Του Γιάννη Γορανίτη
Την ώρα που αρκετοί πολίτες ακούν «τεχνητή νοημοσύνη» και φέρνουν στο μυαλό τους επικίνδυνα ανθρωποειδή από τις ταινίες του Terminator, εξελίσσονται αναρίθμητες ερευνητικές και πρακτικές προσπάθειες αξιοποίησης της ΑΙ για το κοινό καλό.
Η συγκυρία είναι μοναδική για την ανθρωπότητα και για πρώτη φορά στην ιστορία ένα τεχνολογικό ρεύμα έχει τη δυνατότητα και την ισχύ να μεταμορφώσει τις σύγχρονες κοινωνίες στην κατεύθυνση της προόδου και της ισότητας.
Δεν πρόκειται για ευχολόγιο, αλλά για το ενδεδειγμένο στίγμα μιας χρονικής περιόδου που θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό το κοινό μας μέλλον. Οι δυνατότητες της ΑΙ και των συναφών τεχνολογιών, αλλά και οι πολυάριθμες προκλήσεις της επόμενης μέρας αναλύθηκαν διεξοδικά στο πλαίσιο του Data Summit 2018 στο Δουβλίνο, όπου συμμετείχε και το Liberal.
Από τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας και της αποτροπής επιδημιών, μέχρι τον έλεγχο της ποιότητας του νερού και του οξυγόνου, κι από την έξυπνη γεωργία και κτηνοτροφία μέχρι την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής, η τεχνητή νοημοσύνη είναι σε θέσει να προσφέρει λύσεις σε αναρίθμητα σύγχρονα προβλήματα.
Το ζητούμενο βέβαια δεν είναι να μένουμε σε επίπεδο συζητήσεων και θεωρητικών διακηρύξεων, αλλά να αντιληφθούν έγκαιρα τις πιθανές οικονομικές και κοινωνικές επιδράσεις της AI και όλοι οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής, οι εταιρείες (ακόμη και όσες δεν θεωρούν ότι σχετίζονται ή επηρεάζονται από την ΑΙ) και, βέβαια, η κοινωνία των πολιτών.
Μη φοβάστε την τεχνητή νοημοσύνη. Να φοβάστε την ανθρώπινη βλακεία.
O καθηγητής Τεχνητής Νοημοσύνης και πρόεδρος της European AI Alliance, Barry O'Sullivan τόνισε την ανάγκη να ενθαρρυνθεί η εξέλιξη και η έρευνα (ειδικά σε ευρωπαϊκό έδαφος), χωρίς περιττά κανονιστικά προσκόμματα. «Δεν πρέπει να φοβόμαστε την τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό που πραγματικά πρέπει να φοβόμαστε είναι η ανθρώπινη βλακεία» ανέφερε χαρακτηριστικά ο καθηγητής.
Ο κ. O'Sullivan, ο οποίος εκτός των άλλων ηγείται της συμβουλευτικής επιτροπής της ΕΕ για την ΑΙ, στάθηκε ιδιαίτερα στις ηθικές διαστάσεις της ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης και ανέφερε ότι η ανθρώπινη παρέμβαση οφείλει να περιοριστεί σε αυτό το επίπεδο, ώστε να αφεθεί η ΑΙ να «ανθίσει». «Τα συστήματα μπορούν να κάνουν σχεδόν τα πάντα, αλλά δεν καταλαβαίνουν τίποτα για τον κόσμο. Γι' αυτό θα είναι πάντα απαραίτητοι οι άνθρωποι», κατέληξε.
Στο ίδιο πάνελ, η Julie Brill, Αντιπρόεδρος της Microsoft (Corporate VP & Deputy GC for Global Privacy & Regulatory Affairs) αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα να τεθεί ένα στιβαρό πλαίσιο ηθικών αξιών, μέσα στο οποίο θα αναπτυχθεί η ΑΙ. Αναφερόμενη στις ανησυχίες για την υπεύθυνη σχεδίαση και χρήση των συστημάτων που αξιοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη, εξήγησε ότι οι δεοντολογικές αρχές και η ρύθμιση είναι απαραίτητες, ούτως ώστε οι πολίτες να εμπιστευτούν την τεχνολογία και να αντιληφθούν ότι μπορεί να λειτουργήσει προς όφελός τους.
«Είναι η στιγμή να σταματήσουμε να αναρωτιόμαστε τι μπορεί να κάνει η τεχνολογία και να επικεντρωθούμε στο τι πρέπει να κάνει», ανέφερε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι οι δυνατότητες της AI να μεταμορφώσει τις ζωές μας προς το καλύτερο δεν αναιρούν τις προκλήσεις και τις δυσκολίες που εγείρονται.
Διαφάνεια και λογοδοσία
«Η ΑΙ ανοίγει την πόρτα σε μια νέα γενιά επαναστατικών λύσεων που θα μεταμορφώνουν κάθε πεδίο της ανθρώπινης προσπάθειας», ανέφερε χαρακτηριστικά η Julie Brill που στο πρόσφατο παρελθόν υπηρέτησε ως Επίτροπος της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου επί προεδρίας Barack Obama.
Η κ. Brill ανέπτυξε το όραμα της Microsoft να θεμελιώσει την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης σε στέρεες βάσεις, αλλά και να διασφαλίσει την ανθρωποκεντρική προσέγγιση της εξέλιξης. Σε αυτό το πλαίσιο, ανέφερε πρωτοβουλίες που αξιοποιούν την ΑΙ για τη βοήθεια ανθρώπων με ειδικές ανάγκες, αλλά και εφαρμογές που την αξιοποιούν στη γεωργία ακριβείας.
Σε πολλούς οι εξαγγελίες αυτές φαντάζουν ως απλές ενδείξεις καλών προθέσεων εκ μέρους των κολοσσών του κλάδου, και η κ. Brill έσπευσε να απαντήσει στον προβληματισμό «Οι καλές προθέσεις δεν αρκούν» είπε. «Χρειάζονται πράξεις και δράση προς συγκεκριμένη κατεύθυνση. Η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς διαφάνεια και λογοδοσία». Οι έννοιες της ιδιωτικότητας, της ασφάλειας και της ένταξης είναι άλλωστε κεντρικές στο αναπτυξιακό πλάνο της εταιρείας που παρουσίασε.
ΑΙ και ανθρωπιστική δράση
Μπορεί όμως η τεχνητή νοημοσύνη να λειτουργήσει υπέρ του κοινού καλού στο άμεσο μέλλον ή θα πρέπει να αναμένουμε για αρκετές δεκαετίες; Η απάντηση στην εύλογη απορία μας ήρθε άμεσα με την ανακοίνωση του προγράμματος «AI για την Ανθρωπιστική Δράση».
Το πενταετές πρόγραμμα που εκπονείται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, αξιοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για την υποστήριξη της αποκατάστασης καταστροφών, την αντιμετώπιση των αναγκών των παιδιών, την προστασία των προσφύγων και εκτοπισμένων, αλλά και την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Το βίντεο συνοψίζει τις βασικές αρχές της πρωτοβουλίας:
