Τα επιτόκια έχουν ξεκινήσει την καθοδική τους πορεία στην Ευρώπη αναπτερώνοντας τις ελπίδες των δανειοληπτών για φθηνότερο κόστος χρήματος. Ένας από τους κλάδους που επηρεάζεται άμεσα είναι το Real Estate και μάλιστα σε όλες του τις παραλλαγές. Η αύξηση των ενοικίων με παράλληλη μείωση των τόκων καθιστά σε πολλές περιπτώσεις συμφέρουσα την αγορά ακινήτου, ειδικά αν πρόκειται για ιδιοχρησιμοποιούμενο πάγιο είτε αυτό αφορά αγορά κατοικίας είτε εμπορική χρήση.
Στην Ελλάδα η στεγαστική πίστη επηρεάστηκε από τη γρήγορη αύξηση των επιτοκίων αλλά και των τιμών των κατοικιών μετά την πανδημία, με αποτέλεσμα το πάγωμα των συναλλαγών, ενώ ανασταλτικά λειτούργησε και το αυξημένο κόστος των υλικών κατασκευής. Η αναποτελεσματική φύση της ελληνικής αγοράς δεν μετέβαλε τα σημεία ισορροπίας χαμηλότερα παρά τη μείωση της ζήτησης αναμένοντας καλύτερες συνθήκες ρευστότητας.
Παρόλα αυτά, φέτος, το συνολικό ύψος των νέων στεγαστικών δανείων αυξήθηκε την περίοδο Ιανουαρίου-Απριλίου 2024, κατά 38,9% σε ετήσια βάση, έναντι μείωσης κατά 7,2% την αντίστοιχη περίοδο του 2023, αν και συνεχίζει να βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα.
Η βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας εκτιμάται ότι θα επιτρέψει και την πιο αποτελεσματική απεικόνιση της αξίας των ακινήτων. Σύμφωνα με τραπεζικούς κύκλους τα προηγούμενα δύο χρόνια οι συναλλαγές στις αγοραπωλησίες ακινήτων γίνονταν σχεδόν στο 80% με ίδια κεφάλαια. Αυτό σημαίνει ότι οι εμπλεκόμενοι αγοραστές ήταν περιορισμένου πλήθους και πολύ συγκεκριμένης εστίασης.
Σε αυτή τη φάση, η μείωση των επιτοκίων μπορεί να φέρει στην αγορά επενδυτές με χρηματοοικονομικό ή στρατηγικό προσανατολισμό, αφού η μείωση του κόστους χρήματος θα αυξήσει την απόδοση της επένδυσης και θα την καταστήσει πιο ελκυστική από άλλες επενδυτικές ευκαιρίες. Το ίδιο ισχύει και με τα δάνεια που αφορούν ανακαινίσεις ή αναβαθμίσεις, τα οποία βελτιώνουν την αξία ενός ακινήτου.
Όλα δείχνουν ότι από το 2025 η αγορά θα τονωθεί έχοντας σαν σημείο αναφοράς τη μείωση του κόστους χρήματος, καθώς η προοπτική μείωσης του Euribor κάτω από το 3% βελτιώνει αισθητά την ικανότητα ενημερότητας των δανειοληπτών και άρα μπορεί να υποστηρίξει την απόφαση της αγοράς ενός ακινήτου.
Μάλιστα, η προβολή του Euribor όπως εμφανίζεται σε συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης προβλέπει ότι στο τέλος του 2025 το επιτόκιο αναφοράς θα υποχωρήσει στο 1,9% από 4,2% που ήταν στα τέλη του 2023. Πρακτικά αυτό μεταφράζεται για ένα δάνειο 300.000 ευρώ με 30ετή διάρκεια σε εξοικονόμηση 374 ευρώ το μήνα ή μηνιαία δόση 1.094 ευρώ.
Παράλληλα, μέσα στο 2025 θα τρέξει το δεύτερο πρόγραμμα υποστήριξης στεγαστικής πίστης «Σπίτι μου 2», το οποίο στοχεύει στην υποστήριξη της αγοράς κατοικίας μέσω επιδότησης του επιτοκίου. Το ύψος των δανείων είναι 2 δισ. ευρώ και το 50% του δανείου θα είναι άτοκο και το υπόλοιπο θα δίνεται με έντοκο τραπεζικό δανεισμό λαμβάνοντας υπόψη εισοδηματικά και δημογραφικά κριτήρια. Στόχος είναι το επιτόκιο των δανείων να διαμορφωθεί μεσοσταθμικά κάτω από 2%.
Σε ό,τι αφορά στις πολυτελείς κατοικίες διαπιστώνεται ότι μπορούν συνεχίσουν να προσελκύουν επενδυτές υψηλών εισοδημάτων. Παρά τις διεθνείς γεωπολιτικές αναταραχές, η ζήτηση από το εξωτερικό για κατοικίες κορυφαίων προδιαγραφών καταγράφει τάσεις συνέχισης σε στοχευμένες περιοχές της Αττικής αλλά και σε τουριστικές ζώνες της χώρας (Ναβαρίνο, Σαντορίνη, Μύκονος, Πάρος κλπ), οι οποίες παρουσιάζουν επέκταση της τουριστικής σεζόν και άρα περισσότερα δυνητικά έσοδα μίσθωσης. Η μείωση των επιτοκίων εδώ μπορεί να επισπεύσει την ταχύτητα υλοποίησης των επενδύσεων, καθώς η ζήτηση δείχνει ικανή να απορροφά την προσφορά με ανελαστικό τρόπο.
Στον τομέα των επαγγελματικών ακινήτων, η στροφή των εταιρειών και των επενδυτών προς τη βιώσιμη ανάπτυξη και τα βιοκλιματικά ακίνητα έχει εντείνει τις διαφορές στα επίπεδα τιμών της αγοράς, όμως παράλληλα έχει επηρεάσει ανοδικά και τις τιμές ακινήτων συμβατικών προδιαγραφών σε θέσεις υψηλής εμπορικότητας. Το αυξανόμενο κόστος χρηματοδότησης είχε ως τώρα αποτέλεσμα οι επενδυτές να γίνονται περισσότεροι απαιτητικοί, με πολλούς να τηρούν στάση αναμονής.
Ο κλάδος των ακινήτων στην Ελλάδα δείχνει να επιτελεί αποτελεσματικά το ρόλο του ως εργαλείο κάλυψης έναντι του πληθωρισμού. Πέρα από τα επιτόκια οι εκτιμήσεις για ανάπτυξη 2,2% και 2,5% φέτος και το 2025 αποτελούν θετικές παραμέτρους για την ενδυνάμωση της αγοράς και την αλλαγή του σκηνικού σε ό,τι αφορά στις συναλλαγές. Σε κάθε περίπτωση ρόλο στη χρηματοδότηση της αγοράς θα παίξει και η διάθεση των τραπεζών να υποστηρίξει επενδυτικά σχέδια ή να απευθυνθεί σε ευρύτερο κύκλο ενδιαφερομένων.
