Τις τελευταίες μέρες βρίσκομαι στο Λονδίνο, στο συνέδριο του Alliance for Responsible Citizenship (ARC), και παρακολουθώ με ενδιαφέρον να αναδύεται μια νέα εκδοχή του συντηρητισμού. Αυτός ο ανανεωμένος συντηρητισμός εμπνέεται από στοχαστές όπως ο Τζόρνταν Πίτερσον και ο Ντάγκλας Μάρεϊ και θέλει να παντρέψει τη δυτική κληρονομιά με τον κλασικό φιλελευθερισμό. Δεν αρκείται σε αντι-ελιτίστικο και αντι-γραφειοκρατικό λόγο, αλλά δίνει και έμφαση στη θρησκευτική ή μεταφυσική διάσταση της ζωής, παρουσιάζεται αισιόδοξος για το μέλλον της Δύσης και αντιτάσσεται με ένταση τόσο στο ριζοσπαστικό ισλαμισμό όσο και στο ριζοσπαστικό μαρξισμό.
Σε αντίθεση, με παραδοσιακά δεξιά κινήματα που συχνά βασίζονται στο θυμό ή σε ξενοφοβικές εξάρσεις, αυτή η νέα τάση δείχνει να επηρεάζεται από την ιδέα της «αναδόμησης» του δυτικού πολιτισμού, μια έννοια που επαναφέρει ο Μάρεϊ ως απάντηση στη μεταμοντέρνα «αποδόμηση» (deconstruction) που κυριαρχεί πολιτισμικά στη Δύση εδώ και δεκαετίες. Η θρησκεία, ιδιαίτερα ο Χριστιανισμός και η ιουδαίο-χριστιανική ηθική, δεν αντιμετωπίζεται ως στείρος δογματισμός, αλλά ως πηγή νοήματος για την ατομική και κοινωνική ύπαρξη. Οι «νεο-συντηρητικοί» εδώ θεωρούν ότι η Δύση χρειάζεται στέρεες αξίες για να αντέξει τις προκλήσεις: ακραία τρομοκρατία, βίαια εξισωτιστικά ιδεολογήματα, και μια ολοένα αυξανόμενη γραφειοκρατική μηχανή που καταπνίγει την ελευθερία και την καινοτομία.
Επιπλέον, αυτή η τάση δεν ξεκινά από πολιτικούς μηχανισμούς. Δεν την εκφράζουν καριερίστες πολιτικοί, αλλά διανοούμενοι, συγγραφείς, πανεπιστημιακοί και δημόσιοι ομιλητές. Ξεκαθαρίζουν ότι ο στόχος τους είναι η πολιτισμική αναγέννηση και η θεμελίωση μιας νέας ταυτότητας που ενοποιεί τη δυτική ιστορία, τον ορθολογισμό και τον σεβασμό στη θρησκευτική παράδοση. Από την ατμόσφαιρα του συνεδρίου, αντιλαμβάνομαι ότι το μεγαλύτερο στοίχημα για αυτούς είναι η ανασυγκρότηση της πολιτικής σκέψης γύρω από τις «παλιές καλές» αξίες της δημοκρατίας, της ατομικής ελευθερίας και του ηθικού πλαισίου — χωρίς τους εθνοκεντρικούς ή απομονωτικούς τόνους που βλέπουμε σε άλλα ρεύματα της Δεξιάς.
Το αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης ιδεών στην Ευρώπη, που αρκετοί χαρακτηρίζουν ως το «δεξιό Νταβός» μπορεί να επηρεάσει βαθιά τα κεντροδεξιά κόμματα. Για χρόνια, κυρίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτά τα κόμματα δείχνουν να συμβιβάζονται με μια κεντρώα-γραφειοκρατική εκδοχή πολιτικής, χωρίς κάποια ιδιαίτερη ηθική πυξίδα. Τώρα αναδύεται η άποψη ότι η Δεξιά είτε θα βρει μια πιο ουσιαστική ταυτότητα, είτε θα παραγκωνιστεί.
Το ενδιαφέρον είναι ότι, ενώ αυτή η νέα κίνηση ίσως συνορεύει με τη ρητορική της αντι-καθεστωτικής Δεξιάς και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, δεν φαίνεται να παρακινείται από υπολογισμούς εκλογικής επιβίωσης. Οι εκπρόσωποί της εστιάζουν σε αρχές: δημοκρατία, ελευθερία λόγου, πνευματική αναζήτηση και αισιοδοξία για το μέλλον. Θεωρούν ότι η πολιτική εξαντλείται όταν δεν υπάρχει υπαρξιακός σκοπός, και ότι ένας κόσμος δίχως ισχυρό ηθικό υπόβαθρο καταλήγει βορά στα άκρα.
Αυτό που μένει να φανεί είναι κατά πόσο τα κόμματα της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς θα μπορέσουν να αφομοιώσουν στοιχεία από αυτό το κίνημα, ανακτώντας αξιοπιστία και αποφεύγοντας την ανούσια πολιτική διαχείριση. Αν δεν ανοιχτούν σε αυτές τις ιδέες, ίσως κινδυνεύουν να περάσουν στο περιθώριο και να πάρουν τη θέση τους τα πιο ακραία, λαϊκιστικά κόμματα. Με λίγα λόγια, η νεο-συντηρητική κουλτούρα που προβάλλεται στο ARC Conference συνιστά μια ιστορική απόπειρα γεφύρωσης των δυτικών αρχών με τις προκλήσεις του σήμερα μπορεί να σηματοδοτήσει την αρχή μιας βαθιάς ανανέωσης στο πλαίσιο της Κεντροδεξιάς σε ολόκληρη την Ευρώπη.
