Του Γιάννη Γορανίτη
Θα έχετε σίγουρα προσέξει τις αναρτήσεις φίλων στο timeline σας στο Facebook, με τις οποίες σας ενημερώνουν για το πόσα χιλιόμετρα έτρεξαν, πόσες θερμίδες έκαψαν, και πόσα σκαλοπάτια ανέβηκαν. Και πιθανότατα θα τους ζηλεύετε που κατορθώνουν να σηκωθούν από τον καναπέ και να ασκηθούν.
Αρκετοί μάλιστα συνδέουν άμεσα τη νεόκοπη επανάσταση του fitness με τις εφαρμογές για κινητά, αφού πλέον οι χρήστες έχουν ένα ακόμη λόγο να κομπάζουν online. Υπάρχουν άλλωστε περίπου 250.000 apps που άμεσα ή έμμεσα συνδέονται με την άσκηση, την υγεία και την ευζωία.
Μια επιστημονική μελέτη του Πανεπιστημίου Bond στο Κουίνσλαντ της Αυστραλίας, όμως, έρχεται να διαψεύσει το hype. Σύμφωνα με τα ευρήματά της μετά-ανάλυσης πολλών αντίστοιχων ερευνών η αποτελεσματικότητα των περισσότερων υπό εξέταση εφαρμογών είναι αμφισβητήσιμη.
Αντί για έλεγχος της κατανάλωσης, περισσότερο αλκοόλ
Όπως ανακάλυψαν οι ερευνητές, η εφαρμογή για κινητά Promillekoll που χρηματοδότησε η σουηδική κυβέρνηση με στόχο τον περιορισμό της κατανάλωσης αλκοόλ από φοιτητές, όχι μόνο δεν πέτυχε τον σκοπό της, αλλά οδήγησε όσους την κατέβασαν σε μεγαλύτερη κατανάλωσή.
Εξάλλου, το MyFitnessPal, μία από τις πλέον δημοφιλείς εφαρμογές γυμναστικής και δίαιτας αποδείχτηκε ότι δεν είχε απολύτως καμία θετική επίπτωση στην προσπάθεια των συστηματικών χρηστών της να χάσουν βάρος.
Κατέγραψαν βέβαια και ορισμένα apps με θετικές επιπτώσεις στην καθημερινότητα των χρηστών, αρκεί βέβαια να τους παρακινούν να αλλάξουν συγκεκριμένες συμπεριφορές. Επειδή όμως η απόδειξη της αποτελεσματικότητας ήταν πολύ δύσκολη υπόθεση κρίνοντας από επιμέρους μελέτες, οι συντάκτες της μελέτης προτείνουν στους ειδικούς να μη βιαστούν να «συνταγογραφήσουν» ένα app, πολύ απλά γιατί ενδέχεται όχι μόνο να μη λύσει το πρόβλημα του ασθενούς, αλλά να το επιδεινώσει.
Προτείνουν μάλιστα τη δοκιμή της αποτελεσματικότητας των εφαρμογών πριν από την κυκλοφορία τους, αλλά και κρούουν το καμπανάκι στην επιστημονική κοινότητα να μη μεροληπτεί όταν διενεργεί αντίστοιχες μελέτες.
Αβάσιμοι και ψευδείς ισχυρισμοί
Στις ΗΠΑ, η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου έχει ασχοληθεί με ψευδείς ή αβάσιμους ισχυρισμούς αρκετών ιατρικών εφαρμογών, ενώ αντίστοιχα αιτήματα έχουν υποβληθεί και προς την ΕΕ. Υπάρχουν μάλιστα και καταδικαστικές αποφάσεις δικαστηρίων για apps που ισχυρίζονταν ψευδώς ότι θεραπεύουν την ακμή (!) ή βοηθούν στον έλεγχο του σακχάρου και της αρτηριακής πίεσης.
Γι' αυτό τον λόγο, οι επιστήμονες που ερεύνησαν το ζήτημα συστήνουν ιδιαίτερη προσοχή στους χρήστες, ειδικά αν κατεβάζουν στο smartphone τους εφαρμογές που υπόσχονται να «κάνουν τον γιατρό πέρα».
Όπως χαρακτηριστικά προτείνει η επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Oyuka Byambasuren: «Αν ακούτε κάποιον να λέει: "Υπάρχει μια εφαρμογή για αυτό!", να ρωτάτε: "Υπάρχουν στοιχεία γι' αυτό;"». Παρόλ' αυτά προσέθεσε ότι υπάρχουν πολλές εφαρμογές που έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν τις συμπεριφορές που σχετίζεται με την υγεία, αλλά και να βοηθήσουν τους ανθρώπους με χρόνιες παθήσεις.
Η μελέτη αναλυτικά στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Nature.
