Του Γιάννη Παλιούρη
Το δίπολο κλιματική αλλαγή, ενεργειακές ανάγκες τείνει να καταστεί – αν δεν έχει ήδη καταστεί – γόρδιος δεσμός για την ανθρωπότητα. Τι μπορείς να κάνεις, άραγε, όταν από τη μια έχεις ήδη διαταράξει το κλίμα του πλανήτη και από την άλλη χρειάζεσαι ακόμα περισσότερη ενέργεια για να διατηρήσεις την οικονομική ανάπτυξη; Μια λύση θα ήταν να «σπείρεις» τις θάλασσες και τις λίμνες με πλωτά ηλιακά πάρκα. Τουλάχιστον, αυτό είναι ένα σενάριο που θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας με τίτλο «Where Sun Meets Water – Εκεί που ο Ήλιος συναντά το Νερό».
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα η παραγωγή ενέργειας από πλωτά φωτοβολταϊκά πάρκα είναι σήμερα μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες τεχνολογίες παραγωγής ενέργειας και ανοίγει νέους ορίζοντες για την εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας παγκοσμίως, ιδιαίτερα σε χώρες με δύσκολο εδαφικό ανάγλυφο.
Είναι ενδεικτικό ότι ενώ το 2014 η παραγόμενη ενέργεια σε τέτοιες εγκαταστάσεις ανερχόταν σε μόλις 10 Megawatts (MW), τον Σεπτέμβριο του 2018 ο αριθμός αυτός είχε αυξηθεί περισσότερο από 100 φορές, σε 1,1 GW. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά, μάλιστα, ότι το παγκόσμιο δυναμικό αυτής της μορφής ενέργειας, ακόμη και υπό συντηρητικές υποθέσεις, αγγίζει τα 400 Gigawatts ή περίπου όσο το σύνολο των χερσαίων φωτοβολταϊκών πάρκων, παγκοσμίως, που ήταν εγκατεστημένα στα τέλη του 2017.
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της «πλωτής ηλιακής ενέργειας» είναι ότι δεν απαιτεί αγορά γης και προετοιμασία του εδάφους. Η… βαρύτητα έχει φροντίσει ώστε στο νερό τα πάντα να είναι ευθυγραμμισμένα και επίπεδα. Μάλιστα τα πλωτά φωτοβολταϊκά πάρκα επιτρέπουν την εγκατάσταση ηλεκτροπαραγωγής πολύ πιο κοντά σε περιοχές όπου η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια είναι υψηλή. Και αυτό γιατί η πλειονότητα των αστικών κέντρων βρίσκονται κοντά στη θάλασσα.
Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά πως οι εν λόγω ενεργειακές υποδομές μπορούν επίσης να λειτουργήσουν συμπληρωματικά στα υδροηλεκτρικά εργοστάσια. Συγκεκριμένα, οι ταμιευτήρες – κοινώς οι λίμνες – που τροφοδοτούν τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια θα μπορούσαν να καλυφθούν με φωτοβολταϊκά πάνελς. Σύμφωνα με την έκθεση μια κάλυψη μόλις 3-4% της επιφάνειας των υδάτινων ταμιευτήρων, θα μπορούσε να διπλασιάσει την ενεργειακή ισχύ ενός φράγματος. Επιπλέον, η τεχνολογία αυτή θα ενίσχυε την παραγωγή ενέργειας σε περιόδους χαμηλής διαθεσιμότητας νερού, όπως το καλοκαίρι.
Ενώ η αρχική επένδυση είναι ελαφρώς υψηλότερη, το κόστος μιας πλωτής φωτοβολταϊκής εγκατάστασης βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τις αντίστοιχες χερσαίες υποδομές, λόγω της υψηλότερης απόδοσής της, χάρη στη δωρεάν ψύξη που παρέχει το νερό. Συνεπώς, πρόκειται για τεχνολογία ιδιαίτερα ελπιδοφόρα για τις ταχέως αναπτυσσόμενες ασιατικές οικονομίες, όπως αναφέρει στην έκθεσή της η Παγκόσμια Τράπεζα.
Παρ'' όλα αυτά, υπάρχουν ορισμένες προκλήσεις, όπως οι πιθανές επιπτώσεις από την επίδραση του νερού στις εγκαταστάσεις, οι επιπλοκές που σχετίζονται με την αγκύρωση και την πρόσδεση των εγκαταστάσεων και η σχετική πολυπλοκότητα της συντήρησης των ηλεκτρικών εξαρτημάτων.
Παρά τις προκλήσεις αυτές, η πλωτή ηλιακή ενέργεια προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες, σε μια εποχή που η αναζήτηση φτηνής και καθαρής ενέργειας είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία.
