Η απόφαση του Εμανουέλ Μακρόν να προκηρύξει πρόωρες εκλογές στη Γαλλία, το βράδυ των αποτελεσμάτων της ευρωπαϊκής κάλπης, χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως μια κίνηση «πόκερ», μια είδηση βόμβα, ένα στοίχημα με μεγάλο ρίσκο. Το ωστικό κύμα χτύπησε λίγες ώρες αργότερα το Εξάγωνο: Συνασπισμοί στα δεξιά και τα αριστερά και -στη μέση- η κεντρώα συμμαχία του Γάλλου Προέδρου.
«Μπορεί να καταφέρονται κατά του Γάλλου Προέδρου εχθροί και «καλοθελητές», αλλά οφείλουν τουλάχιστον να του αναγνωρίσουν ότι άμεσα, μετά το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών, ανακάτεψε την μαρμίτα του δρυίδη Πανοραμίξ», αναφέρει στο Liberal και στη Λυδία Ρουμποπούλου o Τριαντάφυλλος Κατσαρέλης, Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ – ΜΒΑ IPMA certified Project Manager, μέλος της Renaissance και εκπρόσωπος του Γραφείου στην Ελλάδα.
«Μένει να δούμε εάν από αυτήν παραχθεί ένα νέο πολιτικό σκηνικό, μια "μαγική δόση", ή ένα δηλητήριο», επισημαίνει.
«Προσωπική μου άποψη είναι ότι δεν πήγαινε άλλο η προηγούμενη κατάσταση, δηλαδή η διακυβέρνηση με Προεδρικά Διατάγματα, αφού πρώτα είχε καταναλωθεί πολύτιμος χρόνος σε σούρτα-φέρτα στην Βουλή και την Γερουσία, υποχωρήσεις των Υπουργών από τις αρχικές προτάσεις με τελικό αποτέλεσμα την άρνηση να αποδεχτούν την πρόταση οι Ρεπουμπλικάνοι και συχνά οι Σοσιαλιστές».
Η αφορμή; Ίσως, το αναμενόμενο αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών.
«Ας μην λησμονούμε ότι η Λεπέν είχε επίσης μεγαλύτερο ποσοστό από την αποκαλούμενη "Προεδρική Πλειοψηφία" και στις προηγούμενες Ευρωεκλογές. Μικρή έκπληξη ήταν η άνοδος των Σοσιαλιστών, αλλά με επικεφαλής τον Ραφαέλ Γκλυκσκμάν, ο οποίος δεν ανήκει καν σε αυτούς, αλλά ηγείται ενός συνασπισμού μικρότερων ομάδων».
Δεν γίνεται όμως να μην αναφερθούμε στον ελέφαντα στο δωμάτιο. Ο Μακρόν προχώρησε στην κίνηση αυτή και δήλωσε ότι έχει εμπιστοσύνη στον γαλλικό λαό ότι θα κάνει «τη σωστή επιλογή» για να μπορέσει η Γαλλία να αντιμετωπίσει τις μεγάλες προκλήσεις. Η ήττα της κεντρώας συμμαχίας του τις ευρωεκλογές σημαίνει ότι κάπου έχει ηττηθεί η πολιτική του.
Πού; Και γιατί;
«Ίσως δεν είμαι ο πλέον κατάλληλος να απαντήσω δεδομένου ότι ανήκω στο Κόμμα, το οποίο ίδρυσε ο Μακρόν προτού εκλεγεί Πρόεδρος της Γαλλίας (μετά την εκλογή δεν επιτρέπεται να ανήκεις καν σε κάποιο Κόμμα, αλλά αυτό δεν είναι γνωστό στην Ελλάδα). Συμφωνώ στα περισσότερα, από όσα έπραξε με πρώτη την βοήθεια στην Ουκρανία, την ανάδειξη της Γαλλίας ως επικεφαλής της ευρωπαϊκής ατμομηχανής, την βοήθεια στην αγοραστική δύναμη των χαμηλότερων στρωμάτων και των χαμηλοσυνταξιούχων, τις αυστηρότερες διατάξεις για την βία ανηλίκων, την συνέχιση της προσπάθειας για οικολογικές λύσεις και τις φορολογικές μεταρρυθμίσεις. Διαφωνώ στο αποτέλεσμα όλων αυτών των δράσεων "ταυτόχρονα και μαζί", που οδήγησε και πριν τις Ευρωεκλογές, στην υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Γαλλίας», απάντησε ο κ. Κατσαρέλης.
Η άνοδος της Ακροδεξιάς στη Γαλλία δεν είναι κάτι που προέκυψε σήμερα, ούτε χθες. Στις προεδρικές του 2022, ο Μακρόν κέρδισε με μικρή διαφορά μια δεύτερη πενταετία στο Ελιζέ, με την ψαλίδα να κλείνει υπέρ της Λεπέν εάν συγκρίνουμε τα αποτελέσματα του 2017, με αυτά του 2022.
Τι ακριβώς εκφράζει η Μαρίν Λεπέν και το κόμμα της;
«Η Μαρίν Λεπέν έκανε μεγάλο δρόμο και κατανάλωσε πολύ κόπο όλα αυτά τα χρόνια, από τότε που ανέλαβε το Κόμμα από τον πατέρα της», σχολιάζει ο κ. Κατσαρέλης, και εξηγεί:
Η Λεπέν «εμφανίζεται στις νεότερες γενιές ως καλόκαρδη και χαμογελαστή κυριούλα, κρύβοντας επιμελώς την αντιευρωπαϊκή και μάλιστα φιλοπουτινική της πολιτική, θυμίζω μόνο τα δάνεια που έχει πάρει από ρωσικές Τράπεζες. Αυτές οι γενιές δεν την θυμούνται, και πολύ εύκολα πέρασαν κατευθείαν από το να ψηφίζουν Οικολόγους (με μεγάλο κόπο κατάφεραν να υπερβούν το όριο 5% εκπροσώπησης στην Ευρωβουλή) σε συγκεκαλυμμένες ακροδεξιές θέσεις. Ήταν και παραμένει στυλοβάτης του αντι-ευρωπαϊσμού και του απομονωτισμού της Γαλλίας από την Ευρώπη. Δίνει συνεχώς συνεντεύξεις λέγοντας απρόκαλυπτα ψέματα ότι «δεν υπάρχει πλέον ο παραδοσιακός διαχωρισμός ανάμεσα στη δεξιά και την αριστερά, ότι το κόμμα της είναι (απλώς) πατριωτικό και ότι ο κύριος κίνδυνος που ελλοχεύει για τη Γαλλία είναι το ισλαμο-αριστερίστικο μπλοκ».
Ζορντάν Μπαρντελά (στο φόντο), Μαρίν Λεπέν
Συμμαχούν οι Δεξιοί και την Ακροδεξιά, συμμαχεί και η Αριστερά στο άλλο άκρο
Λίγες ημέρες μετά την απόφαση του Μακρόν, παρατηρήθηκε μεγάλη κινητικότητα και στις δύο πλευρές του πολιτικού φάσματος, οι οποίες αποφάσισαν να δημιουργήσουν συνασπισμούς είτε από τα δεξιά κυρίως κατά του Μακρόν, είτε -από την Αριστερά- ενάντια σε μια επικράτηση της Ακροδεξιάς στις βουλευτικές του Ιουνίου.
Στα Δεξιά, ο Ερίκ Σιοτί αγκάλιασε την ιδέα να βρεθεί στο πλευρό της Μαρίν Λεπέν, ωστόσο το κόμμα του καταδίκασε αυτή την κίνηση. Από την άλλη, η Αριστερά επιχειρεί να δημιουργήσει ένα νέο Λαικό Μέτωπο, κατά της Ακροδεξιάς.
Τι σημαίνει αυτός ο συνασπισμός; Μπορεί να επαναληφθεί ένα «Epinay» το 2024 και να δημιουργηθεί μια ισχυρή κεντροαριστερή δύναμη; Ο κ. Κατσαρέλης εξηγεί:
«Σας είπα ότι η μαρμίτα ανακατεύτηκε και δημιουργήθηκαν στρόβιλοι και αναταράξεις! Έχουμε και λέμε:
Ο πέρυσι εκλεγμένος Πρόεδρος των Ρεπουμπλικάνων δήλωσε συνεργασία με την Λεπέν - το πολιτικό συμβούλιο του Κόμματος τον καθαίρεσε ομόφωνα, ο ίδιος αμφισβήτησε την απόφαση και θα είναι και υποψήφιος στη Νίκαια.
Ερίκ Σιοτί
Συγκροτήθηκε το "Νέο Λαϊκό Μέτωπο" (NUPES), το οποίο επιτρέψτε μου να πω ότι είναι επίσης κατά του Μακρόν και όχι κατά της Ακροδεξιάς.
Την προηγούμενη φορά το NUPES είχε υποταχθεί πλήρως στις διαθέσεις Μελανσόν, (οι Οικολόγοι για να εκπροσωπηθούν) και είχε προκαλέσει διάσπαση στο αδύνατο τότε Σοσιαλιστικό Κόμμα, από το οποίο 3 "αντάρτες" κατέβηκαν στις εκλογές και οι 2 εξελέγησαν μάλιστα. Το ΝΛΜ δήλωσε ότι ο Μελανσόν δεν θα είναι, Πρωθυπουργός αλλά θα αναζητηθεί άλλος (άγνωστος προς το παρόν) κοινής αποδοχής και η κατανομή των υποψηφιοτήτων από τα Κόμματα, θα είναι προφανώς άλλη. Δεν πέρασε όμως ούτε μία ημέρα και ο κακιασμένος Μελανσόν ξαναχτύπησε: απέκλεισε από τις υποψηφιότητες του Κόμματος 6 απερχόμενους Βουλευτές και έχρισε άλλους, διότι του είχαν ασκήσει κριτική. Οι επικεφαλής των υπολοίπων εταίρων αντέδρασαν οργισμένοι, αλλά έτσι είναι ο Μελανσόν δεν αλλάζει στα 73 του. Οι αποκλεισθέντες υποψήφιοι, όλοι παλαιά στελέχη, δήλωσαν ότι θα κατέβουν μόνοι τους στις εκλογικές τους περιφέρειες. Εν τούτοις διετήρησε ως υποψήφιο τον Α. Κατέννενς, ο οποίος είχε καταδικαστεί επειδή έδερνε την σύζυγό του.
Δύο υποψήφιες της Renaissance από τον ίδιο Νομό της Λιλ, κάλεσαν να κατέβει άλλος ή άλλη και να τον κοντράρει, δεν θα υπάρχει δε αντίπαλος από την Προεδρική Πλειοψηφία και αυτό έγινε: εμφανίστηκε η Amy Bah είναι 27 ετών φεμινίστρια, υποστηρίζεται από τους Οικολόγους και έχει ήδη την υποστήριξη της ( Σοσιαλίστριας) Δημάρχου της Λίλ Martine Aubry. Τέλος, έκπληξη μου προκάλεσε η υποψηφιότητα σε αυτές τις εκλογές του πρώην Προέδρου της Γαλλίας Φ. Ολλάντ 70 ετών. Λυπάμαι, αλλά σκέφτηκα το «από Δήμαρχος κλητήρας».
Ζαν-Λυκ Μελανσόν
Αυτά στον ευκαιριακό συνασπισμό της «Αριστεράς» (θυμίζω ότι ο προηγούμενος NUPES διαλύθηκε, και στις Ευρωεκλογές κατέβηκε το κάθε Κόμμα χωριστά), αλλά και στην ακροδεξιά έγινε μύλος:
Ο ιδρυτής της Reconquete Ερίκ Ζεμούρ, (υποψήφιος για την Γαλλική Προεδρία στις προηγούμενες εκλογές, έλαβε 7% στον πρώτο γύρο) διέγραψε οργισμένος την Αντιπρόεδρό του, Μαριόν Μαρεσάλ Λεπέν, επειδή πήρε την πρωτοβουλία να επισκεφθεί την θεία της Μαρίνα για να συζητήσουν κοινή κάθοδο στις Βουλευτικές εκλογές. Έχουμε πολλά να μάθουμε ακόμα, η προθεσμία για τις υποψηφιότητες έληξε την προηγούμενη Κυριακή το απόγευμα».
Ερίκ Ζεμούρ
Πώς λειτουργεί το εκλογικό σύστημα στη Γαλλία; Υπάρχει κίνδυνος κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας της Λεπέν;
«Το εκλογικό σύστημα για την Βουλή, όπου οι εκλογές θα διεξαχθούν τις Κυριακές 30 Ιουνίου και 7 Ιουλίου (όχι για την Γερουσία που είναι παντελώς διαφορετικό και δεν θα γίνουν εκλογές) περιγράφεται πολύ συνοπτικά ως εξής:
Οι εκλογικές περιφέρειες είναι παντού μονοεδρικές των περίπου 50.000 με 60.000 ατόμων Μέχρι πρόσφατα ο /η Δήμαρχος εκλεγόταν συνήθως και Βουλευτής. Αυτό καταργήθηκε μεν πριν λίγα χρόνια, αλλά αντιλαμβάνεστε την στενή επαφή των υποψηφίων με τους εκλογείς. Να θυμίσω με την ευκαιρία ότι στην Γαλλία είναι αδιανόητη η έννοια του «ετεροδημότη». Μέσα σε δύο εβδομάδες από την μετακόμισή του σε νέα διεύθυνση είναι υποχρεωμένες ο πολίτης να την δηλώσει στο Δημαρχείο, με βαριές συνέπειες, π.χ. να στερηθεί αν θυμάμαι καλά της ασφάλισης στο αντίστοιχο ΙΚΑ. Πρέπει να δηλώσεις την αλλαγή ακόμη και εάν απλώς αλλάζεις πλευρά του δρόμου και βεβαίως εάν μετακομίζεις στο εξωτερικό (στο Προξενείο).
Στις 577 έδρες οι 11 καταλαμβάνονται από τους περίπου 2,5 εκ. Γάλλους του εξωτερικού (η Ελλάδα περιλαμβάνεται στην 8η Περιφέρεια με το Ισραήλ, Ιταλία, Κύπρο, Μάλτα, Παλαιστινιακά Εδάφη και Τουρκία).
Κάθε υποψήφιος έχει και έναν αναπληρωτή, που καταλαμβάνει την έδρα όταν ο εκλεγείς περιληφθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο, (ή καταστεί ανίκανος, αποβιώσει κ.λπ.). Είναι ασυμβίβαστη η ιδιότητα «Υπουργού» και Βουλευτή, όχι όμως η προσχώρηση σε άλλο Κόμμα, εκεί διατηρείς την έδρα σου. Άρα είναι σαν τις δικές μας Δημοτικές εκλογές. Όχι, διότι υπό προϋποθέσεις είναι δυνατό να περάσουν στον 2ο γύρο τρεις υποψήφιοι!
(Υπενθυμίζεται ότι στη Γαλλία δεν υπάρχει αντιπρόεδρος. Σε περίπτωση παραίτησης του Προέδρου της Δημοκρατίας αναλαμβάνει προσωρινά ο πρόεδρος της Γερουσίας. Αυτό έχει συμβεί δύο φορές: τον Απρίλιο του 1969, μετά την παραίτηση του Σαρλ ντε Γκωλ και τον Απρίλιο του 1974 μετά το θάνατο του Ζορζ Πομπιντού.)
Μέχρι την προκήρυξη των εκλογών η εξουσία ασκείτο από μια συμμαχική κυβέρνηση, (την «προεδρική Πλειοψηφία») 4 εταίρων: της Renaissance (του κόμματος που ίδρυσε ο Πρόεδρος, τότε ονομαζόταν La Republique en Marche), το MoDem του R. Bayroux, που με την συμβολή του κερδήθηκε η 1η Προεδρική εκλογή, τους Horizons, του πρώτου Πρωθυπουργού που όρισε ο Πρόεδρος (τότε μου είχε φανεί πρωτόγνωρο να μην διορίσει κάποιον/α από το δικό του Κόμμα) και ένας μικρότερος σχηματισμός.
Στην απερχόμενη Βουλή ήταν κατά σειράν 169, 50 και 31, σύνολο =250/577, της NUPES ήταν 149, της Λεπέν ήταν 88, των Ρεπουμπλικάνων 61 και λοιπών της αντιπολίτευσης 29. Η κατανομή όμως εντός της NUPES ήταν 75 Μελανσονικοί, 31 Σοσιαλιστές, 23 Κομμουνιστές και 21 Πράσινοι. Δηλαδή ο Μελανσόν είχε πετύχει μια λεόντειο συμφωνία και είχε πάρει 75 στις 151 έδρες!.
Ρωτάτε εάν υπάρχει κίνδυνος να αποκτήσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία η Λεπέν; Σας απαντώ: θωρείτε καλύτερους αυτούς που κουβάλησε ο Μελανσόν, στην πλειοψηφία τους «ούφο» (ή να μην τους χαρακτηρίσω ευθέως σούργελα); Άρα η απάντηση μου είναι όχι δεν μπορεί η κα. Μαρίνα να έχει την πλειοψηφία. Στην χειρότερη περίπτωση θα επαναληφθεί το σκηνικό της διακυβέρνησης με Προεδρικά Διατάγματα», σχολιάζει ο κ. Κατσαρέλης.
*Τριαντάφυλλος Κατσαρέλης, Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ – ΜΒΑ IPMA certified Project Manager. Έχει στενούς δεσμούς με τη Γαλλία και είναι μέλος της Renaissance και εκπρόσωπος του Γραφείου στην Ελλάδα
