Της Γκαμπριέλα Αντζελέτι
Πέντε χρόνια μετά το τσουνάμι και τον σεισμό που έπληξε την βορειοανατολική ακτή της Ιαπωνίας, η Japan Society στην Νέα Υόρκη εγκαινιάζει την έκθεση μνήμης «In the Wake: Japanese Photographers Respond to 3/11» (Για την Αφύπνιση: Ιάπωνες Φωτογράφοι Δίνουν Απάντηση για τις 3/11, 11 Μαρτίου με 12 Ιουνίου 2016).
Η φυσική αυτή καταστροφή πήρε περίπου 18.000 ζωές, άφησε άστεγους 400.000 ανθρώπους και κατέστρεψε τον σταθμό παραγωγής πυρηνικής ενέργειας Φουκουσίμα 1, προκαλώντας διαρροή ραδιενεργού ύδατος. Αυτό τον μήνα, οι αρχές της Ιαπωνίας αποκάλυψαν ότι εργοστάσιο ακόμα εξακολουθεί να διαρρέει ρύπους.
Η έκθεση της Japan Society περιέχει έργα από 17 καλλιτέχνες και φωτογράφους. Ένα από τα σημαντικότερα εκθέματα είναι η σειρά «Mushrooms from the forest» (Μανιτάρια από το δάσος, 2011) του Τακάσι Χόμα, που δείχνει τα πλέων τοξικά μανιτάρια που κάποτε προανήγγειλαν την εποχή της συγκομιδής στην περιοχή. Το έργο με το όνομα «Cesium Cancer Cells, X-Rays, NHK-TV, Tokyo» (Καρκινοπαθή Κύτταρα του Καισίου, ακτίνες Χ, NHK-TV, Τόκιο, 2011) από τον φωτογράφο Κικούτζι Καγουάντα, ασχολείται με τα προβλήματα υγείας που εμφανίστηκαν μετά την καταστροφή. Οι φωτογραφίες του Ναόγια Χατακεγιάμα από την σειρά «Rikuzentakata» (2011 με 2014) καταγράφουν την επιστροφή του φωτογράφου στην πατρική του πόλη το Τοχόκου, μια πόλη η οποία είναι πλέον εγκαταλελειμμένη επειδή είναι αυτή που χτυπήθηκε χειρότερα από την καταστροφή. Ένα κινούμενο έργο με τίτλο «Kesen-cho» (2012), δείχνει την άκρη ενός ουράνιου τόξου να αγγίζει με ακρίβεια τα συντρίμμια του σπιτιού στο οποίο έμενε με την μητέρα του, η οποία πέθανε στο τσουνάμι.
Η έκθεση οργανώθηκε αρχικά από το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης (Museum of Fine Arts, MFA, Boston) το 2015. Για την έκδοσή της στην Νέα Υόρκη, επεκτάθηκε για να περιλαμβάνει μια εγκατάσταση η οποία αρχίζει από το πάτωμα και τελειώνει στην οροφή από τον καλλιτέχνη Μουναμέσα Τακαχάσι, με τίτλο «Lost & Found» (Χάθηκε και Βρέθηκε), η οποία περιλαμβάνει σχεδόν 1.000 φωτογραφίες οι οποίες βρέθηκαν στα συντρίμμια του Τοχόκου. Ο Τακαχάσι ηγείται μιας ομάδας εθελοντών που έχουν σκοπό να συλλέξουν, να ψηφιοποιήσουν και να επιστρέψουν τις φωτογραφίες που βρέθηκαν, από τις οποίες οι περισσότερες είναι κατεστραμμένες, στις οικογένειες από όπου προέρχονται. Έως τώρα έχουν επιστρέψει πάνω από 750.000 φωτογραφίες.
Η έκθεση περιέχει επίσης τη ζωντανή διαδραστική εγκατάσταση της γεννημένης στο Τόκιο καλλιτέχνιδας Γιόκο Όνο, το «Wish Tree» (Δέντρο Ευχών, 1996 έως σήμερα). Το έργο παρακινεί τους επισκέπτες να δέσουν χαρτάκια με τις ευχές τους στα κλαδιά μιας μηλιάς, η οποία όπως λέει η καλλιτέχνιδα συμβολίζει την ελπίδα. Όταν τελειώσει η έκθεση, οι ευχές θα θαφτούν στην βάση του «Imagine Peace Tower» της Γιόκο Όνο στο νησί Βιντέι της Ισλανδίας.
Απόδοση: Χρόνης Μούγιος
