Του Γιάννη Γορανίτη
Όπως αναμενόταν, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καταχώρησε την υπερβολική ενασχόληση με το gaming στη σχετική λίστα των πιθανών ψυχικών νόσων. Από την επόμενη αναθεώρηση του ICD-11(Διεθνής Στατιστική Ταξινόμηση Νοσημάτων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας), λοιπόν, το gaming θα συγκαταλέγεται στις διαταραχές που χρήζουν ιατρικής παρακολούθησης και θεραπείας.
Η πιθανότητα της καταχώρησης έχει συζητηθεί εκτενώς στο παρελθόν με τους ειδικούς να διαφωνούν για το κατά πόσα τα video games μπορούν να προκαλέσουν εθιστική συμπεριφορά με την καθιερωμένη έννοια του όρου. Οι νέες εκτιμήσεις, βέβαια, ειδικών (ψυχιάτρων, ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών) εστιάζουν τόσο στις ώρες ενασχόλησης ενός gamer, όσο και στις συμπεριφορές που συνδέονται με το παιχνίδι.
Στην προηγούμενη αναθεώρηση, άλλωστε, το gaming είχε περιληφθεί στις δυνητικά προβληματικές καταστάσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σοβαρές ψυχικές και διανοητικές διαταραχές.
Ποιο είναι το κριτήριο
Όπως αναφέρεται στο προσχέδιο της ανακοίνωσης του ΠΟΥ, η διάγνωση της «διαταραχής που συνδέεται με το gaming στοιχειοθετείται όταν το «μοτίβο της συμπεριφοράς gaming είναι τέτοιας φύσης και έντασης που οδηγεί σε σοβαρά προβλήματα στην προσωπική, οικογενειακή, κοινωνική, εκπαιδευτική ή επαγγελματική λειτουργικότητα του ατόμου».
Βασική επίσης προϋπόθεση είναι η χρόνια εξέλιξη του προβλήματος, καθώς απαιτείται να έχει παρατηρηθεί για διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους ώστε να μπορέσει να διαγνωστεί.
Διευκρινίζεται επίσης ότι το ποσοτικό κριτήριο (οι ώρες, δηλαδή, που παίζει κάποιος) δεν είναι αρκετό, καθώς θα πρέπει να συνδέεται με κάποια από τις προαναφερθείσες αρνητικές επιπτώσεις στην καθημερινότητά τους. Κάποιος για παράδειγμα, που αφιερώνει αρκετό χρόνο καθημερινά στα videogames, αλλά παραμένει λειτουργικός σε όλες τις άλλες πτυχές της ζωής του, δεν μπορεί να διαγνωστεί με τη συγκεκριμένη διαταραχή.
Ευαισθητοποίηση για όλους
Με τη νέα αναθεώρηση, ο ΠΟΥ χτυπάει ένα δυνατότερο καμπανάκι ευαισθητοποίησης για όσους ασχολούνται υπερβολικά με το gaming, αλλά και όσους βρίσκονται στο περιβάλλον τους. Είναι άλλωστε κοινός τόπος ότι οι περισσότεροι εθισμένοι δεν αποδέχονται ευθέως το πρόβλημά τους. Το γεγονός δε ότι η εθιστική συμπεριφορά που συνδέεται με το gaming αφορά ολοένα και περισσότερους ανήλικους, υποχρεώνει τους ειδικούς να επιστήσουν την προσοχή των κηδεμόνων, αλλά και των εκπαιδευτικών.
Βασικός στόχος της κατηγοριοποίησης του ΠΟΥ είναι βέβαια η άμεση ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των επαγγελματιών της υγείας. Με τη νέα κατηγοριοποίηση, τόσο οι επαγγελματίες όσο και τα συστήματα θα είναι ενήμερα για την ύπαρξη της κατάστασης, και θα μπορούν να κατευθύνουν ανάλογα όσους υποφέρουν ή κινδυνεύουν από αυτή.
Πόσο σοβαρός είναι ο κίνδυνος
Όπως αναφέρουν, βέβαια, οι υπεύθυνοι του ΠΟΥ, η πιθανότητα του εθισμού στα videogames είναι χαμηλή. «Εκατομμύρια gamers σε όλο τον κόσμο, ακόμα και όταν παίζουν για πολλές ώρες κάθε ημέρα, πιθανότατα δεν θα θεωρηθούν ποτέ ως άνθρωποι που πάσχουν από τη συγκεκριμένη διαταραχή» ανέφερε σε δηλώσει του ο εκπρόσωπος Τύπου του Οργανισμού, ενώ πρόσθεσε ότι η κλινική διάγνωση μπορεί να γίνει μόνο από επαγγελματίες υγείας που είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι για να το πράξουν».
Είναι ενδεικτικό το παράδειγμα των πολυάριθμων επαγγελματιών gamer, που παρότι παίζουν συστηματικά για πολλές ώρες κάθε μέρα, δεν μπορούν να καταχωρηθούν (χωρίς επισκόπηση των λοιπών κριτηρίων) εθισμένοι.
Η νέα λίστα του ICD-11 θα παρουσιαστεί στην Γενική Συνέλευση του ΠΟΥ στα κράτη-μέλη προς έγκριση. Εφόσον εγκριθεί (ως είθισται), η εφαρμογή του θα ξεκινήσει από την 1η Ιανουαρίου 2022, αν και στην πράξη θα τεθεί σε ισχύ από τους επαγγελματίες της υγείας αρκετά νωρίτερα.
