Οι «πεφτοσυννεφάκηδες» είναι μια κατηγορία ανθρώπων που συνεχώς αυξάνεται. Είτε είναι αγαθοί και ανυποψίαστοι είτε πονηροί και υποκριτές, αυτό δεν έχει σημασία. Σημασία έχει πως εκπλήσσονται ή κάνουν πως εκπλήσσονται με συμπεριφορές και γεγονότα που έχουν ενσωματωθεί στην κοινωνία μας και η κοινή γνώμη τα έχει αφομοιώσει, ασχέτως αν αυτά κινούνται στην περιοχή της απαξίας. Μια τέτοια περίπτωση είναι και τα όσα συνέβησαν στη ΔΟΥ Χαλκίδας όπου αποκαλύφθηκε πως μια ομάδα εφοριακών πλούτιζε, εκμεταλλευόμενη τις φορολογικές παραβάσεις επιχειρηματιών. Σιγά τα ωά! Πέσαμε από τα σύννεφα γιατί μάθαμε πως χρηματίζονταν εφοριακοί. Και κάποιοι αναρωτήθηκαν «μα, πώς γίνονται αυτά τα πράγματα;»
Είμαι σίγουρος ότι δεν υπάρχει μικρομεσαίος επιχειρηματίας που να διάβασε τη συγκεκριμένη είδηση και να μην την προσπέρασε με αδιαφορία. Δε χρειαζόταν να διαβάσει αυτά που ζούσε στο πετσί του κάθε φορά που γινόταν στην επιχείρησή του φορολογικός έλεγχος. Πάντα κάτι έδινε για να μειωθούν οι περίφημες λογιστικές διαφορές, μια παγκόσμια ελληνική πατέντα. Αν υπήρχαν και παραβάσεις, τότε το «κατιτίς» αποκτούσε άλλη διάσταση. Σε αυτή την περίπτωση η παράβαση θα κόστιζε πολύ παραπάνω.
Έτσι παιζόταν το παιχνίδι μεταξύ εφοριακών και φορολογουμένων και, όπως φαίνεται από την περίπτωση της ΔΟΥ Χαλκίδας, έτσι εξακολουθεί να παίζεται. Άλλωστε, δε χρειαζόμαστε καμιά πρόσθετη μαρτυρία. Κάπου στο μακρινό 2011 ο πρώην Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου Οικονομικών είχε αποκαλύψει το περίφημο 4-4-2. Όχι, δεν είναι ποδοσφαιρικό σύστημα. Ήταν ο τρόπος που γινόταν η μοιρασιά του αποτελέσματος ενός φορολογικού ελέγχου. 40% καρπωνόταν ο επιχειρηματίας, 40% οι εφοριακοί και το 20% πήγαινε στα ταμεία του Δημοσίου. Για αυτό οι περισσότεροι εφοριακοί πολέμησαν τις περαιώσεις, δηλαδή το κλείσιμο των εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων νομικών και φυσικών προσώπων επάνω σε έναν προκαθορισμένο τύπο, χωρίς την παρέμβαση των ελεγκτών.
Αν θέλουμε να ξεφύγουμε από τις περιπτωσιολογική προσέγγιση του φαινομένου της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής και σταθούμε στη μεγάλη εικόνα, θα καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα: στις αρχές της δεκαετίας του 1980 συνήφθη μια «σύμβαση» μεταξύ του ελληνικού κράτους και των φορολογουμένων. Τι έλεγε αυτή η σύμβαση; Το κράτος είπε στους φορολογουμένους: «κοιτάξτε, εγώ πρέπει να κάνω προσλήψεις, αλλά επειδή δεν μπορώ να εξασφαλίσω στους υπαλλήλους μου υψηλές αποδοχές φροντίστε εσείς να βελτιώσετε τα εισοδήματά τους, ώστε να κλείνουν αυτοί τα μάτια τους στις παρανομίες σας από τις οποίες πλουτίζετε.» Αυτό ήταν ένα deal από το οποίο και οι τρεις πλευρές βγαίνουν κερδισμένες και για αυτόν τον λόγο εξακολουθεί να ισχύει και φυσικά δεν αφορά μόνον τις Εφορίες.
Για να προλάβω τυχόν ενστάσεις, φοροδιαφυγή και διαφθορά υπήρχε παλαιόθεν. Από τη δεκαετία του 1980 το φαινόμενο κοινωνικοποιήθηκε και από το 1997 οργανώθηκε επάνω σε πολύ συγκεκριμένες βάσεις. Αυτή η πορεία διακόπηκε με τα μνημόνια, αλλά απ΄ ό,τι βλέπω, αναβίωσε με την έλευση της ανάπτυξης.
