Ο Αντώνης Σαμαράς αποτελεί μια από τις πλέον επιδραστικές προσωπικότητες στην πρόσφατη πολιτική ιστορία της Ελλάδας. Η πορεία του χαρακτηρίζεται από τακτικισμούς, που, αν και βραχυπρόθεσμα αποδείχθηκαν επιτυχημένοι, μακροπρόθεσμα είχαν σοβαρές συνέπειες για τη χώρα.
Αρχικά, ο Σαμαράς συνέβαλε στη σύντομη διάρκεια της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, μιας από τις πιο επιτυχημένες και τολμηρά μεταρρυθμιστικές κυβερνήσεις που γνώρισε η Ελλάδα. Η αποχώρησή του από τη Νέα Δημοκρατία και η ίδρυση της Πολιτικής Άνοιξης οδήγησαν σε πολιτική αστάθεια και άνοιξαν το δρόμο για την επιστροφή του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Παράλληλα, έθεσαν σε λειτουργία διαδικασίες που κατέληξαν στον εξοστρακισμό της φιλελεύθερης πτέρυγας της Νέας Δημοκρατίας, για σχεδόν 20 χρόνια.
Ως αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, ο Σαμαράς υιοθέτησε μια ρητορική που ενίσχυσε τον λαϊκισμό. Η αντίθεσή του στα μνημόνια και η έντονη αντιμνημονιακή του στάση δημιούργησαν ένα πολιτικό κλίμα που ευνόησε την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ και της Χρυσής Αυγής. Αν και ακούσια, η πολιτική του στρατηγική συνέβαλε στην ενδυνάμωση ακραίων φωνών και στην πολωμένη πολιτική σκηνή που ακολούθησε. Φυσικά, την επιλογή του αυτή την πλήρωσε ακριβά, όπως και όλοι μας, όταν το 2015 ήρθε στα πράγματα η "πρώτη φορά αριστερά".
Ως πρωθυπουργός, ο Σαμαράς έδειξε μια πιο υπεύθυνη στάση, εφαρμόζοντας μέτρα που απαιτούνταν για την οικονομική σταθεροποίηση της χώρας. Είναι δεδομένο ότι αν είχε κερδίσει τις εκλογές του 2015, η χώρα θα είχε βγει από τα μνημόνια πάρα πολύ πιο γρήγορα και σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ότι τελικά συνέβη. Ωστόσο, η ηγεσία ενός πολιτικού κρίνεται, όχι μόνο από τα έργα του, αλλά και από το ποιον αφήνει πίσω του. Τον Ρόναλντ Ρέιγκαν διαδέχθηκε ο Μπιλ Κλίντον, ο οποίος συνέχισε πολλές από τις πολιτικές του και σε τελική ανάλυση θύμιζε περισσότερο Ρέιγκαν παρά Ομπάμα ή Χάρις. Τη Μάργκαρετ Θάτσερ διαδέχθηκε ο Τόνι Μπλερ, ο οποίος επίσης υιοθέτησε πολλές από τις μεταρρυθμίσεις της και μετατόπισε την κεντροαριστερά προς το κέντρο, παρά την αριστερά. Σε αντίθεση, η πολιτική κληρονομιά του Σαμαρά δεν κατάφερε να δημιουργήσει μια σταθερή συνέχεια ή να επηρεάσει ουσιαστικά το ιδεολογικό πλαίσιο της χώρας. Ο διάδοχός του, Αλέξης Τσίπρας, δεν κράτησε σχεδόν τίποτα από τις πολιτικές του προκατόχου του και μάλιστα είχε την πλειονότητα των Ελλήνων με το μέρος του.
Στο πεδίο της διαμόρφωσης της ελληνικής κουλτούρας και κοινωνίας, ο Αντώνης Σαμαράς απέτυχε να αφήσει ένα διακριτό αποτύπωμα. Δεν υπάρχει ένα σύνολο πολιτικών ή ιδεών που να τον ξεχωρίζουν από άλλους σημαντικούς πολιτικούς της Νέας Δημοκρατίας. Δεν είναι τυχαίο ότι ο “σαμαρισμός” δεν καθιερώθηκε ποτέ ως όρος στην ελληνική πολιτική σκηνή. Η αδυναμία του να επηρεάσει τον τρόπο, με τον οποίο οι Έλληνες αντιλαμβάνονται την πολιτική και τις αξίες τους, αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερή του αποτυχία ως πολιτικός ηγέτης, με παρουσία τεσσάρων δεκαετιών στα κορυφαία εκτελεστικά και νομοθετικά αξιώματα.
Συνοψίζοντας, ο Αντώνης Σαμαράς μπορεί να θεωρηθεί ένας εξαιρετικός τακτικιστής αλλά ένας κακός στρατηγός. Οι κινήσεις του συχνά έφερναν βραχυπρόθεσμα οφέλη, αλλά μακροπρόθεσμα προκάλεσαν προβλήματα και αστάθεια. Οι αποφάσεις του επηρέασαν αρνητικά την πολιτική σκηνή της χώρας, χωρίς να προσφέρουν ένα σαφές ιδεολογικό όραμα ή μια διαρκή κληρονομιά. Η πολιτική του διαδρομή αποτελεί ένα παράδειγμα του πώς οι προσωπικές φιλοδοξίες χαρισματικών και ικανών ανθρώπων, μαζί με την έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού, μπορούν να έχουν σοβαρές συνέπειες για μια χώρα.
