Στις 7 Οκτωβρίου 1913, σε ένα εργοστάσιο του Μίσιγκαν, γράφτηκε η πρώτη σελίδα του βιβλίου της σύγχρονης βιομηχανικής εποχής, όταν ο Χένρι Φορντ έθεσε σε λειτουργία για πρώτη φορά την κινητή γραμμή συναρμολόγησης πλαισίων. Εν μια νυκτί το αυτοκίνητο από είδος πολυτελείας και σύμβολο κύρους κατέστη καταναλωτικό αγαθό, προσιτό σε όλους.
Το περίφημο Model T της Φορντ είχε ήδη λανσαριστεί από το 1908. Ηταν απλό, ανθεκτικό, στιβαρό, αλλά όχι αρκετά φθηνό ώστε να το αγοράζει «όλος ο κόσμος», όπως επίμονα οραματιζόταν ο δημιουργός του. Μόνο όταν η κινητή γραμμή συναρμολόγησης έγινε πραγματικότητα τα αυτοκίνητα πλημμύρισαν τους δρόμους, αλλάζοντας δραματικά τη φυσιογνωμία των πόλεων, των μετακινήσεων, της βιομηχανίας παραγωγής καυσίμων και σε τελική ανάλυση τη μορφή του 20ού αιώνα.
Πριν από την εν σειρά παραγωγή, οι εργάτες της Φορντ χρειάζονταν πάνω από 12 ώρες για να ολοκληρώσουν την κατασκευή ενός Model T. Οταν η γραμμή παραγωγής άρχισε να λειτουργεί, η διαδικασία συμπιέστηκε σε μόλις 93 λεπτά. Ανάλογη ήταν η συρρίκνωση του κόστους, με αποτέλεσμα το 1914 ένας βιομηχανικός εργάτης στα εργοστάσια του Χ. Φορντ να χρειάζεται μισθούς μόλις τεσσάρων μηνών για να αποκτήσει ένα ολοκαίνουργιο Model T, στην κατασκευή του οποίου είχε βάλει το χέρι του.
Από τότε, αν και άλλαξαν αρκετά, η κινητή γραμμή συναρμολόγησης παραμένει η ραχοκοκαλιά της βιομηχανικής παραγωγής. Εκτός αν μια ριζοσπαστική καινοτομία που υιοθέτησε πρόσφατα ο Ελον Μασκ και η Tesla αποδειχθεί εξίσου αποτελεσματική, φέρνοντας τα πάνω κάτω στην παραγωγή αυτοκινήτων και όχι μόνον.
Αμάξωμα... 4 τεμαχίων!
Σήμερα η κατασκευή των αμαξωμάτων των αυτοκινήτων είναι ένας πραγματικός πονοκέφαλος για τις εταιρείες. Μια πολυδάπανη και πολύπλοκη διαδικασία, στην οποία εμπλέκονται γιγάντιες πρέσες, δεκάδες ρομπότ και εργάτες προκειμένου να συνταιριάξουν περισσότερα από 70 κομμάτια ώστε να προκύψει το λεγόμενο «σασί». Και αν μπορούσαμε να το «εκτυπώσουμε» σε λιγότερα κομμάτια που στη συνέχεια θα συναρμολογούσαμε;
Αυτή ήταν η σκέψη των μηχανικών της Tesla. Ετσι, η εταιρεία θα βάλει μπροστά μια τεράστια μηχανή χύτευσης αλουμινίου η οποία θα μπορεί να κατασκευάζει το Model Y, ένα πλήρως ηλεκτρικό SUV μεσαίου μεγέθους, σε μόλις τέσσερα κομμάτια. Η μηχανή, ονόματι «Giga Press», είναι δημιούργημα της ιταλικής IDRA, έχει μήκος περίπου 19,5 μέτρα, ύψος 17 5,3 μέτρα και ζυγίζει πάνω από 410 τόνους. Πρακτικά πρόκειται για έναν τεράστιο κλίβανο εξώθησης και χύτευσης αλουμινίου, που «εκτυπώνει» κομμάτια υψηλής ακριβείας με βάρος μέχρι 104,6 κιλά.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη: Συρρίκνωση του κόστους παραγωγής από 20% έως και 30%, αφού θα υπάρχει κατακόρυφη μείωση στην ενέργεια και τη χρονική διάρκεια που απαιτείται για την κατασκευή του αμαξώματος. Ουσιαστικά, το σχέδιο της Tesla θα καταργήσει, αν στεφθεί με επιτυχία, μέρος της γραμμής συναρμολόγησης που εισήγαγε πριν από έναν αιώνα ο Χένρι Φορντ.
Ηλεκτρικά αυτοκίνητα για τις μάζες;
Το αλουμίνιο είναι συνώνυμο με την εξοικονόμηση βάρους στα περισσότερα σύγχρονα βιομηχανικά προϊόντα. Δεν είναι τυχαίο ότι εκτός από την αυτοκινητοβιομηχανία και ο αεροδιαστημικός τομέας κάνει όσο πιο εκτεταμένη χρήση αλουμινίου μπορεί, προκειμένου να μειώσει το κόστος λειτουργίας αεροσκαφών και πυραυλικών φορέων.
Στην αυτοκινητοβιομηχανία η καθολική χρήση του αλουμινίου και η συνεπαγόμενη μείωση του συνολικού βάρους των αυτοκινήτων είναι, ίσως, το ελιξίριο που θα αυξήσει την αυτονομία των ηλεκτρικών οχημάτων με τις ίδιες μπαταρίες.
Οι πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων έχουν αυξηθεί εκθετικά τα τελευταία χρόνια, συνοδευόμενες από πτώση των τιμών. Ωστόσο, η υιοθέτησή τoυς παραμένει περιορισμένη σε σύγκριση με τα συμβατικά οχήματα, παρότι το συνολικό κόστος χρήσης τους είναι χαμηλότερο. Είναι ενδεικτικό ότι ενώ οι πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην Ευρώπη σημείωσαν άνοδο 57,4% το πρώτο τρίμηνο του 2020, αντιπροσωπεύουν μόνο το 4,3% των συνολικών ταξινομήσεων, σύμφωνα με την Ενωση Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA). Το συμπέρασμα είναι ότι αν και η άκαπνη και αθόρυβη αυτοκίνηση πλησιάζει, έχει ακόμα μεγάλο δρόμο να διανύσει προκειμένου να γίνει... καθεστώς.
Το πρόβλημα είναι το κόστος αγοράς των ηλεκτρικών οχημάτων, που σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από το υψηλό κόστος των μπαταριών τους. Η μπαταρία ενός ηλεκτρικού οχήματος αντιπροσωπεύει περίπου το ένα τέταρτο του συνολικού κόστους.
Την ίδια στιγμή, οι κατασκευαστές επενδύουν τεράστια ποσά σε έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών προκειμένου να κατασκευάσουν μπαταρίες που θα προσφέρουν μεγάλη αυτονομία, υψηλές επιδόσεις και καλή λειτουργία σε βάθος χρόνου. Ετσι, το κόστος των μπαταριών δεν συρρικνώνεται με τον επιθυμητό ρυθμό. Σε αυτό το πλαίσιο, η μείωση του βάρους των οχημάτων θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος ώστε να παρακαμφθεί το συγκεκριμένο πρόβλημα. Ένα ελαφρύ ηλεκτρικό αυτοκίνητο θα μπορούσε να αναδειχθεί στο Model T του 21ου αιώνα, επιτρέποντας την ολοκληρωτική μετάβαση της αυτοκινητοβιομηχανίας στην εποχή της ηλεκτροκίνησης.
* Αναδημοσίευση από τον «Φιλελεύθερο»
