Του Γιάννη Γορανίτη
Την πρόθεσή της να βάλει φρένο στη διάδοση της ρητορικής μίσους στα μεγάλα κοινωνικά δίκτυα όπως το Facebook, το Twitter και το Instagram, και γενικότερα στους παρόχους διαδικτυακών υπηρεσιών, μεταξύ των οποίων και η Google, εξέφρασε για ακόμη μια φορά η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσίευσε το Reuters και δεν διέψευσαν οι επιτελείς της ΕΕ, ήδη προετοιμάζεται ειδικό νομικό πλαίσιο για την άμεση διαγραφή των αναρτήσεων και των σχολίων που περιλαμβάνουν ρητορική μίσους ή παρακινούν σε πράξεις βίας.
Στο προσχέδιο εγγράφου που διέρρευσε στο ειδησεογραφικό πρακτορείο, περιγράφονται οι «σημαντικές αποκλίσεις στις προσεγγίσεις που ακολουθούνται για την αφαίρεση παράνομου περιεχομένου (που ενθαρρύνει τρομοκρατικές ενέργειες, τη ρητορική μίσους, υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, ή παραβιάσεις δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας). Αποκλίσεις αυτού του είδους ενδέχεται να δικαιολογούνται σε ορισμένες περιπτώσεις (π.χ. για ορισμένους τύπους παράνομου υλικού), αλλά σε κατά περίπτωση περιορίζουν την αποτελεσματικότητα του συστήματος (π.χ. με την καθυστερημένη διαγραφή τρομοκρατικής προπαγάνδας)», αναφέρεται στο έγγραφο της ΕΕ.
Πόλεμος και στις πλαστές ειδήσεις
Στον ίδιο άξονα προβλέπεται και η νομική αντιμετώπιση της ευρείας διάδοσης των πλαστών ή ψευδών ειδήσεων, αν και στην περίπτωση αυτή η αναγνώριση και η διαχείριση του περιεχομένου δεν είναι εξίσου εύκολη. Κάτι που αποδείχτηκε περίτρανα και κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου στη Γαλλία, όπου τα bots και οι πλαστοί λογαριασμοί «οργίασαν», επηρεάζοντας σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα της κάλπης.
Αυτός είναι και ο λόγος που αρκετές οργανώσεις διατηρούν επιφυλακτική στάση απέναντι στις φημολογούμενες αλλαγές και εκφράζουν αντιρρήσεις για τη συνολική διαχείριση και την ενιαία αντιμετώπιση του online περιεχομένου. Ειδικά, αν εκτός από τη διαγραφή των αναρτήσεων τίθεται ζήτημα νομικών διώξεων των συντακτών τους. Είναι επίσης αυτονόητο ότι το περιεχόμενο που αναρτάται είναι δύσκολο να ελεγχθεί λόγω του τεράστιου όγκου που διαρκώς πολλαπλασιάζεται. Ακόμη και αν ο έλεγχος καταστεί εφικτός, παραμένει αμφιλεγόμενος ο ορισμός της «ρητορικής μίσους». Πολλώ δε μάλλον ο καθορισμός της εγκυρότητας ή «πλαστότητας» των ειδήσεων που δημοσιεύονται στα online μέσα.
Το διάστημα των 24 ωρών επίσης θεωρείται από πολλούς αρκετά μεγάλο, αφού ως γνωστόν στα social media τα πάντα διαδίδονται, σχολιάζονται και αναπαράγονται τις πρώτες ώρες (αν όχι λεπτά) μετά την ανάρτησή τους. Πιθανότατα γι' αυτό στο έγγραφο της ΕΕ γίνεται λόγος για παροχή κινήτρων στους παρόχους ώστε να δράσουν «προληπτικά».
Συντονισμένες δράσεις
Η νομική πρωτοβουλία αυτή έρχεται σε συνέχεια αντίστοιχων ενεργειών των επίσημων οργάνων της ΕΕ. Τον περασμένο Απρίλιο για παράδειγμα, υπογράφηκε κώδικας δεοντολογίας με συγκεκριμένες εταιρείες τεχνολογίας (Facebook, Twitter, YouTube, Google και Microsoft), αλλά φαίνεται ότι η συμφωνία αυτή δεν ήταν αρκούντως δεσμευτική ή δεν εφαρμόστηκε με τον τρόπο που αναμενόταν.
http://ec.europa.eu/justice/fundamental-rights/files/hate_speech_code_of_conduct_en.pdf
Η ΕΕ άλλωστε έχει κατ' επανάληψη επικρίνει τις εταιρείες για ελλιπή ή καθυστερημένη εφαρμογή των συμφωνηθέντων, ενώ κριτική ασκούν και αρκετά κράτη-μέλη που θεωρούν ότι θίγονται. Γι' αυτό και επεξεργάζονται ή έχουν ήδη προχωρήσει σε αντίστοιχες νομικές πρωτοβουλίες. Στη Γερμανία για παράδειγμα έχει ήδη τεθεί σε διαβούλευση νόμος που προβλέπει πρόστιμα έως 50 εκ. ευρώ για την καθυστερημένη διαγραφή αναρτήσεων που προωθούν τη ρητορική μίσους. Μια ενιαία όμως αντιμετώπιση από την ΕΕ θα έχει διαφορετική βαρύτητα και γι' αυτό η ΕΕ επισπεύδει τη θέσπιση νομοθετικών και μη μέτρων έως τα τέλη του έτους.
Το προσχέδιο αναμένεται να συζητηθεί μέσα στον Μάιο, και παρότι κινείται σε ορθή κατεύθυνση δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε ουσιαστικά αποτελέσματα. Αποδεικνύει πάντως ότι τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναγνωρίζουν ότι η ρητορική μίσους και οι πλαστές ειδήσεις αποτελούν ένα σοβαρότατο ζήτημα, που θα συνεχίσει να μας απασχολεί έντονα και στο μέλλον.
