Τις επιπτώσεις της δολοφονικής απόπειρας κατά του Τραμπ στην κούρσα των προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ, τις πιέσεις για απόσυρση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν και τα ελληνικά συμφέροντα σε περίπτωση εκλογής του πρώην Αμερικανού προέδρου, αναλύει στο Liberal και τον Νικόλα Ταμπακόπουλο, ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Κώστας Υφαντής.
Μιλάμε για αλλαγή του πολιτικού τοπίου στις ΗΠΑ μετά την απόπειρα δολοφονίας κατά του Τραμπ;
Βεβαίως, ένα τόσο δραματικό γεγονός δεν μπορεί να μην αλλάζει το κλίμα τουλάχιστον. Θα δούμε αν αλλάξει τα δεδομένα. Αυτήν τη στιγμή οι περισσότεροι και οι περισσότερες είναι σίγουροι ότι η απόπειρα δολοφονίας θα λειτουργήσει υπέρ του πρώην Αμερικανού προέδρου.
Και λογικά θα λειτουργήσει γιατί ενισχύει τη μυθολογία του στους ακραίους συντηρητικούς ψηφοφόρους, ότι τον στοχοποιεί το κατεστημένο και εν πάση περιπτώσει του δίνει τη δυνατότητα να διαμορφώσει και να επιβάλει μια ατζέντα μακριά από τα πραγματικά ζητήματα και προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Θα προσωποποιήσει, όπως κάνει κάθε φορά αλλά τώρα με μεγαλύτερη ένταση, την αντιπαράθεση. Το μοτίβο του θα είναι «εγώ απέναντι στον ηλικιωμένο και ανήμπορο Μπάιντεν».
Είναι σίγουρο ότι θα εκλεγεί όπως πιστεύουν οι περισσότεροι, πλέον;
Εγώ δε νομίζω ότι έχει λήξει το ζήτημα γιατί μπορεί να υπάρξουν άλλες ανατροπές. Δηλαδή μια σειρά από ζητήματα τα οποία από τώρα μέχρι τις εκλογές να αναδιαμορφώσουν και να επανατοποθετήσουν την ατζέντα. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι η προεδρική εκλογή στις ΗΠΑ θα κριθεί σε πέντε, το πολύ έξι πολιτείες και θα κριθεί από το πώς θα ψηφίσει το 2,5-3% σε αυτές τις πολιτείες. Είναι οριακά τα πράγματα.
Δεν είμαι έτοιμος να πω ότι επειδή συνέβη αυτό που συνέβη οι Δημοκρατικοί θα ψηφίσουν Τραμπ ή δε θα πάνε να ψηφίσουν Μπάιντεν ή των Δημοκρατικό υποψήφιο. Δεν είμαι σίγουρος να δεχθώ άμεσα ότι η συσπείρωση των Ρεπουμπλικανών θα μεγαλώσει τόσο πολύ ώστε να ενισχυθεί η εκλογική του βάση. Αλλά, βεβαίως, σήμερα που μιλάμε οι πιθανότητες επανεκλογής του Τραμπ έχουν αυξηθεί θεαματικά.
Φοβάστε ακραία πόλωση στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ;
Η πόλωση είναι δεδομένη και έχει ξεκινήσει εδώ και πάρα πολύ καιρό με κορύφωση την απόπειρα εισβολής στο Καπιτώλιο, κάτι το οποίο δεν είχε συμβεί ποτέ και κάτι που κανένας δε φανταζόταν ότι θα μπορούσε να συμβεί.
Υπάρχουν δύο ενδεχόμενα. Το ένα είναι οι ΗΠΑ να εισέλθουν σε έναν κύκλο τέτοιας αντιπαράθεσης πολύ βίαιης, υπάρχει και το ενδεχόμενο, αυτό που έγινε να τους κάνει όλους πιο προσεκτικούς. Δηλαδή και τους ψηφοφόρους και το πολιτικό σύστημα. Νομίζω θα φανεί προς τα πού θα κινηθεί η προεκλογική αντιπαράθεση τις επόμενες ημέρες.
Πιστεύετε θα ενταθούν οι πιέσεις για απόσυρση του προέδρου Μπάιντεν;
Αποτελεί αυτό που λέτε ένα ενδεχόμενο. Μάλιστα, οι πιθανότητες να αποσυρθεί τώρα, μετά από αυτό που έγινε είναι σίγουρα μεγαλύτερες απ’ ό,τι πριν γιατί αν αρχίσει και εμπεδώνεται στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών ότι η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη με τον Μπάιντεν υποψήφιο και μετά την απόπειρα δολοφονίας του Τραμπ, τότε δεν αποκλείεται αυτό το οποίο σήμερα απορρίπτεται από τον Μπάιντεν και την ομάδα του, αύριο να είναι μια επιλογή.
Τέλος, τι αλλάζει μια πιθανή εκλογή Τραμπ στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις και στις ισορροπίες στην περιοχή;
Μπορούμε να κρίνουμε με βάση το πώς ο Ντόναλντ Τραμπ προσέγγιζε τα θέματα εξωτερικής πολιτικής στην προηγούμενή του θητεία. Και αυτό το οποίο θυμόμαστε είναι ότι προτιμούσε τις διαπροσωπικές επαφές και σχέσεις με ηγέτες άλλων κρατών. Και μάλιστα έβρισκε εξαιρετικά ελκυστικούς ηγέτες τύπου Πούτιν και Ερντογάν, δηλαδή αυταρχικούς, «ισχυρούς» ηγέτες.
Δεν αποκλείεται να επανέλθουμε σε μια κατάσταση αδιαμεσολάβητης πρόσβασης του Ερντογάν στο Οβάλ Γραφείο, όπως ήταν πριν. Δηλαδή να μπορεί να έχει τη δυνατότητα να σηκώνει το τηλέφωνο και να μιλάει μαζί του. Και δεν αποκλείεται, βεβαίως, ζητήματα , που αυτήν τη φορά έχουν μπλοκαριστεί για λόγους αμερικανικών στρατηγικών προτεραιοτήτων όπως το ζήτημα της ενίσχυσης της αμερικανικής αεροπορίας και άλλα, να αλλάξουν.
Αλλά δεν αποκλείεται επίσης αυτήν τη φορά ένας πρόεδρος Τραμπ να τα δει διαφορετικά τα ζητήματα, δηλαδή με όρους καθαρά συναλλακτικούς. Να προκρίνει δηλαδή ό,τι είναι καλό για την αμερικανική βιομηχανία.
Δηλαδή, επί μιας προεδρίας Τράμπα, να μην ενδιαφέρει καθόλου τις ΗΠΑ τι θα κάνει η Τουρκία στη Μ. Ανατολή και τι θα κάνει η Τουρκία στις σχέσεις της με την Ελλάδα ή στις σχέσεις της με την Ευρώπη. Το μόνο που ενδιαφέρει τις ΗΠΑ κατά τον Τραμπ είναι η ασφάλεια του Ισραήλ. Όσο αυτή είναι θωρακισμένη ίσως να μην τον ενδιαφέρει ως πρόεδρο οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα, ή με τους Κούρδους της Συρίας και τις σχέσεις του Ερντογάν με τον Πούτιν.
* Ο Κώστας Υφαντής είναι Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Πρόεδρος του ΔΣ του ΙΔΙΣ, Πάντειο Πανεπιστήμιο
