιραία πορευόμαστε στους καιρούς μας.
Τι έχει αλλάξει στο τηλεοπτικό τοπίο σήμερα και πώς δεχτήκατε να συμμετάσχετε σε ένα σήριαλ;
Κατά την διάρκεια της κρίσης – που είναι και η κύρια περίοδος που άρχισα να δραστηριοποιούμαι επαγγελματικά ως ηθοποιός- οι σειρές μυθοπλασίας και κυρίως οι σειρές εποχής, ήταν σχεδόν ανύπαρκτες. Οι δουλειές που θεωρώ ενδιαφέρουσες είτε θεατρικά είτε τηλεοπτικά ξεκινούν από μία πολύ βασική προϋπόθεση: το καλό κείμενο και ο καλογραμμένος ρόλος. Έχω μια ιδιαίτερη αγάπη στις σειρές εποχής και στις σειρές που βασίζονται σε ένα καλό μυθιστόρημα. Σ’ αυτήν την σειρά υπήρχαν άριστοι σεναριογράφοι, σκηνοθέτες και συνάδελφοι που μου ενέπνεαν μεγάλη εμπιστοσύνη.
Αριστούχος απόφοιτος του Θεάτρου Τέχνης. Σπουδάσατε στο City University του Λονδίνου Κοινωνιολογία και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και κάνατε μεταπτυχιακό στο ίδιο πανεπιστήμιο στην Κριτική και Διαχείριση Τέχνης. Σπουδές για ένα άτομο με πολλές ανησυχίες θα μπορούσαμε να πούμε;
Κάθε πανεπιστημιακή σπουδή εμπεριέχει την επιθυμία για γνώση. Όσο πιο πολλές οι ανησυχίες τόσο μεγαλύτερος ο πλούτος που αποκομίζει κανείς και πιο στέρεη η γνώση.
Πώς βοηθά η μελέτη περί κριτικής και διαχείρισης της τέχνης έναν ηθοποιό; Προσφέροντας στη συγκρότηση του χαρακτήρα και του μυαλού του ή και με άλλους τρόπους;
Οι σπουδές μου στο πανεπιστήμιο μου χάρισαν έναν πιο επιστημονικό-μεθοδικό τρόπο σκέψης, την αγάπη για την έρευνα, γνώσεις πολύπλευρες και την πίστη στις δυνάμεις μου και τις δυνατότητές μου. Τόσο το πτυχίο μου στην Κοινωνιολογία και στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, όσο και το μεταπτυχιακό μου στην Κριτική Τέχνης και Διαχείριση Τέχνης συνειδητοποιώ ότι με εμπλούτισαν πνευματικά και μου χάρισαν σπουδαίες εμπειρίες. Η σχολή του μεταπτυχιακού μου στο City University of London, ήταν συμβεβλημένη με το Barbican Centre, έναν κορυφαίο χώρο παραστατικών τεχνών στο Λονδίνο. Ο σύγχρονος καλλιτέχνης πρέπει να είναι πιο σφαιρικός και συχνά καλείται να είναι δημιουργός και παραγωγός της δουλειάς του ταυτόχρονα. Εκεί λοιπόν, οι σπουδές στην διαχείριση τέχνης είναι πολύτιμες.
Παίζετε στο «Λευκό δωμάτιο», του Αλέξη Σταμάτη. Θα μπορούσαμε να πούμε πως ο συγγραφέας, και σύντροφός σας, έγραψε τον ρόλο για εσάς; Ή, έστω, πως σας είχε στο μυαλό του γράφοντάς τον; Ή δεν υπάρχει καμία σχέση ανάμεσα σε σας και στην Εντα;
Ο Αλέξης επέλεξε τον ρόλο της Έντα Γκάμπλερ μετά από μια μεγάλη έρευνα που είχε κάνει για τον Ίψεν από την εποχή της συγγραφής του ατμοσφαιρικού βιβλίου του «Σαν τον Κλέφτη μες στην Νύχτα», που τον είχε οδηγήσει σε ένα μεγάλο ταξίδι στην Νορβηγία και στην επίσκεψη στο σπίτι του Ίψεν. Τον είχε γοητεύσει πραγματικά ο κόσμος του, η προσωπικότητά του και το έργο του. Έπειτα διάλεξε την Μπλανς Ντυμπουά ως έναν αντιδιαμετρικά αντίθετο πόλο, ώστε να δημιουργηθούν ενδιαφέρουσες ζυμώσεις.
Σε ό,τι αφορά την σχέση μου με την Έντα, νομίζω ότι δεν έχω πολλά κοινά. Καταρχάς μας χωρίζει μια μεγάλη κοινωνική, πολιτισμική και χρονική απόσταση. Συνθήκες καταλύτες, που καθορίζουν την εξέλιξη του ατόμου και την ιστορία της ζωής του. Πάντως με την Έντα του έργου μας, μοιράζομαι το ότι προσπαθώ με τις δυνάμεις μου να διεκδικήσω την ζωή που επιθυμώ να ζω.
Σε αυτή την αλληγορία εγκλεισμού, τι σας έλκυσε στο να ερμηνεύσετε τον συγκεκριμένο ρόλο; Γιατί «Εντα Γκάμπλερ» (σε εισαγωγικά πάντοτε) και όχι Μπλανς Ντυμπουά φερ’ ειπείν;
Ήταν επιλογή του σκηνοθέτη μας, Μάνου Καρατζογιάννη, το να ερμηνεύσω την Έντα Γκάμπλερ. Ο Μάνος πιστεύει ότι η σωστή επιλογή ηθοποιών για τους ρόλους είναι το ήμισυ της σκηνοθεσίας. Κάπως θα πρέπει να συναντηθεί ο ηθοποιός με τον χαρακτήρα. Με το υλικό λοιπόν που φέρω αυτή τη στιγμή θεώρησε ότι μπορώ να υπηρετήσω τον ρόλο της Έντα Γκάμπλερ, εστιάζοντας στον αινιγματικό της χαρακτήρα και στο βαθύ της υπόστρωμα.
Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε έναν ρόλο σύγχρονο και στον κλασικό ρόλο της Εντα Γκάμπλερ; Γιατί το κλασικό συγκινεί ακόμα;
Ο Ίψεν έχει κατακτήσει μία κορυφαία θέση στο παγκόσμιο ρεπερτόριο και η Έντα Γκάμπλερ είναι ένας ρόλος που θεωρείται εμβληματικός. Το κλασικό είναι διαχρονικό, εκφράζει ανεξίτηλες αξίες, σε αυτό ενυπάρχουν πολύ βαθιές ρίζες ανθρώπινης συμπεριφοράς και σχέσεων. Το σύγχρονο εκφράζει τις ιδέες, τις αξίες και τις ανησυχίες του καιρού του.
Πώς είναι να ζουν δύο δημιουργοί κάτω από την ίδια στέγη;
Είναι μια ιδιαίτερη συνθήκη με πολλές εναλλαγές. Περιόδους έντονης δημιουργίας και άλλες απόλαυσης. Πολλές συζητήσεις, πολλά σχέδια, νοιάξιμο-μοίρασμα. Η τέχνη ευαισθητοποιεί, ενώνει και πολλαπλασιάζει τα συναισθήματα.
Εχετε εγκάρδια σχέση με τη Μπέτη Αρβανίτη, μητέρα του συζύγου σας. Τι παίρνετε από εκείνην; Έχετε συναναστροφές με τις φίλες της (Ρένη Πιττακή πχ.) που σας προσφέρουν κάποια πράγματα;
Με την Μπέττυ έχουμε πολύ στενές σχέσεις. Συζητάμε με ειλικρίνεια τα πάντα και για το θέατρο και για τη ζωή. Μου αρέσει η ορμητικότητα και το σφρίγος της. Την Ρένη Πιττακή την γνώριζα από τη σχολή, από το Θέατρο Τέχνης, είναι μία σπουδαία ηθοποιός που έχει γράψει ιστορία στο Ελληνικό Θέατρο. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι που έχουν υπηρετήσει το θέατρο της χώρας μας τόσα χρόνια και έχουν αφιερώσει την ζωή τους σε αυτό, έχουν προσφέρει εκτός από τις ερμηνείες και το ήθος τους, μία σπουδαία παρακαταθήκη.
Υπάρχει κάποιος ρόλος που ακόμα δεν έχετε παίξει και τον οποίο ονειρεύεστε; ΄Η, ίσως, ένας ρόλος που θα είναι καμωμένος και από εσάς; Βγαλμένος πιθανόν από τη δική σας πένα;
Δεν μπήκα ποτέ στον πειρασμό της γοητείας της συγγραφής. Με γοητεύει η ανάγνωση και σίγουρα η ερμηνεία. Υπάρχουν σπουδαίοι ρόλοι στο παγκόσμιο ρεπερτόριο με τους οποίους θα ήθελα να συναντηθώ. Ωστόσο πιστεύω ότι έχει πολύ μεγάλη σημασία η συνεργασία, το με ποιους θα κληθώ να κάνω τους ρόλους και πώς. Επιδιώκω να δουλεύω πάντα με ανθρώπους που εκτιμώ. Ένας από τους ρόλους που αγαπώ πολύ είναι αυτός της Νίνας από τον Γλάρο του Άντον Τσέχωφ, με τον οποίο είχα την τύχη πρόσφατα να συναντηθώ ραδιοφωνικά στα πλαίσια της συνεργασίας του Εθνικού Θεάτρου και της ΕΡΤ. Ο ραδιοφωνικός μας «Γλάρος» σε σκηνοθεσία της Ιόλης Ανδρεάδη θα μεταδοθεί αυτόν τον χειμώνα από το ραδιόφωνο της ΕΡΤ.
Τι σας ανησυχεί σήμερα στο ελληνικό Θέατρο, που πιθανόν θέτει εμπόδια στο μέλλον του; Πόσο κοντά ή μακριά είμαστε από το Θέατρο άλλων χωρών;
Οι αλλαγές είναι ιλιγγιώδεις και συχνά απρόβλεπτες. Μου είναι πολύ δύσκολο να αποστασιοποιηθώ και να προβλέψω. Πιστεύω ότι το ελληνικό θέατρο είναι πλούσιο από πολλούς ταλαντούχους ηθοποιούς και σκηνοθέτες. Και αυτό το λέω και συγκριτικά. Έχω δει πολύ θέατρο στο εξωτερικό επειδή έχω ταξιδέψει. Δεν μειονεκτούμε σε ανθρώπινο δυναμικό. Του λείπουν σίγουρα οι πόροι σε ορισμένες περιπτώσεις. Έχει περάσει βέβαια και σε αυτό η εμπορευματοποίηση. Δεν είναι τυχαία η αναφορά των όρων. Πολύ συχνά πχ ακούμε τη φράση «θεατρική βιομηχανία». Αυτό είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Υπάρχει επιπλέον πληθώρα παραστάσεων και καλλιτεχνών που ούτως ή άλλως δεν γίνεται να απορροφηθούν πράγμα που κάνει ακόμη πιο δύσκολο το να ξεχωρίσει ένας καλός ηθοποιός ή μία καλή παράσταση. Κυρίως όμως νιώθω ότι δεν του δίνεται ο «απαιτούμενος χρόνος». Χρειάζεται περισσότερος χρόνος μελέτης, προεργασίας, έρευνας, προβών. Μόνο έτσι μπορεί να καλλιεργηθεί μια σπουδαία παράσταση ή μια σπουδαία ερμηνεία.
Έχετε σκεφτεί πώς θα είναι η Εύα σε μερικά χρόνια, όταν ο Ερμής [σ.σ ο γιος τους] θα έχει μεγαλώσει και θα είναι η ώρα να τον συμβουλέψετε για το τι θα κάνει στη ζωή του; Τι τον διδάσκετε πάνω απ’ όλα; Υπερισχύει η γυναίκα- καλλιτέχνης, η γυναίκα- πολίτης, η γυναίκα- μάνα, η γυναίκα-γυναίκα;
Ό,τι και να σκεφτώ είμαι σίγουρη ότι θα έρθει η ζωή με τις εκπλήξεις της και τις ανατροπές της. Το παρόν είναι τόσο σημαντικό και μέσα στο παρόν υπάρχουν ήδη οι σπόροι της όποιας «συμβουλής» θα χρειαστεί να δώσω στο μέλλον. Νομίζω ότι οι ωραιότερες συμβουλές δίνονται έμμεσα, μέσα από την στάση ζωής κι από τον τρόπο που οι γονείς διαχειρίζονται από τα πιο απλά μέχρι τα πιο μεγάλα πράγματα. Ελπίζω να πάρει και από τους δυο μας όσα καλύτερα στοιχεία μπορεί και να τα εξελίξει σε κάτι εντελώς δικό του. Θα ήθελα πάνω απ’ όλα να αγαπάει και να σέβεται τον εαυτό του και να είναι χαρούμενος με ό,τι επιλέξει να κάνει. Όσο για τις ιδιότητες που αναφέρετε, όλες αυτές εναλλάσσονται ανάλογα με το αντικείμενο.
