Του Γιάννη Γορανίτη
Η αγορά των μεταχειρισμένων κινητών είναι πολύ μεγαλύτερη απ' ό,τι φανταζόμαστε. Σύμφωνα με μια έκθεση της Deloitte ο παγκόσμιος τζίρος από τις αγοραπωλησίες κινητών το 2016 ξεπέρασε τα $17 δισ.. Τα 120 εκατομμύρια μεταχειρισμένα smartphones που άλλαξαν χέρια την περασμένη χρονιά αντιπροσωπεύουν το 10% των συνολικών πωλήσεων.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η ήδη αλματώδης αύξηση θα ενταθεί φέτος (το 2015 είχαν πουληθεί 80 εκ. μεταχειρισμένα), ενώ θα συνεχιστεί τουλάχιστον μέχρι το 2020. Η τάση θα είναι ακόμη πιο ενισχυμένη στα “premium” smartphones (αξίας άνω των $500), τα οποία είναι και τα πλέον δημοφιλή στις ιδιωτικές αγοραπωλησίες. Όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά το 10% των ακριβών κινητών που θα πουληθούν φέτος, θα αλλάξουν τουλάχιστον τρεις ιδιοκτήτες μέχρι να αποσυρθούν οριστικά.
Ολόκληρη η μελέτη της Deloitte για τα μεταχειρισμένα κινητά (αρχείο PDF) εδώ.
Η αγορά μεταχειρισμένων στην Ελλάδα
Αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, τα δεκάδες μαγαζιά που έχουν ξεφυτρώσει στο κέντρο της Αθήνας επιβεβαιώνουν ότι η συγκεκριμένη αγορά ανθεί και στη χώρα μας. Ορισμένοι αποδίδουν το φαινόμενο στις μεταναστευτικές ροές, κάτι που βέβαια ισχύει αλλά δεν αρκεί για να ερμηνεύσει το φαινόμενο στο σύνολό του. Η ραγδαία ανάπτυξη της αγοράς των μεταχειρισμένων συνδέεται αφενός με τη μείωση των επιδοτήσεων των παρόχων κινητής για αγορά νέας συσκευής και αφετέρου με την τάση πολλών καταναλωτών, κυρίως των νεότερων, να αλλάζουν το smartphone τους αρκετά συχνά και χωρίς να εμφανίζει πρόβλημα λειτουργίας.
Εκτός από τις αγοραπωλησίες μέσω ειδικευμένων καταστημάτων, παρατηρείται και η αύξηση αγοραπωλησιών μεταξύ ιδιωτών (από αγγελίες σε εφημερίδες, websites και fora). Υπάρχει επίσης ένα μερίδιο επιστροφών σε κατασκευαστές και καταστήματα λιανικής μέσω προγραμμάτων «ανταλλαγής» και ανακύκλωσης. Στα παραπάνω προστίθενται και τα κλεμμένα κινητά, ο αριθμός των οποίων είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, αλλά είναι βέβαιο ότι έχει μειωθεί, λόγω του «κλειδώματος» της κλεμμένης συσκευής που επιτρέπουν πλέον οι πάροχοι, αλλά και ορισμένες εφαρμογές ασφάλειας.
Πόσο ασφαλής όμως είναι η αγοραπωλησία ή η ανταλλαγή smartphones;
Όχι και τόσο. Σχεδόν όλοι οι χρήστες smartphones αποθηκεύουν σε αυτά ιδιαίτερα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, φωτογραφίες, βίντεο και στοιχεία που δεν θα ήθελαν να μοιραστούν ούτε με τους οικείους τους. Πόσο μάλλον με έναν άγνωστο στα χέρια του οποίου θα καταλήξει η συσκευή τους.
Οι περισσότεροι βέβαια θα ισχυριστούν ότι δεν έχουν να φοβούνται για την προστασία των δεδομένων τους, επειδή πριν την πώληση της συσκευής τους, διέγραψαν τα πάντα και στη συνέχεια προχώρησαν στην επαναφορά των εργοστασιακών ρυθμίσεων (το λεγόμενο factory reset). Το ίδιο θα ισχυριστεί και οποιοσδήποτε πωλητής ερωτηθεί σχετικά.
Αποδεικνύεται όμως ότι η απλή διαγραφή και το factory reset δεν αρκούν. Μια πρόσφατη μελέτη της εταιρείας ασφαλείας Avast παρουσίασε άκρως ανησυχητικά ευρήματα. Για τις ανάγκες της έρευνας αγόρασαν 20 μεταχειρισμένα smartphones από διαφορετικές πόλεις (Νέα Υόρκη, Παρίσι, Βαρκελώνη και Βερολίνο).
Όλα τους από καταστήματα και αφού έλαβαν τη διαβεβαίωση ότι τα δεδομένα των προηγούμενων κατόχων έχουν διαγραφεί. Στην πράξη όμως, τα δεδομένα δεν είχαν διαγραφεί σε 12 εξ αυτών, ενώ στα μισά από τα υπόλοιπα εντόπισαν τεράστιο όγκο δεδομένων (χιλιάδες προσωπικές φωτογραφίες και βίντεο, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, SMS, στοιχεία πιστωτικών καρτών κ.α.). Για να το καταφέρουν χρησιμοποίησαν ευρέως διαθέσιμο ελεύθερο λογισμικό ανάκτησης δεδομένων.
Πριν λίγες ημέρες δημοσιεύτηκαν τα συμπεράσματα ενός αντίστοιχου πειράματος του τμήματος Πληροφορικής του Κολλεγίου St. Vincent.
Για τις ανάγκες του πειράματος αγοράστηκαν 80 κινητά από sites δημοπρασιών. Αξιοποιώντας λογισμικό ανάκτησης που μπορεί αν αγοράσει οποιοσδήποτε κατάφεραν να «διαβάσουν» δεδομένα από 47 εξ αυτών.
Πώς μπορείτε να προστατευτείτε;
Επειδή η προφανής λύση –να μην πουλήσετε δηλαδή την παλιά σας συσκευή– εκτός από αντιοικονομική είναι και αντιοικολογική, θα σας προτείναμε τα εξής βήματα, προτού παραδώσετε τη συσκευή:
- Αφαιρέσετε την κάρτα μνήμης και την κάρτα SIM
- Διαγράψτε χειροκίνητα φωτογραφίες, βίντεο και όλα τα προσωπικά σας δεδομένα
- Μέσω των σχετικών επιλογών στην εκάστοτε εφαρμογή διαγράψτε τα δεδομένα αυτόματης συμπλήρωσης (ενδέχεται περιλαμβάνονται ονόματα χρήστη, κωδικοί ασφαλείας, αριθμοί καρτών, τραπεζικών λογαριασμών κ.λπ.)
- Στη συνέχεια προχωρήστε στην επαναφορά των εργοστασιακών ρυθμίσεων, σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή
- Επειδή όμως όπως είπαμε, τα παραπάνω δεν αρκούν, κάντε και αυτό: Μετά το factory reset, επανεκκινήστε τη συσκευή και μεταφέρετε μεγάλα αρχεία (π.χ. ταινίες) έως ότου γεμίσει η ενσωματωμένη μνήμη. Στη συνέχεια διαγράψτε τα και αυτά. Με αυτό τον τρόπο θα διαγραφούν τα παλαιά δεδομένα. Για μεγιστοποίηση της ασφάλειας μπορείτε να επαναλάβετε την ίδια διαδικασία.
Υπάρχει βέβαια και η επιλογή να μην κάνετε τίποτα από τα παραπάνω και να ευχηθείτε να μην πέσει η συσκευή σας στα χέρια κάποιου κακόβουλου.
