Του Γιάννη Γορανίτη
Μια νέα τεχνολογία ανάγνωσης των εγκεφαλικών κυμάτων έχει τη δυνατότητα να αναγνωρίζει τι σκέφτεστε και να αναδημιουργεί την εικόνα του προσώπου ή του αντικειμένου που πέρασε από το μυαλό σας. Ακούγεται ανατριχιαστικό, αλλά ενδέχεται να ανοίξει νέους δρόμους στην κατανόηση της λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου, και γιατί όχι να δώσει αφορμή για σημαντικότερες ανακαλύψεις στον συγκεκριμένο κλάδο.
Σύμφωνα με τους ερευνητές του Πανεπιστημίου Scarborough του Toronto η νέα τεχνολογία ανάγνωσης της σκέψης, επικεντρώνεται στην αναδημιουργία μιας εικόνας τη στιγμή που τη σκέφτεται ένας χρήστης, μέσω των σημάτων και των δεδομένων που καταγράφει το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (EEG). Η αναπαραγωγή τους γίνεται βάσει αλγόριθμων μηχανικής μάθησης, με αποτέλεσμα να βελτιώνεται με την πάροδο του χρόνου.
Η «σύλληψη» της εικόνας της σκέψης
Η τεχνική υλοποιήθηκε από τον Dan Nemrodov μεταδιδακτορικό ερευνητή και νευροεπιστήμονα, σε συνεργασία με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Scarborough Adrian Nestor, ο οποίος δηλώνει ενθουσιασμένος με τα πρώτα δείγματα. «Αυτό που είναι πραγματικά συναρπαστικό είναι ότι δεν ανακατασκευάζουμε τετράγωνα και τρίγωνα αλλά πραγματικές εικόνες του προσώπου ενός ατόμου, και αυτό περιλαμβάνει πολλές ωραίες οπτικές λεπτομέρειες».
Όπως αναγράφεται και στα συμπεράσματα της έρευνας, σχεδόν όλα τα δείγματα που αναπαρήχθησαν μέσω του ειδικού λογισμικού είχαν πολύ μεγάλη ακρίβεια, ενώ σημειώνεται ότι όλοι οι συμμετέχοντες ήταν εθελοντές χωρίς γνώση του αντικειμένου.
Παράλληλα, ο Nestor εμφανίζεται αισιόδοξος για την περαιτέρω εξέλιξη της τεχνολογίας: «Το γεγονός ότι μπορούμε να αναδημιουργήσουμε αυτό που βιώνει κάποιος οπτικά με βάση την εγκεφαλική του δραστηριότητα ανοίγει πολλές δυνατότητες». Αναφέρει μάλιστα ότι η δυνατότητα ανάγνωσης του «υποκειμενικού περιεχομένου» των σκέψεων μας, προσφέρει μια πρωτοφανή μέθοδο πρόσβασης, εξερεύνησης και διάδοσης του περιεχομένου της αντίληψής μας, της μνήμης και της φαντασίας μας.
Όπως μάλιστα λέει ο επικεφαλής της έρευνας σύντομα θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και η λειτουργία της μνήμης, αλλά και να εφαρμοστεί η τεχνική σε ένα ευρύτερο φάσμα αντικειμένων πλην των προσώπων.
Πρακτικές εφαρμογές
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό eNeuro και σύμφωνα με τους συντάκτες τους, αναδεικνύει τις δυνατότητες του ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος να αντλεί δεδομένα που στη συνέχεια θα χρησιμοποιούνται για την ανακατασκευής μιας εικόνας. Προφανώς, οι εφαρμογές είναι αναρίθμητες τόσο σε θεωρητικό όσο και πρακτικό επίπεδο. Ένας επιπρόσθετος λόγος είναι ότι πρόκειται για μια σχετικά προσιτή και εύκολη στην εφαρμογή μέθοδο.
Θα μπορούσε για παράδειγμα να αποτελέσει τη βάση για την υλοποίηση ενός μέσου επικοινωνίας για ανθρώπους που για λόγους υγείας δεν έχουν τη δυνατότητα προφορικής επικοινωνίας. Η δυνατότητα οπτικής αναπαραγωγής των σκέψεων και της αντίληψης ενός ατόμου θα μπορούσε δυνητικά να προσφέρει πεδίο έκφρασης σε ανθρώπους που αδυνατούν να τις μεταφέρουν σε λόγο.
Δυνητικά βέβαια θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και σε περιπτώσεις που ορισμένοι δεν επιθυμούν να εκφράσουν τις σκέψεις τους (π.χ. σε μια αστυνομική έρευνα, μια ανάκριση ή μια δικαστική διαδικασία). Και σε αυτό ακριβώς το σημείο, εγείρονται ζητήματα ηθικής, που καλούνται να απαντήσει τόσο οι επιστημονική κοινότητα όσο και οι αρχές. Ζητήματα που πρέπει να απαντηθούν έγκαιρα, γιατί η τεχνολογική και επιστημονική εξέλιξη θα συνεχίσει να προηγείται.
