Μια ανάσα πριν τις ευρωεκλογές, το βλέμμα καρφώνεται στην καλπάζουσα δυναμική της Άκρας Δεξιάς και πώς θα επηρεάσει τους συσχετισμούς δυνάμεων στο μοναδικό άμεσα εκλεγμένο θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πού διαφέρουν και πού ταυτίζονται το τοπίο της ελληνικής Ακροδεξιάς και οι ψηφοφόροι που προσελκύει συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη; Ποιο είναι το προφίλ της Ελληνικής Λύσης; Και ποια η επίδραση των στοιχείων κυριαρχίας που έχει καθιερώσει στο κομματικό σύστημα η Νέα Δημοκρατία;
Η Βασιλική Γεωργιάδου, καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, διευθύντρια και πρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), μιλά στο Liberal και την Ευαγγελία Μπίφη για την εικόνα που επικρατεί στον ελληνικό ακροδεξιό χώρο, έχοντας αναλύσει στο πρώτο σκέλος της συνέντευξης που μας παραχώρησε το πολυσύνθετο κομματικό περιβάλλον της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς, και την εκλογική διείσδυση και επιδραστικότητά της.
Δνάμεις της λαϊκιστικής ριζοσπαστικής δεξιάς έχουν εισέλθει στην κεντρική πολιτική σκηνή στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσελκύοντας, κυρίως διά της χειραγώγησης, ένα πολυσυλλεκτικό προφίλ ψηφοφόρων, εν μέσω μίας παρατεταμένης συγκυρίας πολυκρίσεων, αβεβαιότητας και ανασφάλειας. Η ευρωπαϊκή τάση φέρνει όλο και περισσότερο την Άκρα Δεξιά σε ρόλο ρυθμιστή του ευρωπαϊκού πολιτικού σκηνικού καθιστώντας την μέχρι και παράγοντα της διακυβέρνησης.
Διαβάστε αναλυτικά: Πολυκρίσεις, αβεβαιότητα και η Άκρα Δεξιά στην κεντρική αρένα
Στην Ελλάδα η εικόνα που βλέπουμε είναι διαφορετική ως προς τη δύναμη και την εξελικτική πορεία της Άκρας Δεξιάς συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό πυρήνα, επισημαίνει ως γενική αποτύπωση η κα. Γεωργιάδου.
Όσον αφορά το διπλασιασμό των δημοσκοπικών ποσοστών της Ελληνικής Λύσης του Κυριάκου Βελόπουλου σε σχέση με τις εθνικές εκλογές του 2023, η διακεκριμένη πανεπιστημιακός αναφέρει πως είναι εμφανές ότι ενισχύεται αυτός ο χώρος και εξηγεί τους παράγοντες και τις συνθήκες υπό τις οποίες έχει φθάσει να «κερδίζει σχεδόν από παντού».
«Η ενίσχυση αυτή βοηθήθηκε και από το γεγονός ότι δεν υπάρχουν όλοι οι υπόλοιποι παίκτες στην περιοχή της Άκρας Δεξιάς. Δεν υπάρχει η Χρυσή Αυγή, δεν υπάρχουν οι Σπαρτιάτες, οπότε αυτό ευνοεί την συγκέντρωση δυνάμεων υπέρ της Ελληνικής Λύσης», επισημαίνει.
«Η Ελληνική Λύση είναι ένα κόμμα που συνδυάζει πολλά. Και το αντιμεταναστευτικό στοιχείο υπάρχει, και το συνωμοσιολογικό στοιχείο υπάρχει πολύ έντονο, και μία προσπάθεια συσπείρωσης ενός θρησκόληπτου περιβάλλοντος ψηφοφόρων με αυτές τις αναφορές στη θρησκεία που κάνει ο Κ.Βελόπουλος», αναφέρει για να σημειώσει πως στην εκλογική ενίσχυση του κόμματος συμβάλλει και το γεγονός πως αυτό έχει ένα πολιτικό πρόγραμμα και θέσεις που κινούνται προς την κατεύθυνση αυτού που λέγεται στη βιβλιογραφία «welfare state chauvinism» (προνοιακός σωβινισμός).
«Ενίσχυση του κοινωνικού κράτους αλλά με σοβινιστικά χαρακτηριστικά, άρα για τους γηγενείς και μόνο. Υπάρχουν πολλές αναφορές υπέρ ενός ισχυρού κοινωνικού κράτους, υπέρ μίας έντονης κρατικής παρέμβασης, κοινωνικών παροχών, παρότι όλα αυτά προβλέπονται μόνο για τους Έλληνες, αυτό είναι το 'welfare state chauvinism'», εξηγεί η πρόεδρος του ΕΚΚΕ.
Αλλά αυτό το στοιχείο της κρατικής παρεμβατικότητας θεωρεί ότι λειτουργεί προς μία κατεύθυνση ενίσχυσης της εκλογικής επίδρασης της Ελληνικής Λύσης προς διαφορετικές περιοχές του εκλογικού σώματος. «Μπορεί, δηλαδή, να κερδίζει σε εκλογείς που κινούνται όχι απαραίτητα μόνο στο χώρο της δεξιάς αλλά και ευρύτερα ακριβώς επειδή υποστηρίζει αυτές τις πολιτικές της κοινωνικής πρόνοιας και του κρατικού παρεμβατισμού», υπογραμμίζει.
«Το πολυσυλλεκτικό προφίλ των ψηφοφόρων που στρέφονται σε κόμματα της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς σκηνής, μπορούμε να το δούμε, ως ένα σημείο τουλάχιστον, και στην περίπτωση του εκλογικού σώματος της Ελληνικής Λύσης. Αυτό είναι ένα πρίσμα που μπορεί να εξηγήσει την εκλογική της ενίσχυση. Να το πω ακόμη πιο απλά, κερδίζει σχεδόν από παντού. Κερδίζει εκλογές από διαφορετικές δεξαμενές», επισημαίνει.
Όλα τα παραπάνω, η απουσία -με εξαίρεση του κόμματος Νίκη που και αυτό έχει κάπως ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως αναφέρει η κα. Γεωργιάδου- άλλων βασικών κομμάτων στην ακροδεξιά σκηνή, και το στοιχείο του κρατικού παρεμβατισμού που εμπεριέχεται καταλάμβάνοντας κομβική θέση στο αφήγημα της Ελληνικής Λύσης, δημιουργούν προϋποθέσεις ενίσχυσης της πολυσυλλεκτικότητας αυτού του συγκεκριμένου κόμματος.
Σε αυτό το πλαίσιο «μεταφράζεται» η εκλογική άνοδος της Ελληνικής Λύσης, επισημαίνει η κα Γεωργιάδου για να αποσαφηνίσει ωστόσο ότι το ποσοστό της τάξεως περίπου του 8% που εμφανίζεται να συγκεντρώνει στις δημοσκοπήσεις είναι ένα μέτριο ποσοστό συγκριτικά με τα αντίστοιχα κόμματα της Άκρας Δεξιάς σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. «Είμαστε πιο χαμηλά, φαίνεται ότι η επιδραστικότητα αυτή είναι περιορισμένη, αυτό που λέγεται ελληνικός δικομματισμός, τουλάχιστον κατά το ήμισυ φαίνεται να λειτουργεί», αναφέρει, και εξηγεί:
«Έχουμε ένα δεξιό-κεντροδεξιό κόμμα που είναι η Νέα Δημοκρατία που ασκεί μία εκλογική επίδραση αρκετά ισχυρή. Έχει καθιερώσει στοιχεία κυριαρχίας στην κομματική σκηνή, γεγονός που σημαίνει ότι παρουσιάζει ισχυρή συσπείρωση στον εν τη ευρεία εννοία δεξιό-κεντροδεξιό χώρο. Δεν υπάρχουν εκροές ιδιαίτερα σημαντικές, ούτε προς τα δεξιά της».
«Αν αναλογιστούμε τι πολιτικές έχουν περάσει σε μία κατεύθυνση που θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν τα αντανακλαστικά της ακροδεξιάς, όπως ο γάμος για τα ομόφυλα ζευγάρια, το άνοιγμα προς το κέντρο, ένας συνεπής φιλοευρωπαϊσμός που εκφράζεται στην κυβέρνηση των τελευταίων πέντε ετών, η φιλοευρωπαϊκή στάση στο θέμα της Ρωσίας, μέχρι τώρα το ίδιο και στο θέμα του πολέμου στη Γάζα, όλα αυτά θα μπορούσαν να είχαν κινητοποιήσει αυτά τα ακροδεξιά αντανακλαστικά που θα λειτουργούσαν εναντίον της Νέας Δημοκρατίας και θα δημιουργούσαν ρήγματα, και άρα εκροές ψηφοφόρων προς κόμματα που βρίσκονται δεξιότερά της, όπως είναι η Ελληνική Λύση και το κόμμα Νίκη», επισημαίνει.
«Δεν λειτουργεί όμως έτσι αυτό, τουλάχιστον οι εκροές αυτές είναι σημαντικά περιορισμένες. Η Νέα Δημοκρατία δείχνει να διατηρεί τις εκλογικές τις δυνάμεις, κινείται όπως και στις προηγούμενες ευρωεκλογές, και η γενικότερη εικόνα είναι ότι έχει χαρακτηριστικά ενός κυρίαρχου κόμματος ήδη από τις ευρωεκλογές του 2019, γεγονός που επιβεβαιώθηκε και ενισχύθηκε και στις τελευταίες εθνικές εκλογές.
Η κα Γεωργιάδου αποσαφηνίζει ότι το γεγονός ότι η Νέα Δημοκρατία είναι αρκετά ισχυρή, και έχει στοιχεία κυριαρχίας στο κομματικό σύστημα, συγκρατεί σημαντικές εκροές, και συνεπώς ένας βασικός τροφοδότης για την Άκρα Δεξιά, που είναι τα όμορα της Ακροδεξιάς κόμματα της παραδοσιακής δεξιάς, δεν λειτουργεί ως τέτοιος. Κατ' επέκταση στενεύουν οι δεξαμενές της Άκρας Δεξιάς, κάτι που αποτυπώνεται και στην εκλογική δύναμη που εμφανίζει η Άκρα Δεξιά, που σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι μέτρια τα ποσοστά της και μέτρια η δυναμική της.
Αυτό που η κ. Γεωργιάδου σημειώνει είναι πως δεν πρέπει σε κάθε περίπτωση να υποτιμήσει το φαινόμενο, δεδομένου ότι αν αθροιστούν όλες οι δυνάμεις μαζί, η Άκρα Δεξιά στη χώρας μας έχει σαφώς μία πιο ενισχυμένη παρουσία.
«Παρ' όλα αυτά στο τέλος της ημέρας αυτό το οποίο μετράει είναι οι κοινοβουλευτικές δυνάμεις και η θέση στην κεντρική πολιτική αρένα. Το πώς οι δυνάμεις αυτές μεταφράζονται σε κοινοβουλευτικές έδρες και σε θέση στην πολιτικη σκηνή, και εδώ είναι μία αδύνατη η εικόνα εκείνη της Άκρας Δεξιάς συγκριτικά με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή», καταλήγει η κα Γεωργιάδου.
