Σαν άλλος Οδυσσέας, όχι με κουπί και πανί, μα με κάρβουνο και χρώμα, επανασυστήνεται ο Μάρκος Καμπάνης στου Γκίκα. Μετά το μεγάλο αφιέρωμα που του έγινε στην Εθνική Βιβλιοθήκη - Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ο ζωγράφος συνομιλεί με το ομηρικό έπος όχι μέσα από άλλη μια εικονογραφική αναπαράσταση. Όχι από πρωτοτυπία, αλλά από πίστη. Πίστη στο ανήσυχο πνεύμα, που δεν θέλει να καθηλωθεί, που δεν πατά σφραγίδες, που δεν ζητά ύφος αλλά ήθος.
Με πλοηγό ένα χειρόγραφο της Βρετανικής Βιβλιοθήκης (Harley, 15ος αι.), ο Καμπάνης «έγραψε» εκ νέου το έπος. Το ανακάλυψε ξανά, μέσα από τα μάτια των τόπων, και όχι των ανθρώπων. Οι ήρωες έμειναν στη σκιά που αφήνουν τα ολοζώντανα γλυπτά του Γκίκα, κι ο τόπος πήρε φωνή. Όχι η Πηνελόπη, ο Τηλέμαχος, οι Λαιστρυγόνες. Μα ο άνεμος, ο γκρεμός, το χρώμα του νερού, η αβεβαιότητα του χάρτη. Το μυστήριο του ταξιδιού που δεν έχει σκοπό να τελειώσει, αλλά μόνο να σημαδευτεί – από βλέμμα, χειρονομία, από αμφιβολία. Όπως ο ίδιος λέει: «Ο Όμηρος ήταν ποιητής, όχι γεωγράφος». Κι αυτό ήταν το κλειδί. Η Ιθάκη δεν είναι προορισμός. Είναι αφορμή.
Τα έργα του ζωγράφου στο Μπενάκη, φωτισμένα από τη μεγάλη μαστόρισσα Ελευθερία Ντεκώ, μοιάζουν με εύθραυστους χάρτες που δεν δείχνουν πού να πας, αλλά πού ήδη έχεις περάσει. Βιβλία-έργα που διαβάζονται με το μάτι, όχι με το νου. Χρωματιστά leporello που ξεδιπλώνουν έναν κόσμο εσωτερικό. Κι αν το χέρι του μοιάζει να ψάχνει στα παλιά χαρτιά, στις βιβλιοθήκες και τα αρχεία, στην ουσία ψηλαφεί τον μύθο – όπως ο τυφλός που βλέπει καλύτερα απ’ αυτόν πούχει μάτια.
Λήψη της έκθεσης του Καμπάνη στην Πινακοθήκη Γκίκα @Χρίστος Σιμάτος
Ο δημιουργός μέσα από την αγάπη του για τα υλικά και τις υφές που εκ-φράζουν, ζυμώνει το εφήμερο με το αιώνιο. Το τυχαίο με την πρόθεση, την τύχη με τη μνήμη. Κάθε επικόλληση είναι και μια απόφαση. Κάθε διαφάνεια ένα ερώτημα. Πότε το χαρτί παύει να είναι χαρτί και γίνεται φως;
Και σε αυτή την εικαστική «δεύτερη Οδύσσεια» ήταν κάποιος που έδεσε τα σχοινιά. Που κράτησε το πλοίο όρθιο χωρίς να το σταματήσει. Ο Μάνος Δημητρακόπουλος. Ο συλλέκτης δεν μπήκε στη ζωγραφιά, μα την περπάτησε. Σαν χειροτέχνης του βλέμματος, προστάτεψε την αίσθηση, όχι την ερμηνεία. Η επιμέλειά του δεν ελέγχει – ανασαίνει. Δεν προβάλλει – αποσύρεται για να φανεί καθαρά το έργο. Όπως ο ίδιος έχει πει: «Όχι πια απλώς να βλέπουμε. Να φτιάχνουμε με τα χέρια αυτό που βλέπουμε. Να το κατοικούμε». Κι αυτό έκανε. Έφτιαξε έναν χώρο που να φιλοξενεί το ανείπωτο. Που δεν εξηγεί, δεν κατευθύνει. Μόνο παρακινεί.
Κι έτσι, σαν τον Οδυσσέα που ποτέ δεν σταματά, η ζωγραφική του Καμπάνη συνεχίζει να αρμενίζει. Ανάμεσα σε τόπους υπαρκτούς και ανύπαρκτους. Σε χαρτιά, σε πίνακες, σε όνειρα. Και πάντα μες στην ομίχλη εκείνη που αφήνει χώρο για τη φαντασία και για τον πόθο.
Λήψη της έκθεσης του Καμπάνη στην Πινακοθήκη Γκίκα @Χρίστος Σιμάτος
Έως 27/4 στην Κριεζώτου 3, Κολωνάκι. Πέμπτη: 12:00 - 20:00, Παρασκευή, Σάββατο & Κυριακή: 10:00 - 18:00
Κεντρική φωτ.: Λήψη της έκθεσης του Καμπάνη στην Πινακοθήκη Γκίκα @Χρίστος Σιμάτος
