Πόσες φορές τελευταία είδαμε έναν καλλιτέχνη να τιμάται όχι μόνο για την τεχνική του δεξιοτεχνία, αλλά και για το ηθικό του αποτύπωμα; Ο Μάνος Ιωαννίδης βραβεύτηκε πρόσφατα στην Κωνσταντινούπολη από τον διεθνή οργανισμό World Business Angels Investment Forum (WBAF) – έναν οργανισμό με παγκόσμιο κύρος που δεν συνηθίζει να απονέμει τιμές σε εικαστικούς. Κι όμως, εκείνος βρέθηκε να εκπροσωπεί κάτι περισσότερο από τον εαυτό του: την τέχνη που μιλά για όσα πονάνε και δεν φαίνονται εύκολα.
Η «Τριλογία της Περιβαλλοντικής Συνείδησης» του Ιωαννίδη –ένας πιγκουίνος που λιώνει, μια πολική αρκούδα που μοιάζει με φάντασμα του εαυτού της, μια αγελάδα που η πείνα την έχει ξεχάσει– είναι εικόνες ωμές αλλά καθόλου κραυγαλέες. Το βάθος τους δεν είναι αποτέλεσμα μιας ηχηρής δήλωσης, αλλά της σιωπηλής ειλικρίνειας. Με έντονα χρώματα και φόντο από ιδεογράμματα της Γραμμικής Α, ο Ιωαννίδης δημιουργεί έναν μυθικό κόσμο που συνδέει το παρελθόν με το παρόν, προκαλώντας τον θεατή να αναλογιστεί τα βήματά του στο μέλλον.
«Ο Μάνος Ιωαννίδης, δημιούργησε ένα εμβληματικό τρίπτυχο και ταυτόχρονα ένα νέο οπτικό λεξικό για την Ανθρωπόκαινο» γράφει ο Καθηγητής Γιάννης Κολοκοτρώνης, εξηγώντας ότι «ο Μάνος δεν ζωγραφίζει απλώς ζώα. Κωδικοποιεί μια εποχή και αφήνει παρακαταθήκη σε μια επόμενη, ενδεχομένως, δυστοπική. Τα κόκκινα ιδεογράμματα που επαναλαμβάνονται πίσω από κάθε μορφή είναι ένα δομημένο σενάριο της Ανθρωπόκαινο Εποχής, ένα εικονογραφικό ημερολόγιο του περιβαλλοντικού προβλήματος, μεταγραμμένο στην αισθητική των μινωικών ιερογλυφικών όχι για να δημιουργήσει νέους γρίφους, αλλά να δείξει ότι, όσο δύσκολη είναι η κατανόηση των συμβόλων της άλλο τόσο χρειάζεται να προσπαθήσει η ανθρωπότητα για να διασώσει το μέλλον της. Κι αν κάποτε τα ιερογλυφικά μιλούσαν για θεούς, βασιλιάδες και μύθους, σήμερα αυτά τα σύμβολα καταγράφουν μια νέα μυθολογία: αυτής, της απειλής για την εξαφάνιση των ειδών».
Η βράβευση αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς προέρχεται από έναν οργανισμό συνδεδεμένο με την G20, αναγνωρίζοντας την τέχνη όχι μόνο ως αισθητική έκφραση, αλλά και ως μέσο κοινωνικής καινοτομίας. Όπως σημειώνει ο Μάνος Στεφανίδης, πρόκειται για «μια σπάνια περίπτωση καθαρής εικαστικής τέχνης που αναγνωρίζεται όχι από μια γκαλερί ή ένα μουσείο, αλλά από μια παγκόσμια πλατφόρμα ευθυγραμμισμένη με την G20».
Ο Μάνος Ιωαννίδης, με καταγωγή από τη Θεσσαλονίκη και ρίζες στην Έφεσο, φέρει μέσα του τον διπλό κώδικα της ρίζας και της απώλειας. Η τέχνη του δεν είναι απλώς αναπαράσταση, αλλά μια υπαρξιακή εξερεύνηση της ανθρώπινης κατάστασης και της σχέσης μας με το περιβάλλον. Τα έργα του, όπως τα μνημειακά πορτρέτα ιστορικών προσώπων, λειτουργούν ως τοπία όπου τα πάντα μπορούν να συμβούν, αποκαλύπτοντας την ευθραυστότητα και την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης.
Και τώρα, η «Τριλογία» θα έρθει και στην Ελλάδα. Στη Λάρισα, στη Δημοτική Πινακοθήκη, με την επιμέλεια του Γιάννη Κολοκοτρώνη, σε μια έκθεση που, όπως όλα δείχνουν, θα είναι από εκείνες που αφήνουν ίχνη. Που σε κάνουν να σκεφτείς, να συγκινηθείς, να θυμηθείς ότι –κάποιες φορές– η τέχνη δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ανάγκη.
