Του Γιάννη Γορανίτη
Με τις πωλήσεις των λογοτεχνικών βιβλίων να μειώνονται αργά αλλά σταθερά, οι περισσότεροι εκδότες ανά τον πλανήτη στρέφονται στα ευπώλητα. Ή για να είμαστε ακριβείς, στα βιβλία τα οποία ευελπιστούν να εξελιχθούν σε best-sellers. Το πρόβλημα βέβαια είναι ότι ουδείς μπορεί να προβλέψει ποιο βιβλίο θα τραβήξει το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού.
Ακόμη και τα πιο έμπειρα στελέχη των εκδοτικών οίκων συχνά αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν την επόμενη εκδοτική επιτυχία. Είναι ενδεικτικό ότι το πρώτο βιβλίο της σειράς Χάρι Πότερ απορρίφθηκε από τουλάχιστον 10 εκδοτικούς οίκους, πριν κυκλοφορήσει για να γίνει ένα από τα πιο επιτυχημένα βιβλία όλων των εποχών.
Λύση σε αυτόν τον δυσεπίλυτο γρίφο έρχεται να δώσει ένα startup με έδρα το Βερολίνο. Η Inkitt θέλει να αφαιρέσει την αρμοδιότητα της επιλογής από τα στελέχη των εκδοτικών επιχειρήσεων και να τη μεταβιβάσει στους ίδιους τους αναγνώστες. Ο ιδρυτής της Inkitt, Ali Albazaz σκέφτηκε ότι οι αναγνώστες θα μπορούσαν να επιλέξουν τα βιβλία που εκδίδονται, όχι βέβαια ρωτώντας τους, αλλά αξιοποιώντας τη βοήθεια της τεχνολογίας.
Η πλατφόρμα που διαβάζει τις προτιμήσεις των αναγνωστών
Από το 2015, ο 28χρονος τότε προγραμματιστής, αναπτύσσει μια πλατφόρμα μέσω της οποίας προσφέρεται πρόσβαση σε πρωτότυπα, ανέκδοτα λογοτεχνικά έργα, σε όλους τους ενδιαφερόμενους. Σήμερα, μέσω της πλατφόρμας και των συμβατών εφαρμογών για iOS και Android διατίθενται πάνω από 60.000 έργα ανεξάρτητων συγγραφέων.
Μοναδική προϋπόθεση για την ανάγνωση είναι να καταγράφεται το ηλεκτρονικό χνάρι του εκάστοτε τίτλου. Οι πληροφορίες δηλαδή για τον τρόπο και τον χρόνο ανάγνωσής του, οι αναγνωστικές συνήθειες, η διάδραση με άλλους χρήστες, ο διαμοιρασμός πληροφοριών και στοιχείων στα social media κ.ά. Συνολικά, η Inkitt καταγράφει 1.200 τρόπους με τους οποίους διαβάζουν ή μοιράζονται οι αναγνώστες το κάθε έργο. Παράλληλα, μελετά εξωκειμενικά δεδομένα – π.χ. πώς αξιολογούν οι αναγνώστες τα εξώφυλλα, τις περιλήψεις, τις γραμματοσειρές, και άλλες λεπτομέρειες που αφορούν στην εκδοτική διαδικασία.
Στη συνέχεια, το λογισμικό που έχει αναπτύξει η νεοφυής εταιρεία, καταγράφει και αναλύει όλες αυτές τις πληροφορίες, προκειμένου να εντοπίζει τις αναγνωστικές συνήθειες, και μέσω αυτών να καταλήγει ευκολότερα στον τίτλο που θα μπορεί να γίνει το επόμενο best-seller. Ο τρόπος λειτουργίας του αναλύεται εδώ.
Η επιτυχία μάλιστα της πλατφόρμας –έχει περίπου 300.000 ενεργούς χρήστες μηνιαίως– αποτέλεσε την αφορμή για να μετεξελιχθεί η Inkitt σε διεθνή εκδοτικό οίκο με αξιοπρόσεκτες μάλιστα επιτυχίες. Μόνο πέρυσι κυκλοφόρησε πάνω από 50 τίτλους, αρκετοί από τους οποίους σκαρφάλωσαν ψηλά στις λίστες των ευπώλητων της Amazon.
Πού εντοπίζεται το πρόβλημα
Ένα αντίστοιχο μοντέλο –αν και αφορά σε βιβλία που έχουν ήδη πουληθεί– εφαρμόζεται και από την Amazon. To Kindle Scout καταγράφει τις γνώμες και τις συνήθειες των αναγνωστών ebooks. Κάτι ανάλογο δοκιμάζει και η κινεζική Qidian, ενώ η ιδέα του crowdsourcing δεν αφήνει ασυγκίνητους πολλούς ακόμη εκδότες.
Τι θα γίνει λοιπόν; Όλοι θα βγάζουν best-sellers με τη βοήθεια του αλγόριθμου; Όχι. Ο αλγόριθμος, ακόμη κι αν ρυθμιστεί να αποδίδει άψογα, δεν θα καταφέρει να φτάσει το ένστικτο του έμπειρου αναγνώστη ενός εκδοτικού οίκου. ακόμη όμως κι αν υποθέσουμε ότι θα κατορθώσει να εντοπίσει την επόμενη J.K. Rowling ή τον επόμενο Stephen King, το βέβαιο είναι ότι θα «χάσει» πολλά αξιόλογα βιβλία, αδικώντας παράλληλα πολυάριθμα ταλέντα.
Το πιθανότερο είναι ότι αντίστοιχα μοντέλα μπορούν να λειτουργήσουν παράλληλα με τα ήδη παγιωμένα και όχι να τα αντικαταστήσουν. Η τεχνολογία, άλλωστε, έχει να προσφέρει πολλά περισσότερα στον εκδοτικό κλάδο από το να εντοπίσει το επόμενο best-seller.
