Το ανοίκειο (unheimlich) είναι μια μορφή του τρομακτικού, η οποία αναφέρεται σε κάτι γνωστό και οικείο (heimlich).
Sigmund Freud, «Το Ανοίκειο»
Διαρρηγνύοντας τα όρια ανάμεσα στο γνωστό και το άγνωστο, τη αφαίρεση και την αναπαράσταση, ο Αλέξανδρος Βασμουλάκης παρουσιάζει αποδομημένες φιγούρες μέσα από μια διαδικασία συνεχών μεταμορφώσεων και ένα συνονθύλευμα γραμμών και χρωμάτων. Τα ζωγραφικά του έργα απεικονίζουν διάσπαρτα αυτοαναπαραγόμενα όντα που εμπλέκονται σε ένα ατέρμονο παιχνίδι μιας “εικαστικής διελκυστίνδας”, όπου νικητές και ηττημένοι υποδύονται κοινούς ρόλους.
Με έναυσμα τις διαπλεκόμενες σχέσεις ισχύος και εξουσίας, αλλά και την εξάλειψη κάθε συμβατού διπόλου, ο καλλιτέχνης ενορχηστρώνει τη σύζευξη των αντιθέτων και οδηγεί τον θεατή να παρατηρήσει έναν κόσμο, απ' όπου οι άπειρες εκφάνσεις της οπτικής γλώσσας αναβλύζουν ελεύθερα και αβίαστα.
Σε έναν απροσδιόριστο χώρο, ο Βασμουλάκης προσελκύει τις αφηρημένες φιγούρες μεγεθύνοντας τες και αναδεικνύει τα μορφολογικά τους στοιχεία, καθώς τις μετατρέπει σε αυτόνομα σημεία και αυθύπαρκτες γραμμές πάνω σε ένα επίπεδο, ενώ συγχρόνως τις απομακρύνει αναζητώντας την απόσταση, για να τονιστεί η διαφορά ανάμεσα στο φόντο και το απεικονιζόμενο θέμα.
Οι συνθέσεις του ξετυλίγονται μέσα από χαράξεις και τριβές που αναδύουν ένα αμάλγαμα χρωματικών στρωμάτων, ενώ παράλληλα αποτυπώνουν τα στάδια της δημιουργικής διαδικασίας και της σωματικής δράσης. Οι τραχιές πινελιές σε συνδυασμό με την επιλογή του ξύλου για επιφάνεια εργασίας, δίνουν ένα ανάγλυφο αποτέλεσμαπου εκτός από το βλέμμα διεγείρουν και την αίσθηση της αφής.
Οι εικόνες του Βασμουλάκη εκφράζουν τις προθέσεις ενός μοντερνιστή εικαστικού που απο-πλαισιώνει κάθε καθιερωμένη μορφή από το περιεχόμενό της, δημιουργώντας ένα αναπόσπαστο σύνολο. Ο καλλιτέχνης ως ένας σύγχρονος αλλά και παραδοσιακός ζωγράφος αγκαλιάζει το ίδιο το μέσο, καθώς παίζει με τα όρια της οπτικής αντίληψης και απομακρύνει τον θεατή από τους περιορισμούς της ευθύγραμμης αφήγησης. Ωθεί το μάτι να γλιστράει μακριά, έτσι ώστε ν΄ ανοίξει ο χώρος για μια διαφορετική ερμηνεία και να αποτρέψει την ταύτιση. Τα αφηρημένα του όντα, σαν ζωντανός οργανισμός κινούνται αδιάκοπα, εξελίσσονται, μεταμορφώνονται, πεθαίνουν, ξαναγεννιούνται και ανακυκλώνονται.
Ο Αλέξανδρος Βασμουλάκης δεν επιλέγει νατουραλιστικές ή συμβολιστικές ερμηνείες, ούτε διαχωρίζει οικίες από ανοίκειες παραστάσεις, παρά σμίγει τις γραμμές ανάμεσα στο φανερό και το αφανές προκειμένου να εμπεριέξει το ένα μέσα στο άλλο, συστήνοντάς μας έναν αδιαχώρητο κόσμο.
Έλλη Παξινού
Ιστορικός Τέχνης
Sigmund Freud, «Το Ανοίκειο», μετ. Ε. Βαϊκούση, Πλέθρον, Αθήνα 2009, σελ. 15
Αναφορά στο «Σημείο, γραμμή, επίπεδο» του Wassily Kandinsky
