Σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας, όπως ο «Φρανκενστάιν» τα ανθρώπινα σώματα αναβιώνουν και βρίσκονται σε μια παράξενη κατάσταση μεταξύ ζωής και θανάτου. Αυτό μπορεί να φαίνεται σαν καθαρή φαντασία, όμως μια πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι μια «τρίτη κατάσταση» ύπαρξης μπορεί να υπάρχει πράγματι στη σύγχρονη βιολογία.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτή η «τρίτη κατάσταση» συμβαίνει όταν τα κύτταρα ενός νεκρού οργανισμού συνεχίζουν να λειτουργούν μετά το θάνατό του, αποκτώντας μερικές φορές νέες ικανότητες που δεν είχαν ποτέ όσο ο οργανισμός ήταν ζωντανός.
«Τρίτη κατάσταση» πέρα από τα παραδοσιακά όρια
Το ζήτημα είναι ότι, αν περαιτέρω πειράματα σε κύτταρα από νεκρά ζώα - συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων - αποδείξουν αυτή την ικανότητα, μπορεί να αμφισβητηθεί ακόμη και ο ορισμός του νόμιμου θανάτου.
Επικεφαλής της μελέτης, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Physiology, ήταν ο καθηγητής Peter Noble από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ και ο Alex Pozhitkov από το Εθνικό Ιατρικό Κέντρο City of Hope στο Duarte της Καλιφόρνια.
«Η ζωή και ο θάνατος θεωρούνται παραδοσιακά αντίθετα», έγραψαν οι ερευνητές σε άρθρο τους στο The Conversation.
«Αλλά η εμφάνιση νέων πολυκυτταρικών μορφών ζωής από τα κύτταρα ενός νεκρού οργανισμού εισάγει μια «τρίτη κατάσταση» που βρίσκεται πέρα από τα παραδοσιακά όρια της ζωής και του θανάτου».
Τα κύτταρα ζωντανεύουν μετά το θάνατο
Σε αυτή την τρίτη κατάσταση, ορισμένα κύτταρα - όταν τους δοθούν θρεπτικά συστατικά, οξυγόνο, βιοηλεκτρικό ρεύμα ή βιοχημικά σήματα - έχουν την ικανότητα να μεταμορφώνονται σε νέους πολυκύτταρους οργανισμούς, παρουσιάζοντας νέες λειτουργίες ακόμη και μετά το θάνατο.
Οι ερευνητές εξέτασαν πρόσφατες μελέτες που δείχνουν την απίστευτη ικανότητα των κυττάρων να αναδιοργανώνονται και να παίρνουν νέες μορφές μετά το θάνατο του οργανισμού.
Τα κύτταρα του δέρματος γίνονται xenobots
Το 2021, Αμερικανοί επιστήμονες διαπίστωσαν ότι δερματικά κύτταρα από νεκρούς βατράχους μπορούν να προσαρμοστούν σε εργαστηριακό περιβάλλον και να σχηματίσουν αυθόρμητα πολυκύτταρους οργανισμούς - πραγματικές ζωντανές μηχανές που ονομάζονται «ξενορομπότ».
Ενώ οι περισσότερες μηχανές κατασκευάζονται από υλικά όπως ο χάλυβας και το πλαστικό, τα οποία μπορούν να υποβαθμιστούν ή να σπάσουν με την πάροδο του χρόνου και να έχουν βλαβερές παρενέργειες, τα ζωντανά συστήματα που κατασκευάζονται από αυτοανανεούμενα και βιοσυμβατά υλικά θα μπορούσαν να αποφύγουν αυτές τις αρνητικές συνέπειες.
Αυτά τα ξενορομπότ επέδειξαν συμπεριφορές πολύ πέρα από τον αρχικό βιολογικό τους σκοπό, χρησιμοποιώντας δομές που μοιάζουν με τρίχες και ονομάζονται βλεφαρίδες για να κινούνται στο περιβάλλον τους.
Αποδείχθηκαν επίσης ικανά στη συλλογή υλικών, στην καταγραφή πληροφοριών, στην αυτοθεραπεία και στην περιορισμένη αναπαραγωγή.
«Αυτή η έρευνα έχει τη δυνατότητα να μεταμορφώσει την αναγεννητική ιατρική, να επαναπροσδιορίσει τον νόμιμο θάνατο και να παράσχει πληροφορίες για τα φυσιολογικά όρια της ζωής, παράλληλα με τις έρευνες στην εμβρυογένεση», κατέληξαν οι συγγραφείς.
Συνοψίζοντας, η απόκτηση βαθύτερης κατανόησης του τρόπου με τον οποίο ορισμένα κύτταρα μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν και να μετασχηματίζονται σε πολυκύτταρους οργανισμούς μετά το θάνατο ενός οργανισμού, την «τρίτη κατάσταση», ενέχει μεγάλες δυνατότητες για την προώθηση τόσο της εξατομικευμένης όσο και της προληπτικής ιατρικής.
