Η σύσταση του Διεθνούς Κέντρου Καρδιάς Ελλάδος ΥΓΕΙΑ, σε συνεργασία με τον διεθνούς φήμης Καθηγητή Καρδιοχειρουργικής κ. Θεόδωρο Κωφίδη, έχει στόχο την ανάδειξη της χώρας μας ως κέντρο αναφοράς για θεραπείες καρδιάς σε παγκόσμιο επίπεδο. Επιπλέον, όπως έγινε γνωστό τόσο από τον καθηγητή όσο και από τον Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο του ΥΓΕΙΑ, κ. Ανδρέα Καρταπάνη, δρομολογείται ήδη η ίδρυση ιδιωτικού Πανεπιστημίου από το νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ, με στόχο την προαγωγή της αριστείας στις επιστήμες. Οι εγκαταστάσεις θα βρίσκονται στο χώρο του παλαιού αεροδρομίου.
Ένας γιατρός με όραμα
Ο κ. Θεόδωρος Κωφίδης έχει διατελέσει Πρόεδρος του Τμήματος Καρδιοχειρουργικής, Θωρακοχειρουργικής και Αγγειοχειρουργικής στο Εθνικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Σιγκαπούρης. Μεταξύ άλλων, είναι Πρόεδρος του I.R.I.S. (Πρωτοβουλία για την Έρευνα και την Καινοτομία στη Χειρουργική) και είναι ένα από τα ελάχιστα μέλη της Αμερικανικής Ένωσης Θωρακοχειρουργικής (AATS) στη Ν.Α Ασία. Έχει εισαγάγει πολλές νέες τεχνολογίες στον τομέα της καρδιοχειρουργικής και έχει πλούσιο ερευνητικό και διδακτικό έργο, τα οποία θα γίνουν εφαλτήριο δράσης πλέον στην Ελλάδα.
Συνέντευξη στη Σοφία Κωστάρα
Έπειτα από μια πολύ σπουδαία καριέρα και διαδρομή σε πανεπιστημιακά ιδρύματα και νοσοκομεία του εξωτερικού, τι σας φέρνει πίσω στην Ελλάδα, μια χώρα όπου οι προοπτικές δεν είναι οι αναμενόμενες για έναν επιστήμονα του δικού σας βεληνεκούς.
Τι σας λέει ότι, αν έχει κανείς τον οίστρο, τον βιότοπο, και τους προσωπικούς διαύλους για να δημιουργήσει, δεν μπορεί να το κάνει και από την Ελλάδα; Η αλήθεια είναι ότι πάντα κάτι παραδίδεις, πάντα κάτι άλλο κερδίζεις. Θεωρώ όμως ότι και στα σημεία που αναφέρατε, δεν θα χρειαστεί να υποστώ εκπτώσεις. Ποτέ στη ζωή μου δεν αναγνώριζα όρια και περιορισμούς στην πρόοδο. Ξέρετε πόσες φορές μου είπαν «δεν γίνεται»; Ε τότε λοιπόν… πάντα έγινε!
Το ζήτημα της παλιννόστησης ταλανίζει κάθε γνήσιο Έλληνα του εξωτερικού, ο οποίος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ελλάδα. Στην περίπτωσή μου, το ερώτημα είναι...«ποιες προοπτικές»; Τι ζητάει ο καθείς από τη ζωή του; Ποιες προτεραιότητες θέτει σε κάθε συγκεκριμένη φάση της ζωής; Είχα την ευλογία να κατακτήσω σε σχετικά νεαρή ηλικία τα ορόσημα που είχα θέσει στον εαυτό μου: να φέρω τον τομέα που διοικώ στο Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης σε διεθνές επίπεδο, να κατακτήσω την τακτική καθηγησία (το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης ανήκει στα 10 καλύτερα του πλανήτη, όποτε αυτό ήταν ιδιαίτερα δύσκολο και απαιτητικό), και να βάλω σε μια σειρά τις επιχειρηματικές μου δραστηριότητες που προέκυψαν από την έρευνα και τις ευρεσιτεχνίες μου.
Ε λοιπόν, γίνανε όλα αυτά πρόσφατα, οπότε το δίλημμα ήταν αν θα παραμείνω στη Σιγκαπούρη, μακριά από το όνειρο της καρδιάς μου, για να συσσωρεύσω χρήμα και δόξα, ή να επιστρέψω στην πατρίδα μου, στη γη του DNΑ μου, και να προσφέρω στον τόπο και τους ανθρώπους μου, όσο ακόμη είμαι σε παραγωγική ηλικία, στην ακμή των δυνατοτήτων μου. Κάποιος σοφός φίλος μου είπε πρόσφατα «Η καριέρα σου δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ, αν δεν επιστρέψεις και προσφέρεις στον τόπο σου».
Πέραν τούτου, ακόμη κι αν υστερεί η Ελλάδα σε κάποιες δυνατότητες, υπερέχει σε άλλες. Πρέπει να μάθουμε να βλέπουμε και να γυμνάζουμε το μυαλό μας να βλέπει το Θετικό. Εξάλλου θεωρώ πως η Ελλάδα διανύει μια περίοδο - ευκαιρία για επιστροφή, και διαπνέεται από έναν φρέσκο αέρα, αυτή τη στιγμή σε σχέση με - ας πούμε- 7 χρόνια πριν. Αυτό είναι αισθητό σε Έλληνες και ξένους. Τέλος, πιστεύω ότι δεν υπάρχουν όρια.
Έχω την πεποίθηση ότι ένας λόγος που μας πάει πίσω είναι η μιζέρια και η μοιρολατρία ότι δεν μπορούμε, έχουμε κάποιες συνήθειες που είναι απαγορευτικές, και οι Ελληνικές παθογένειες δεν επιλύονται. Δεν είναι έτσι. Καιρός να αφυπνιστούμε προς κάτι καλύτερο. Χρειάζεται υπομονή, όραμα, και ομαδική συνείδηση. Ο καθείς πρέπει να συμβάλει τον οβολό του.
Η επιστροφή σας σίγουρα φέρει μαζί της και το όραμα. Ποιοι οι στόχοι και το όραμα της νέας θέσης σας στην Ελλάδα; Έχοντας συνηθίσει σε ένα διαφορετικό μοντέλο δουλειάς, πιστεύετε ότι στη χώρα μας θα υπάρξουν οι συνθήκες εκείνες που θα προάγουν την επιστήμη σας;
Κάποιες συνθήκες συνάδουν στην πρόοδο και κάποιες όχι. Ένας οραματιστής που θέλει να χτίσει και να βοηθήσει όμως δεν εστιάζει την προσοχή του στα ελλείμματα και τις δυσκολίες, αλλά στις δυνατότητες. Είμαι ευτυχής που η διοίκηση του Υγεία αγκάλιασε το όραμά μου, δηλαδή της βελτίωσης της συνολικής εμπειρίας του ασθενούς, της προαγωγής της Ελληνικής Καρδιοχειρουργικής στη διεθνή πρωτιά, και την προώθηση της Ελλάδας ως στόχου διεθνούς Ιατρικού τουρισμού, μέσα από την ίδρυση ενός διεθνούς κέντρου καρδιάς.
Είναι προφανές ότι η διοίκηση του Υγεία και εγώ διαπιστώσαμε ότι "μιλούμε την ίδια γλώσσα" και ότι μοιραζόμαστε το όραμα, πεπεισμένοι ότι μπορούμε καλύτερα, ψηλότερα.
Γνωρίζοντας τις παθογένειες του γενικότερου χώρου, αναμένω και δυσκολίες. Δεν ήρθα όμως για τα «εύκολα». Ήρθα γιατί ακριβώς το εγχείρημα είναι δύσκολο. Συν Θεώ όμως, και εν μέσω ενός εξελισσόμενου και συνεχώς βελτιούμενου οικοσυστήματος, τίποτα δεν είναι ανυπέρβλητο. Είμαι προσαρμοστικός, και με λίγη προσπάθεια και από τις δυο πλευρές, νομίζω ότι θα καταφέρουμε σημαντικά αποτελέσματα, προς όφελος του Έλληνα ασθενούς. Εξάλλου, συνηθίζω να χρησιμοποιώ και να πιστεύω το ρητό «αν θέλουμε να φτάσουμε κάπου που δεν υπήρξαμε στο παρελθόν... πρέπει να κάνουμε πράγματα που δεν κάναμε στο παρελθόν».
Ξεκινώντας (ή συνεχίζοντας) την καριέρα σας στην Ελλάδα, σε τι θα δώσετε έμφαση;
Στην εγκαθίδρυση μιας ολιστικής πλατφόρμας λιγότερο τραυματικής θεραπείας και περιεγχειρητικής πορείας του ασθενούς, πρώτιστα. Αυτό θα γίνει με την εφαρμογή νέων μεθόδων αλλά και πρωτόκολλων ανάρρωσης και ελέγχου ποιότητας, προς συνεχή βελτίωση των υπηρεσιών που προσφέρουμε. Επίσης, στην οργάνωση και καλλιέργεια μιας νέας κουλτούρας συνεργασίας, πρωτιάς, και συνεχούς αυτο-βελτίωσης στην ευρύτερη οικογένεια παροχής υπηρεσιών.
Επίσης, θα εστιάσω στη χρήση του παγκόσμιου δικτύου συνεργασιών και φιλίας μου, ώστε, μαζί μ' αυτό κάποιων συναδέλφων, να μπορέσουμε να διαφημίσουμε τη χώρα ως κέντρο θεραπείας της καρδιάς σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο, την Ευρώπη και πιο πέρα. Κάναμε μια καλή αρχή, ήδη. Τέλος, θα εστιάσω στην ομαλή μετάβαση και εγκατάσταση της οικογένειάς μου, ποιοτικό χρόνο με τη σύζυγο και την κόρη μας.
Η πορεία προς την κορυφή είχε εμπόδια; Τι σας βοήθησε να τα ξεπεράσετε διαμένοντας μάλιστα στο εξωτερικό, εκεί όπου άνθρωποι και κουλτούρα είναι ξένα;
Η ζωή μου όλη ήταν γεμάτη από εμπόδια, αλλά και χαρές. Είναι ευλογία να αντιμετωπίζεις και εμπόδια, άρα γίνεσαι καλύτερος. Δεν μπορώ να σκεφτώ καν που να αρχίσω τη διήγηση των εμποδίων. Αλλά, θα αναφέρω το εξής απόφθεγμα του Henry Ford: «Είτε πιστεύετε ότι μπορείτε, είτε πιστεύετε ότι δεν μπορείτε... μάλλον έχετε δίκιο».
Είναι όλα στο μυαλό μας. Τα εμπόδια στη ζωή μας βοηθούν, αν έχει κανείς ένα συμπαγές οικοδόμημα αξιών και δεν παρεκτρέπεται, γίνονται μετασχηματιστές του χαρακτήρα και των δυνατοτήτων μας, και… διαστέλλουν τον ψυχικό μας χώρο. Όσον αφορά την προσωπική μου εμπειρία: η συνεχής παραγωγή ιδεών, η επιμονή (never give up), και η ισχυρή πίστη στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό και την προστασία Του. Τυπώστε το όπως το λέω, διότι αυτή είναι η αλήθεια, η δική μου, η δική σας, και όλων όσων «είδαν».
Η πολυετής ερευνητική δραστηριότητά σας οδήγησε στο να δημιουργήσετε πατέντες με κορυφαία τη βιομιμητική βαλβίδα. Πείτε μας τι ακριβώς πετυχαίνει; Εργάζεστε αυτήν τη στιγμή πάνω σε μια άλλη πατέντα;
Γενικά, είναι καιρός να περάσουμε από τις γενικευμένες θεραπείες στις εξειδικευμένες. Δεν ισχύει πλέον η μια λύση, το ένα χάπι, η μια επέμβαση για κάθε ένα είδος ασθένειας, αλλά η εξατομικευμένη λύση για κάθε ένα ασθενή. Το ίδιο και στην Καρδιοχειρουργική. Μέχρι και σήμερα, οι βαλβίδες που εμφυτεύουμε είναι αφύσικες στη δομή τους, προκαλούν μακροχρόνιες επιπλοκές, και έρχονται από το ράφι, είναι δηλαδή προκατασκευασμένες σε λίγα προκαθορισμένα μεγέθη.
Η βαλβίδα που εφηύρα είναι βιομιμητική, έχει δηλαδή δομή και λειτουργία σαν την ανθρώπινη βαλβίδα στην καρδιά μας, και μάλιστα κατασκευάζεται βασισμένη στις προεγχειρητικές εξετάσεις (αξονική, υπέρηχο) του συγκεκριμένου ασθενούς. Πετυχαίνει ήδη πολύ καλύτερες επιδόσεις στα προ-κλινικά τεστ που διεξάγονται σε Γαλλία και Αμερική. Αυτό υπόσχεται καλύτερη μακροχρόνια λειτουργία, βελτίωση της λειτουργίας της καρδιάς, και λιγότερες επιπλοκές.
Ετοιμάζεται σε λίγες μέρες και στέλνεται στον χειρουργό/νοσοκομείο για εμφύτευση, φέροντας το σχήμα, μέγεθος, χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου ασθενούς-δέκτη. Έχουμε ήδη ξεκινήσει την παραγωγή στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, και προσβλέπω κι στην εγκατάσταση παραγωγικών δυνατοτήτων και του επιχειρηματικού μέρους στο Διεθνές Κέντρο Καρδιάς που ετοιμάζουμε.
Είναι σημαντικό να παράγονται και να προάγονται τέτοιες καινοτομίες με πηγή τη χώρα μας, κατανοείτε την απήχηση. Δεν πρόκειται λοιπόν μόνο για τη χειρουργική δεινότητα της ομάδας, αν θέλεις να παίξεις στην Α' Εθνική της παγκόσμιας Καρδιοχειρουργικής σκηνής ως χώρα, ως ίδρυμα, ως άτομο. Ο όμιλος Υγεία δείχνει ευαισθησία και όρεξη και σ' αυτό το κομμάτι.
Άλλες ευρεσιτεχνίες μου αυτή τη στιγμή αφορούν σε νέα χειρουργικά εργαλεία και μεθόδους που καθιστούν τις επεμβάσεις καρδιάς λιγότερο τραυματικές, την ανάρρωση ταχύτερη και ευκολότερη, αλλά και τη βιωσιμότητα των εμφυτευμένων στην καρδιά πιο μακροχρόνια, με λιγότερες επιπλοκές. Η ακριβής αναφορά σε αυτές όμως, θα ξεπερνούσε τα φυσικά όρια του παρόντος άρθρου. Ευελπιστώ ότι, εν πάση περιπτώσει, όταν ακούει ο ασθενής από την Ευρώπη, Ασία και Αμερική για «θεραπεία καρδιάς στην Ελλάδα», δεν θα σκέφτεται μόνο νησιά, γαστρονομία, ήλιο και θάλασσα.
* Ο Θεόδωρος Κωφίδης είναι Διευθυντής Καρδιο-Θωρακο-Αγγειοχειρουργικού τομέα Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Σιγκαπούρης, Τακτικός Καθηγητής Καρδιοχειρουργικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό Πανεπιστήμιο Σιγκαπούρης
