Του Γιάννη Παλιούρη
Τις τελευταίες δεκαετίες η φαρμακολογία έχει κάνει τεράστια βήματα προόδου, παρασκευάζοντας ουσίες που έχουν αυξήσει σημαντικά το προσδόκιμο ζωής. Τώρα τη σκυτάλη παίρνει η νανομηχανική και υπόσχεται πιο αποτελεσματικά φάρμακα από ποτέ.
Πριν λίγες ημέρες ερευνητές από το φημισμένο τεχνολογικό ινστιτούτο MIT ανακοίνωσαν τη δημιουργία της πρώτης ηλεκτρονικής κάψουλας, η οποία μπορεί να ελέγχεται μέσω smartphone.
Με τον όρο «έλεγχος» αναφερόμαστε στη δυνατότητα να ορίσει ο χρήστης – ασθενής την πορεία του χαπιού μέσα στο σώμα, τις διαγνωστικές του λειτουργίες και τη μετάδοση πληροφοριών ασύρματα, αλλά και τη μεταφορά δραστικών ουσιών στο ακριβές σημείο το οποίο θα επιλέξει ο γιατρός ή ο ίδιος ασθενής, μέσω smartphone.
Το χάπι του ΜΙΤ «τυπώνεται» από τρισδιάστατο εκτυπωτή – μία ακόμη τεχνολογία που θα προκαλέσει disruption σε όλες σχεδόν τις βιομηχανικές εφαρμογές -και παραμένει στο στομάχι για διάστημα τουλάχιστον ενός μηνός, προτού διασπασθεί σε μικρότερα κομμάτια και αποβληθεί μέσω της πεπτικής οδού.
Τι σημαίνει, όμως, πρακτικά αυτή τη τεχνολογική κατάκτηση; Πολύ απλά ότι οι γιατροί θα έχουν στη διάθεσή του ένα μικροσκοπικό διαγνωστικό αλλά και θεραπευτικό «όπλο» το οποίο θα το ενεργοποιούν κατά το δοκούν, με ακρίβεια και συνέπεια που τα συμβατικά φάρμακα δεν μπορούν να έχουν.
Το «τηλεκατευθυνόμενο» χάπι του ΜΙΤ
Η τεχνολογία πόσιμων ηλεκτρονικών αισθητήρων και χαπιών, αποτελεί ένα συνεχώς αναπτυσσόμενο πεδίο διεθνώς, το οποίο στο μέλλον θα προκαλέσει ανακατατάξεις στη φαρμακευτική βιομηχανία, θα αλλάξει δηλαδή τις ισορροπίες αναδεικνύοντας νέους παίκτες και προσπερνώντας όσους που δε θα μπορέσουν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις. Το κυριότερο, όμως, είναι ότι θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην παρακολούθηση και τη συλλογή πληροφοριών για την υγεία ενώ θα αποτελέσει όπλο «πυρηνικής» ισχύος στη διάγνωση και θεραπεία ασθενειών όπως ο καρκίνος, η υψηλή αρτηριακή πίεση, ο ιός HIV και ο διαβήτης. Και αυτό γιατί το φάρμακο θα μπορεί να είναι 365/7/24 πάνω από την περιοχή ενδιαφέροντος, βομβαρδίζοντας την ακατάπαυστα, χωρίς μάλιστα να διαχέεται σε υγιείς ιστούς με τις γνωστές παρενέργειες.
Ένα μικρό χαρακτηριστικό παράδειγμα: Ερευνητές – και πάλι από το MIT – επέδειξαν πριν από δύο χρόνια ότι υπάρχει το θεωρητικό υπόβαθρο για τη δημιουργία αυτοσυναρμολογούμενων «νανοεργοστάσια» εντός του ανθρωπίνου σώματος, τα οποία θα παράγουν δραστικές ουσίες και πρωτεΐνες κατά παραγγελία και εναντίον συγκεκριμένων στόχων.
Ενώ τα συμβατικά φάρμακα που στηρίζονται στη σύνθεση πρωτεϊνών έχουν καταφέρει άλματα προόδου, ωστόσο παραμένουν εν μέρει αποτελεσματικά καθώς μέχρι να φτάσουν στην περιοχή ενδιαφέροντος το ανθρώπινο «σώμα» έχει «σπάσει» ένα σημαντικό μέρος της δραστικής ουσίας. Αντίθετα, με ένα νανο-εργοστάσιο in situ (δηλαδή μέσα στο ανθρώπινο σώμα) η δραστική ουσία θα παράγεται ακριβώς πάνω από το εκάστοτε στόχο.
Είμαστε, λοιπόν, κοντά σε αυτή την εξέλιξη; Αν μιλάμε για βάθος λίγων ετών, πιθανότατα όχι. Σε μεσοπρόθεσμο, όμως, επίπεδο, ίσως 15-20 χρόνια η μετατροπή της φαρμακολογίας από μια αμιγώς χημική επιστήμη σε μια επιστήμη που θα «πατάει» και στον πυλώνα της νανομηχανικής, θα πρέπει να θεωρείται απλά δεδομένη. Με ό, τι αυτό φυσικά σημαίνει για την περαιτέρω αύξηση του ανθρώπινου προσδόκιμου ζωής.
