Του Γιάννη Παλιούρη
Πριν από έναν αιώνα ήταν ένας φυσικός πόρος που άλλαξε τις παγκόσμιες ισορροπίες. Το πετρέλαιο ανέδειξε νέες δυνάμεις, μετασχημάτισε την παγκόσμια οικονομία και τελικά έφερε στα όρια της κατάρρευσης την κλιματική ισορροπία της Γης. Δύσκολα θα φανταζόταν κανείς στην αρχή του 20ου αιώνα τις ανατροπές που θα έφερνε αυτό το παχύρευστο, μαύρο υγρό που ήταν γνωστό για χιλιάδες χρόνια, αλλά θεωρούνταν άχρηστο.
Το «πετρέλαιο» του 21ου αιώνα δεν έχει χρώμα, δεν μυρίζει άσχημα και δεν αναβλύζει από το έδαφος. Ο λόγος για τα δεδομένα, τον πιο πολύτιμο πόρο της σύγχρονης εποχής, που θα καθορίσει το who is who στην παγκόσμια σκακιέρα τις επόμενες δεκαετίες, με την Κίνα να έχει πάρει ήδη «κεφάλι» στην κούρσα για την παραγωγή και αξιοποίησή τους.
Τα στοιχεία από τη σχετική έρευνα της International Data Corporation σε συνεργασία με τη Seagate είναι χαρακτηριστικά: το 2018 η Κίνα παρήγαγε 7,6 zettabytes δεδομένων έναντι 6,9 ΖΒ δεδομένων των ΗΠΑ, ενώ το 2025 ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί στα 48,6ZB. Σημειωτέον, ότι ένα zettabyte είναι περίπου ένα τρισεκατομμύριο gigabytes, η τυπική μονάδα μέτρησης δεδομένων που χρησιμοποιείται σήμερα.
Το εντυπωσιακό στοιχείο δεν είναι γιατί η Κίνα μπορεί να παράγει τόσα πολλά δεδομένα, αλλά το γιατί είναι στη διάθεση μεγάλων εταιρειών και κρατικών φορέων. Σύμφωνα, λοιπόν, με έρευνες και εκτιμήσεις αναλυτών οι Κινέζοι πολίτες δεν έχουν κανένα πρόβλημα να μοιράζονται ευαίσθητα δεδομένα τους. Ιατρικά αρχεία, καθημερινές συναλλαγές, τραπεζικοί λογαριασμοί κ.λπ., όλα προσφέρονται χωρίς φόβο και πάθος σε εταιρείες και δημόσιες υπηρεσίες, σε καθημερινή βάση.
Το φαινόμενο είναι τόσο διαδεδομένο ώστε δυτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι Alibaba, Tencent και Baidu έχουν στην κατοχή τους τεράστιο αριθμό προσωπικών δεδομένων των 1,4 δισεκατομμυρίων πολιτών της Κίνας. Πρόκειται για το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού και τέσσερις φορές περισσότερους ανθρώπους από τους κατοίκους των ΗΠΑ. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Η προθυμία των Κινέζων να μοιραστούν τα δεδομένα τους προσφέρει στις εταιρείες της χώρας το πρωτογενές υλικό για να οικοδομήσουν ένα προηγμένο οικοσύστημα εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης.
Η διαδικασία προχωρά σταδιακά, με κατευθυντήριες γραμμές από την κυβέρνηση της Κίνας. Σύμφωνα με πληροφορίες το Πεκίνο δημιουργεί ένα «ψηφιακό σύστημα αξιολόγησης», που θα επιβραβεύει τους πολίτες με μια «κοινωνική» βαθμολογία, κατά αντιστοιχία της χρηματοπιστωτικής πίστης. Η σχετική βάση δεδομένων αναμένεται να τεθεί σε ισχύ σε εθνικό επίπεδο μέχρι το 2020, ενώ περίπου 30 τοπικές αρχές ήδη συλλέγουν τα σχετικά στοιχεία των πολιτών.
Ενδεικτικό των πολιτικών που έχει επιλέξει η Κίνα είναι και η ευρεία υιοθέτηση προγραμμάτων αναγνώρισης προσώπου. Σύμφωνα με έρευνα της EY, πάνω από 1.000 εταιρείες σε 100.000 τοποθεσίες στην Κίνα χρησιμοποιούν τεχνολογίες αναγνώρισης προσώπου για διαφημιστικούς σκοπούς, ώστε να προσελκύσουν περισσότερους πελάτες στα καταστήματα.
Ενώ το ηθικό κομμάτι είναι αμφισβητήσιμο, με τις φωνές περί κρατικού «Μεγάλου Αδελφού» να πληθαίνουν, το πρακτικό έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς.
Η Κίνα διαθέτει τεχνολογίες αιχμής στην Τεχνητή Νοημοσύνη και στον τομέα του Fin - Tech ενώ παράλληλα προηγείται στη δημιουργία «έξυπνων» πόλεων. Από την άλλη οι Κινέζοι καταναλωτές αποκτούν πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα online υπηρεσιών, ως αντάλλαγμα της «πατριωτικής» ψηφιακής συμπεριφοράς τους.
Χωρίς αμφιβολία τα δεδομένα βρίσκονται στο επίκεντρο του ψηφιακού κόσμου και γίνονται ολοένα και περισσότερο συστατικό στοιχείο στην οικονομία της πληροφορίας. Το όριο ωστόσο της χρήσης από την κατάχρηση είναι ακόμα διάτρητο. Ενώπιον αυτών των νέων προκλήσεων το που, πότε και αν θα βρεθεί η χρυσή τομή παραμένει το ζητούμενο, προς όφελος όχι μόνο μιας χώρας αλλά ολόκληρης της ανθρωπότητας.
