Του Γιάννη Γορανίτη
Την περασμένη εβδομάδα, η αστυνομία του Σικάγο συνέλαβε έναν 14χρονο που φέρεται να εμπλέκεται στο βιασμό μιας συνομήλικης του. Ο ομαδικός βιασμός μεταδόθηκε από έναν από τους δράστες μέσω της πλατφόρμας του Facebook Live, με τουλάχιστον 40 χρήστες να παρακολουθούν ζωντανά το συμβάν, χωρίς όμως να το καταγγείλουν.
Το ανατριχιαστικό και από κάθε άποψη ανησυχητικό γεγονός, άνοιξε εκ νέου το διάλογο για τη χρησιμότητα της συγκεκριμένης πλατφόρμας. Δεν ήταν λίγοι αυτοί που ανέφεραν ότι το συγκεκριμένο έγκλημα ενδέχεται να μην είχε διαπραχθεί, αν δεν υπήρχε η δυνατότητα ζωντανής μετάδοσης. Ο αντίλογος προέκυψε αμέσως: δεν γίνεται να εμποδίσουμε την τεχνολογική εξέλιξη, επειδή κάποιοι θα τη χρησιμοποιήσουν λανθασμένα.
Οι αρμόδιοι του Facebook απέφυγαν «διακριτικά» να σχολιάσουν καθώς το συμβάν συνέπεσε με το ρολάρισμα της υπηρεσίας και στους υπολογιστές, μετά τις φορητές συσκευές. Πριν λίγες ημέρες, ανακοινώθηκε ότι όλοι οι χρήστες διαθέτουν πλέον τη δυνατότητα αναμετάδοσης βίντεο 360 μοιρών μέσω Facebook (αρκεί φυσικά να διαθέτουν την κατάλληλη κάμερα).
Με αυτό τον τρόπο αναδεικνύουν τις προθέσεις τους να ενισχύσουν περαιτέρω το εγχείρημα, που ο ίδιος ο Mark Zuckerberg έχει κατ' επανάληψη δηλώσει ότι «πιστεύει» όσο λίγα. Η υπηρεσία μάλιστα έχει υποστηριχθεί με εκτεταμένες και κοστοβόρες καμπάνιες και πληρωμένες συνεργασίες με παραγωγούς περιεχομένου.
Όλα για όλους, ζωντανά και χωρίς περικοπές
Αρχικά, τον Αύγουστο του 2015 το Facebook έδωσε επιλεκτικά τη δυνατότητα ζωντανής μετάδοσης σε επιλεγμένους χρήστες, ενώ λίγους μήνες αργότερα ξεκίνησε να «ανοίγει» την υπηρεσία σε ακόμη περισσότερους. Παρά τις τεχνικές δυσχέρειες, το project αντιμετωπίστηκε με θέρμη από τους χρήστες, αλλά και πολλές εταιρείες που διέβλεψαν τις δυνατότητες προβολής των προϊόντων και των υπηρεσιών τους μέσω της νέας πλατφόρμας.
Προκειμένου μάλιστα να διευρύνει την αποδοχή του, το Facebook προχώρησε σε εμπορικές συμφωνίες με celebrities αλλά και εταιρείες παραγωγής περιεχομένου, ενώ λίγους μήνες αργότερα ακολούθησαν και ειδησεογραφικοί οργανισμοί και websites (New York Times, Guardian κ.α.). Η επιτυχία του ήταν τόσο μεγάλη που το Meerkat, ο βασικός έως τότε ανταγωνιστής του, διέκοψε τη λειτουργία της εφαρμογής. Παράλληλα, το Periscope που εν τω μεταξύ είχε εξαγοραστεί από το Twitter είδε τα στατιστικά του να πέφτουν. Οι χρήστες έδειχναν την προτίμησή τους στην πλατφόρμα του Facebook.
Η λογική της «ολιστικής» πλατφόρμας είναι άλλωστε κεντρική στη φιλοσοφία του Facebook εδώ και καιρό. «Ελάτε εδώ και μείνετε διαρκώς συνδεδεμένοι» μοιάζει να φωνάζει το ετερόκλητο μπουκέτο υπηρεσιών που προσφέρει: ειδήσεις, φωτογραφίες φίλων, αναλύσεις, σχόλια, ενημέρωση, ψυχαγωγία. Πλέον στις «παροχές» του κοινωνικού δικτύου προστίθεται και η ζωντανή μετάδοση. «Όσο περισσότερο μεταδίδετε ζωντανά, τόσο πιο συνδεδεμένοι θα νιώθετε», έλεγε ο Zuckerberg για να παρακινήσει τους χρήστες.
Ποια live videos παρακολουθεί το κοινό;
Η αλήθεια βέβαια είναι ότι τα περισσότερα βίντεο του Live είναι αδιάφορα και πληκτικά. Κατοικίδια, παιδικά πάρτι, φιλικές συνάξεις, ζωντανό gaming, κουνημένα πλάνα από αξιοθέατα. Σε αντίθεση με τα κείμενα ή τα links, η παραγωγή βίντεο είναι σαφώς πιο δύσκολη και απαιτητική.
Γι' αυτό και τα λιγοστά live videos που ξεχώρισαν αποκτώντας viral διαστάσεις προήλθαν από χρήστες που κατέγραψαν και μετέδωσαν ζωντανά εικόνες ειδησεογραφικής αξίας πριν τα παραδοσιακά media (π.χ. τα πρώτα λεπτά μετά από φυσικές καταστροφές, τρομοκρατικές ενέργειες, επεισόδια σε διαδηλώσεις, αλλά και εγκλήματα). Αρκετές προβολές συγκεντρώνουν και τα βίντεο από αθλητικά γεγονότα, αν και σε αυτή την περίπτωση η χαμηλή ποιότητα του υλικού είναι ακόμη πιο ανασταλτικός παράγοντας.
Η πρωτοφανής αυτή δυναμική της ζωντανής μετάδοσης πηγαίνει την αποκαλούμενη «δημοσιογραφία των πολιτών» σε επόμενο επίπεδο. Αυτό άλλωστε ήταν και ο στόχος του Facebook. Το πρόβλημα βέβαια έγκειται στο ότι η εγκυρότητα και βέβαια το ίδιο το περιεχόμενο των μεταδόσεων είναι πρακτικά αδύνατο να ελεγχθεί. Έτσι, ακόμη και στις περιπτώσεις που συγκεκριμένα βίντεο έχουν κοπεί, αυτό συμβαίνει αρκετές ώρες μετά τη μετάδοσή τους.
Το ίδιο το Facebook βέβαια μοιάζει να μην το θεωρεί πρόβλημα και συνεχίζει να ενθαρρύνει τους χρήστες να μοιραστούν ολοένα και πιο απλόχερα στιγμιότυπα της ιδιωτικής τους ζωής. «Πείτε την ιστορία σας με τον δικό σας τρόπο», υποδεικνύει το σχετικό motto. «Και μοιραστείτε την με όλο τον κόσμο». Και οι χρήστες τη μοιράζονται.
