Την εκτίμηση ότι θα πρέπει να αλλάξει ριζικά ο τρόπος με τον οποίο διενεργούνται οι τηλεμαχίες στην Ελλάδα, ώστε να έχουν και ένα ουσιαστικότερο αποτέλεσμα στο πλαίσιο της πολιτικής αντιπαράθεσης και του διαλόγου εν όψει των εκλογών εκφράζει σε συνέντευξή του στο Liberal.gr ο επικοινωνιολόγος και στρατηγικός αναλυτής, Γρηγόρης Τσιμογιάννης.
Όπως εκτιμά ο Γρ. Τσιμογιάννης, οι τηλεμαχίες συνιστούν ένα τηλεοπτικό προϊόν του προηγούμενου αιώνα, το οποίο φαίνεται πως έχει ξεπεραστεί εξαιτίας της ήδη εκτεταμένης και καθημερινής υπερέκθεσης των πολιτικών και των κομμάτων στον Ψηφιακό Κόσμο, δηλαδή στα ΜΜΕ και τα social media.
Επισημαίνει, μάλιστα, πως θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον εάν οι τηλεμαχίες άλλαζαν δομή στα πρότυπα των τηλεμαχιών του εξωτερικού, ώστε να γίνουν πιο γόνιμες, ουσιαστικές και ενδιαφέρουσες για το κοινό που τις παρακολουθεί.
Συνέντευξη στον Χρήστο Θ. Παναγόπουλο
Κύριε Τσιμογιάννη, θα ξεκινήσω με τις εξελίξεις στη Διακομματική Επιτροπή, όπου παρατηρήσαμε πως τα πολιτικά κόμματα κατέληξαν τελικώς, αλλά έπειτα από αρκετές ημέρες διαφωνιών, σε μια συμφωνία σε ό,τι αφορά τη διεξαγωγή ενός ντιμπέιτ. Κατά την άποψή σας, γιατί παρουσιάζεται κάθε φορά αυτή η δυστοκία των κομμάτων ως προς το να συναινέσουν σε μια ενιαία «φόρμουλα» για τις τηλεμαχίες; Είναι τόσο δύσκολο να συνεννοηθούν;
Κατ' αρχάς, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι υπάρχει μια μεγάλη μυθοποίηση ως προς τις δυνατότητες ενός ντιμπέιτ να μεταμορφώσει ουσιωδώς τις εκλογικές συνθήκες και τάσεις.
Επίσης, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι διαχρονικά τα κόμματα επιλέγουν και βλέπουν το ντιμπέιτ περισσότερο ως μια διαδικασία αντιπαράθεσης μεταξύ τους μέχρι αυτό να γίνει. Ακούμε και διαβάζουμε πολύ συχνά τι συμβαίνει τέτοιες ημέρες σε επίπεδο πολιτικής αντιπαράθεσης, όταν η κουβέντα περιστρέφεται γύρω από τις τηλεμαχίες: «Εγώ θέλω, εσύ είσαι αυτό που δεν θέλεις», «Εσύ είσαι αυτός που φοβάται, έλα να τα πούμε».
Υπό το πρίσμα αυτό, ένας εξωτερικός παρατηρητής μπορεί να αντιληφθεί ότι σε αυτή τη φάση τα κόμματα καταναλώνουν χρόνο και το ενδιαφέρον της Κοινής Γνώμης ως προς το αν θα γίνει ένα ντιμπέιτ ή όχι.
Ωστόσο, όπως αποδεικνύεται στην πράξη, αυτή η αντιπαράθεση δεν έχει καμία ουσία, γιατί, όπως έχουμε παρατηρήσει, οι τηλεθεάσεις στις τηλεμαχίες είναι εξαιρετικά χαμηλές. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί στην πραγματικότητα το ντιμπέιτ είναι ένα τηλεοπτικό προϊόν. Με τους όρους και τις διαδικασίες που επιλέγουν τα κόμματα ως προς τη διεξαγωγή τους, δημιουργούν ένα αποστειρωμένο περιβάλλον χωρίς κανένα ενδιαφέρον. Αυτό συμβαίνει – κι ας μου επιτραπεί σε αυτό το σημείο ένας ποδοσφαιρικός όρος - επειδή ο στόχος όλων είναι περισσότερο να μη φάνε «γκολ», παρά να κερδίσουν στο επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης. Ο στόχος όλων των πολιτικών κομμάτων είναι απλά να μη χάσουν.
Πόσο ενδιαφέρουν οι τηλεμαχίες τους πολίτες και πόσο επηρεάζουν την ψήφο, ιδίως των πολιτών που παραμένουν αναποφάσιστοι με φόντο τις κάλπες;
Οι τηλεμαχίες είναι μια διαδικασία, η οποία αναπτύχθηκε τον περασμένο αιώνα, σε άλλες συνθήκες και σε άλλο περιβάλλον. Στις μέρες μας, με την υπερέκθεση των πολιτικών στα ΜΜΕ αλλά και στα social media, όλες αυτές οι αντιπαραθέσεις και τα ερωτήματα που θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι κρίσιμα ή δύσκολα, έχουν τεθεί και εξακολουθούν να τίθενται καθημερινά. Οπότε, ένα ντιμπέιτ δεν περιμένουμε να μας κάνει ουσιωδώς σοφότερους για τις τάσεις και τις θέσεις των πολιτικών κομμάτων.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, κάθε μορφή διαλόγου είναι πάντοτε χρήσιμη σε μια διαδικασία εκλογικής αναμέτρησης. Άλλωστε, ο διάλογος είναι το βασικό στοιχείο της Δημοκρατίας. Από εκεί και πέρα, όμως, δεν θα πρέπει να μυθοποιούμε και τις διαστάσεις του ντιμπέιτ, ιδιαίτερα όταν αυτό διεξάγεται με όρους αποστειρωμένους, που εξασφαλίζουν ότι δεν θα πιεστεί κανένας πολιτικός.
Αναφερθήκατε στην υπερέκθεση των πολιτικών στα ΜΜΕ και τα social media. Πριν από περίπου ένα χρόνο, στη Γαλλία διεξήχθη η τηλεμαχία ανάμεσα στον Εμανουέλ Μακρόν και τη Μαρίν Λεπέν. Εκεί είδαμε μια τηλεμαχία με απευθείας αντιπαράθεση επιχειρημάτων, με τα ερωτήματα να τίθενται εκατέρωθεν από τους δύο διεκδικητές του προεδρικού χρίσματος, με τον ρόλο του δημοσιογράφου να περιορίζεται στο θέμα του συντονισμού της συζήτησης και μόνον. Είχε έξι θεματικές διήρκεσε 3,5 ώρες και χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα ντιμπέιτ. Θα μπορούσε να γίνει μια τέτοια τηλεμαχία στην Ελλάδα και να αλλάξει ριζικά η δομή των τηλεμαχιών;
Δεν ξέρω εάν, υπό τις δοσμένες συνθήκες, θα μπορούσε να αλλάξει. Το μόνο βέβαιο είναι ότι θα ήταν σίγουρα μια πολύ ενδιαφέρουσα διαδικασία. Δεν έχει ξαναγίνει κάτι τέτοιο στην Ελλάδα, συνεπώς αυτό και μόνο θα ήταν ικανό να δημιουργήσει ένα πολύ ελκυστικό γεγονός, με σκοπό την προσέλκυση της Κοινής Γνώμης.
Βεβαίως, αυτό θα σήμαινε ότι οι πολιτικοί θα έπρεπε να είναι απολύτως έτοιμοι και να πιεστούν αρκετά, καθώς θα ήταν πολύ περισσότερο εκτεθειμένοι. Μια τέτοια τηλεμαχία απαιτεί μεγάλη προσοχή και προετοιμασία. Άλλωστε, γνωρίζουμε ότι όλοι ανεξαιρέτως οι πολιτικοί αρχηγοί έχουν δυνατά αλλά και αδύνατα σημεία.
Προφανώς, για να πραγματοποιηθεί μια τέτοια τηλεμαχία, στα πρότυπα – ή στο μοντέλο, αν θέλετε - των γαλλικών προεδρικών εκλογών του 2022, θα απαιτούνταν σίγουρα πολλή συζήτηση, ώστε να πειστούν τα κομματικά επιτελεία ότι Ωστόσο, το τελικό αποτέλεσμα σίγουρα θα είχε να προσφέρει πολλά περισσότερα στους πολίτες ως προς την κατανόηση των πολιτικών και των θέσεών τους σε σύγκριση με αυτό που παρακολουθούν μέχρι και σήμερα, παραμονές των εκάστοτε εκλογών.
Αυτό που θα ήθελα να πω είναι ότι όλο αυτό το ζήτημα του πολιτικού διαλόγου είναι ένα θέμα, το οποίο θα πρέπει να μας απασχολεί. Είτε μέσω των ντιμπέιτ είτε με οποιαδήποτε άλλη μορφή και κυρίως θα πρέπει να αφορά τα πραγματικά ζητήματα των πολιτών κι όχι στα πεδίο που καθένας πολιτικός και το κάθε κόμμα επιλέγει να αντιπαρατεθεί με το άλλο και να μην μπαίνει στην ουσία των πραγματικών ζητημάτων που απασχολούν την κοινωνία. Αυτό είναι, κατά τη γνώμη μου, το πιο κρίσιμο και ταυτόχρονα το πιο σημαντικό στοιχείο.
