Του Γιάννη Γορανίτη
Μία από τις αποστροφές του Μαρκ Ζούκερμπεργκ κατά τη διάρκεια των πολύωρων καταθέσεών του στο αμερικανικό Κογκρέσο, έχει και έχει φουντώσει την ανησυχία για την προστασία της ιδιωτικότητας των χρηστών. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, δεν απειλείται η ιδιωτικότητα μόνο των εγγεγραμμένων χρηστών του Facebook, αλλά και πολυάριθμων χρηστών του internet που δεν είχαν ποτέ τους λογαριασμό.
Η έμμεση παραδοχή του Ζούκερμπεργκ, έπειτα από ερώτηση του μέλους της Βουλής των Αντιπροσώπων Μπεν Ρέι Λουγιάν, ότι το Facebook συλλέγει δεδομένα ανθρώπων που δεν έχουν εγγραφεί στην πλατφόρμα του, έρχεται να προστεθεί σε παλαιότερη αναφορά του που πρακτικά επιβεβαίωνε την ανησυχία πολλών. Αυτή τη φορά, βέβαια, ο διευθύνων σύμβουλος του κολοσσιαίου κοινωνικού δικτύου, ισχυρίστηκε ότι η πρακτική αυτή ακολουθείται «για λόγους ασφαλείας».
Παρότι αρκετοί βουλευτές και γερουσιαστές εξέφρασαν στον Ζούκερμπεργκ την αντίθεσή τους στην πρακτική αυτή και του ζήτησαν την άμεση ανάπτυξη ενός εργαλείου που θα δίνει στους χρήστες τη δυνατότητα να πληροφορούνται τι γνωρίζει η εταιρεία γι' αυτούς, εκείνος απέφυγε να δεσμευτεί επ' αυτού. Εκπρόσωπος του Facebook δήλωσε στο Reuters ότι προς το παρόν δεν υπάρχει πλάνο δημιουργίας ενός τέτοιου εργαλείου. Τόνισε πάντως ότι «αυτό το είδος συλλογής δεδομένων είναι θεμελιώδες για τον τρόπο λειτουργίας του διαδικτύου».
Κρατάει χρόνια η παρακολούθηση…
Αν και ούτε ο ίδιος Ζούκερμπεργκ, ούτε κάποιος εκπρόσωπος του Facebook έχουν διευκρινίσει τι είδους δεδομένα συλλέγει, είναι προφανές ότι το Facebook δεν παρακολουθεί τις online κινήσεις των χρηστών του internet για την ασφάλειά τους. Αυτό που επιθυμεί είναι να κάνει ακόμη πιο στοχευμένη τη διαφημιστική του πλατφόρμα.
Αυτό άλλωστε έχει επιβεβαιωθεί προ διετίας με επίσημη ανακοίνωση της εταιρείας, στην οποία κόμπαζε ότι με αυτό τον τρόπο «οι εκδότες και οι προγραμματιστές θα μπορούν να προβάλλουν καλύτερες διαφημίσεις σε όλους – συμπεριλαμβανομένων και όσων δεν χρησιμοποιούν ή δεν είναι συνδεδεμένοι στο Facebook».
Με μεταγενέστερη δήλωση, πάντως, η εταιρεία δήλωσε ότι δεν χρησιμοποιεί τα δεδομένα προκειμένου να στοχεύσει τους χρήστες με διαφημίσεις, εκτός από τις δικές της, μέσω των οποίων προσπαθεί να προσελκύσει νέα μέλη.
Πώς παρακολουθεί το Facebook τους μη χρήστες;
Η πάγια μυστικοπάθεια του Facebook, δεν μας επιτρέπει να ρίξουμε άπλετο φως στις πρακτικές του, και το ίδιο ισχύει και σ' αυτή την περίπτωση. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι αξιοποιεί τα cookies, τα γνωστά και μη εξαιρετέα αρχεία που αποθηκεύονται στους browsers για να προσφέρουν μια καλύτερη και ταχύτερη εμπειρία πλοήγησης. Τα αρχεία αυτά αποθηκεύουν πληθώρα πληροφοριών για τους χρήστες, δίνοντας αρκετό υλικό σε όσους καταφέρουν να τις αξιοποιήσουν.
Αναλυτές εκτιμούν ότι το Facebook αντλεί δεδομένα μη εγγεγραμμένων χρηστών, μέσω των επαφών τους (αρκεί φυσικά να είναι εγγεγραμμένοι). Πολύ απλά, όταν ένας χρήστης ανεβάζει τη λίστα των επαφών του για να βρει ευκολότερα «φίλους» εντός του δικτύου, τα δεδομένα αποθηκεύονται.
Μπορούμε να αποφύγουμε την παρακολούθηση;
Θεωρητικά ο μη χρήστης του Facebook θα μπορούσε να διαφύγει από τον «κλοιό» παρακολούθησης που του έχει στήσει το κοινωνικό δίκτυο. Θεωρητικά, επαναλαμβάνουμε. Γιατί στην πράξη είναι αρκετά δύσκολο. Θα πρέπει, για παράδειγμα, να διακόψει τη χρήση cookies, να μη συνδέεται στους browsers και να αποσυνδέεται από όλους τους λογαριασμούς (π.χ. webmail) κάθε φορά που δεν τους χρησιμοποιεί.
Ακόμη όμως κι αν ο μέσος χρήστης προσπαθήσει να μείνει «εκτός ραντάρ», είναι βέβαιο ότι το Facebook και τα άλλα δίκτυα θα βρουν τρόπο να τον παρακολουθήσουν. Αυτός είναι και ο λόγος που απαιτείται μια αυστηρή και κατά το δυνατόν ευρύτερη νομοθεσία για την προστασία της ιδιωτικότητας και των δεδομένων μας τόσο online όσο και offline.
