Του Γιάννη Γορανίτη
Σε έναν πλανήτη που, καλώς ή κακώς, υπάρχουν περισσότερες συνδέσεις κινητής από ανθρώπους, και είναι ευκολότερο να έχει κανείς πρόσβαση σε τηλέφωνο παρά σε τουαλέτα, γίνεται σαφές ότι η ψηφιακή τεχνολογία διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Η τεχνολογία όμως δεν είναι απλώς ο καθοριστικότερος παράγοντας για την οικονομική ανάπτυξη, αλλά και για την ευρύτερη πρόοδο και την ευημερία των κοινωνιών και των μεμονωμένων πολιτών.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ετήσια μελέτη Digital Evolution Index μελετά σειρά σχετικών παραμέτρων για 60 επιλεγμένες χώρες, προκειμένου να καταγράψει το επίπεδο τεχνολογικής και ψηφιακής ανάπτυξης, της ανταγωνιστικότητάς τους και της δυναμικής τους για περαιτέρω πρόοδο. Ο Δείκτης Ψηφιακής Εξέλιξης προκύπτει από την ανάλυση τεσσάρων βασικών παραμέτρων και 170 επιμέρους δεικτών, καταγράφοντας με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια την πορεία της κάθε χώρας.
Σε πρώτο επίπεδο μελετάει τη δυνατότητα και το επίπεδο πρόσβασης στο διαδίκτυο, τις σχετικές υποδομές, το μεγέθος της ζήτησης των καταναλωτών για ψηφιακές τεχνολογίες, το θεσμικό περιβάλλον (κυβερνητικές πολιτικές, σχετικοί νόμοι και κρατικοί πόροι), την καινοτομία (επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη, χρηματοδότηση νεοφυών επιχειρήσεων κ.λπ.). Φέτος προστίθεται και η «ψηφιακής εμπιστοσύνη», καθώς και ο συγκριτικός ρυθμός της ψηφιακής εξέλιξης.
Η μελέτη διενεργείται από το Fletcher School του πανεπιστημίου Tufts σε συνεργασία με την Mastercard.
Πού βρίσκεται η Ελλάδα
Μια ματιά στους σχετικούς πίνακες και γραφήματα είναι αρκετή για να μας τροφοδοτήσει με αρκετές δόσεις αμηχανίας και προβληματισμού για τον ρόλο της Ελλάδας στο παγκόσμιο ψηφιακό γίγνεσθαι.
Όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά οι συντάκτες της μελέτης, στόχος τους δεν είναι «εκθέσουν» τις χώρες που δεν προοδεύουν, αλλά να προσφέρουν γνώση και παραδείγματα από όλο τον κόσμο, δίνοντας σε όλες τις χώρες και τους αρμόδιους φορείς την ευκαιρία να διδαχθούν από τα διεθνή παραδείγματα και να εστιάσουν στην πρόοδο της χώρας τους.
Η χώρα μας βέβαια μοιάζει ανεπίδεκτη μαθήσεως, αφού η πρόοδος της είναι μηδαμινή στα χρόνια που διεξάγεται η έρευνα. Στον φετινό δείκτη (DEI 17), η Ελλάδα πλασάρεται στην 38η θέση, μένοντας πίσω σε σύγκριση με όλες τις ευρωπαϊκές χώρες (με την εξαίρεση της Βουλγαρίας), αλλά και χώρες όπως η Μαλαισία, η Χιλή και η Τουρκία.
Όσον αφορά τον δείκτη της «Ψηφιακής δυναμικής» (Momentum) η χώρα μας φιγουράρει στην προτελευταία θέση (59η), κατορθώνοντας να ξεπεράσει μόνο την Αίγυπτο. Ουσιαστικά πρόκειται για τον ρυθμό ψηφιοποίησης μιας οικονομίας και αποτελεί δείκτη αναφοράς για το μελλοντικό ψηφιακό δυναμικό και τις προοπτικές μιας χώρας. Σε αυτόν τον δείκτη προηγούνται η Κίνα και η Μαλαισία και ακολουθούν χώρες-αουτσάιντερ όπως η Βολιβία, η Κένυα, η Τουρκία και η Κολομβία.
Ποιοι πρωτεύουν, ποιοι ακολουθούν ασθμαίνοντας;
Όσον αφορά τη λίστα των πλέον προηγμένων ψηφιακών οικονομιών στις πρώτες θέσεις φιγουράρει η Νορβηγία, και ακολουθούν η Σουηδία, η Ελβετία, η Δανία και η Φινλανδία. Εκτός Ευρώπης, στην πρώτη δεκάδα συναντάμε τη Σιγκαπούρη, τη Νότια Κορέα και το Χονγκ Κονγκ.
Οι χώρες που ξεχωρίζουν ως «ψηφιακή ελίτ» είναι η Σιγκαπούρη, το Ην. Βασίλειο, η Νέα Ζηλανδία, η Εσθονία, το Χονγκ Κονγκ, η Ιαπωνία και το Ισραήλ, που χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα ψηφιακής ανάπτυξης και ταχύ ρυθμό ψηφιακής εξέλιξης.
Συνολικά, οι χώρες που συμμετείχαν στη μελέτη χωρίζονται σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες:
1) Χώρες που ξεχωρίζουν (Stand-Out): Όσες δηλαδή έχουν επιδείξει υψηλά επίπεδα ψηφιακής ανάπτυξης, ενώ παράλληλα συνεχίζουν να οδηγούν στην καινοτομία. Μεταξύ αυτών η Σιγκαπούρη, το Ην. Βασίλειο, η Νέα Ζηλανδία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Εσθονία, το Χονγκ Κονγκ, η Ιαπωνία και το Ισραήλ.
2) Χώρες που παραμένουν στάσιμες (Stall Out): Οι χώρες που έχουν ήδη φτάσει σε υψηλό επίπεδο ανάπτυξης, αλλά η ταχύτητά τους επιβραδύνεται. Στην κατηγορία περιλαμβάνονται αρκετές δυτικοευρωπαϊκές και σκανδιναβικές χώρες, η Αυστραλία και η Νότια Κορέα.
3) Χώρες που εμφανίζουν δυναμική ανόδου (Break Out): Παρότι εξακολουθούν να έχουν σχετικά χαμηλά επίπεδα ψηφιακής εξέλιξης, επιδεικνύουν την ταχύτερη δυναμική, φαίνονται έτοιμες για ανάπτυξη και είναι ελκυστικές για τους επενδυτές. Χαρακτηριστικά παραδείγματα της κατηγορίας η Κίνα, η Κένυα, η Ρωσία, η Ινδία, η Μαλαισία κ.α.
4) Χώρες που απαιτούν παρακολούθηση (Watch Out): Όσες αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις, οι οποίες περιορίζονται τόσο από τα χαμηλά επίπεδα ψηφιακής προόδου όσο και από τον αργό ρυθμό ανάπτυξης. Δεν χρειάζεται να ψάχνετε, εδώ ανήκει και η Ελλάδα. Εκτός από τη χώρα μας, στην κατηγορία συναντάμε τη Νότια Αφρική, το Περού, την Αίγυπτο και το Πακιστάν.
Περισσότερα στο ειδικό mini-site του πανεπιστημίου Tufts και ολόκληρη η έκθεση εδώ.
Και τώρα τι κάνουμε;
Οι συντάκτες της έκθεσης συνιστούν σκληρή δουλειά αν θέλουμε να ξεφύγουμε από την τελευταία κατηγορία. «Να είστε ανοιχτοί σε νέα ταλέντα, να προσφέρετε πρόσβαση σε χρηματοδότηση, να βελτιώσετε τις υποδομές σας, η κυβέρνησή σας να θέλει να αξιοποιήσει την ψηφιακή τεχνολογία για κοινωνική αλλαγή», προτείνουν μεταξύ άλλων οι συντάκτες της μελέτης ως στοιχεία που ανοίγουν το δρόμο για την αριστεία στην τεχνολογία και την ανάπτυξη.
Παρατηρούν μάλιστα ότι οι κυβερνήσεις των χωρών που εξελίχθηκαν σε υψηλό επίπεδο είχαν συνήθως ισχυρή συμβολή στη διαμόρφωση της ψηφιακής τους οικονομίας. Γι' αυτό και συστήνουν την άμεση υιοθέτηση πολιτικών για ενίσχυση των σχέσεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα στην κατεύθυνση της ψηφιακής καινοτομίας, την καλύτερη ενσωμάτωση της αυτοματοποίησης, των big data και των νέων τεχνολογιών στην καθημερινή λειτουργία της οικονομίας.
Παράλληλα θεωρούν απαραίτητη την επανακατάρτιση εργαζομένων και τη διδασκαλία των μαθητών και φοιτητών, ώστε να εξοικειωθούν με δεξιότητες και γνώσεις που θα τους βοηθήσουν να προοδεύσουν στο σύγχρονο ψηφιακό περιβάλλον. Με αυτό τον τρόπο θα μειωθούν οι ανισότητες, θα καμφθεί η ανεργία, ενώ συνολικά θα επιτευχθεί ανάπτυξη και τη βελτίωση της πρόσβασης σε ψηφιακές υποδομές.
Αισιοδοξείτε ότι θα το πράξουμε;
