«Σε λίγο θα ξεκινήσετε τη μεγάλη Σταυροφορία για την οποία αγωνιστήκαμε όλους αυτούς τους πολλούς μήνες. Τα μάτια του κόσμου είναι στραμμένα πάνω σας». Έτσι ξεκίνησε το μήνυμα της D-Day του στρατηγού Dwight Eisenhower στις 6 Ιουνίου 1944 προς τις Αμερικανικές και τις Συμμαχικές Δυνάμεις που διοικούσε καθώς επρόκειτο να εξαπολύσουν την τους εισβολή στην ελεγχόμενη από τους Ναζί Δυτική Ευρώπη μέσω του στενού της Νορμανδίας.
Στην 80ή επέτειο της D-Day, τα λόγια του Αϊζενχάουερ μας θυμίζουν πόσο ενωμένες ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες εν καιρώ πολέμου και πόσο εμείς απαιτούμε μια παρόμοια ενότητα σήμερα για την υπεράσπιση της Ουκρανίας και της Ανατολικής Ευρώπης.
Η θρησκευτικού τόνου γλώσσα του Αϊζενχάουερ δεν ήταν μια ρητορική υπερβολή. Το μήνυμά του για τη D-Day αντανακλούσε την αντίληψη για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο που κυριαρχούσε στην αμερικανική σκέψη κατά τη δεκαετία του 1940.
Σε μια ραδιοφωνική του ομιλία από τον Λευκό Οίκο, ο Πρόεδρος Φράνκλιν Ρούσβελτ ζήτησε από το αμερικανικό έθνος να προσευχηθεί μαζί του για την D-Day. «Παντοδύναμε Θεέ: Οι γιοι μας, η υπερηφάνεια του Έθνους μας, ξεκίνησαν μια σπουδαία προσπάθεια, έναν αγώνα για να διατηρήσουν τη Δημοκρατία μας, τη θρησκεία μας και τον πολιτισμό μας, και να απελευθερώσουν την ανθρωπότητα που υποφέρει», διακήρυττε ο Ρούσβελτ. «Με την ευλογία Σου θα υπερισχύσουμε των ανίερων δυνάμεων του εχθρού μας. Βοηθήστε μας να νικήσουμε έναντι των αποστόλων της απληστίας και της φυλετικής αλαζονείας».
Το μέγεθος της D-Day δεν είχε προηγούμενο. Η επίθεση των Συμμάχων στο Τείχος του Ατλαντικού του Χίτλερ ξεκίνησε με περισσότερα από 2.200 βομβαρδιστικά να επιτίθενται σε στόχους στη Γαλλία. Τον βομβαρδισμό ακολούθησαν γρήγορα 24.000 αλεξιπτωτιστές που έπεσαν πίσω από τις γερμανικές παράκτιες άμυνες και 160.000 στρατιώτες που διέσχισαν τη Μάγχη για να αποβιβαστούν στις παραλίες της Νορμανδίας.
«Δεν θα αποδεχτούμε τίποτα λιγότερο από την πλήρη νίκη!» - έτσι ολοκλήρωνε ο Αϊζενχάουερ το μήνυμά του για την D-Day.
Χρειάστηκε μια τεράστια δύναμη εισβολής για να επιτευχθεί η «Πλήρης Νίκη». Μετά από τέσσερα χρόνια, και τον Μάιο του 1944, οι Γερμανοί είχαν 58 μεραρχίες σταθμευμένες στη Γαλλία, το Βέλγιο και την Ολλανδία. Με αυτό το πλεονέκτημα, ο Χίτλερ σκόπευε να πετάξει τους Συμμάχους πίσω στη θάλασσα και να τους εμποδίσει να δημιουργήσουν μια παράκτια βάση.
Ο Αϊζενχάουερ ανησυχούσε για το ενδεχόμενο να αναβληθεί η απόβαση. Τα στοιχεία της φύσης είχαν καθοριστική σημασία για την επιτυχία της. Για να είναι επιτυχής η απόβαση, οι Σύμμαχοι χρειάζονταν παλίρροιες αρκετά χαμηλές ώστε να εκθέτουν τα ναρκοθετημένα φράγματα που είχαν τοποθετήσει οι Γερμανοί στη Μάγχη και τη σελήνη αρκετά φωτεινή ώστε οι πιλότοι που μετέφεραν αλεξιπτωτιστές πίσω από τις γερμανικές γραμμές να βρουν τις καθορισμένες ζώνες πτώσης τους. Η καθυστέρηση της απόβασης θα σήμαινε την επιστροφή μιας τεράστιας δύναμης εισβολής στην Αγγλία και την προσφορά στη γερμανική ανώτατη διοίκηση μιας προεπισκόπησης της στρατηγικής των Συμμάχων.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το Χόλιγουντ έχει κάνει τόσες πολλές ταινίες για την D-Day. Δεν χρειάστηκε ποτέ κάποια επιπρόσθετη δραματουργία για να αφηγηθεί κανείς την ιστορία της D-Day. Οι κίνδυνοι της απόβασης ήταν, αν μη τι άλλο, μεγαλύτεροι από ό,τι έδειξε το Χόλιγουντ.
Ο Αϊζενχάουερ δεν αποκάλυψε στο κοινό ή στους άνδρες που διοικούσε το σημείωμα που κρατούσε στην τσέπη του σε περίπτωση που η εισβολή της D-Day αποτύγχανε. «Τα στρατεύματα, ο αέρας και το Πολεμικό Ναυτικό έκαναν ό,τι μπορούσε να κάνει η γενναιότητα και η αφοσίωση στο καθήκον», έγραφε ο Αϊζενχάουερ. «Αν κάποιο φταίξιμο ή λάθος συνδέεται με την προσπάθεια αυτή, ανήκει σε μένα και μόνο».
Χρόνια αργότερα, στα απομνημονεύματά του για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο με τίτλο Crusade in Europe (Σταυροφορία στην Ευρώπη), ο Αϊζενχάουερ θα αναγνώριζε ότι είχε ωφεληθεί από συνθήκες επί των οποίων δεν είχε κανέναν έλεγχο. Οι Γερμανοί δεν πίστευαν ότι οι Σύμμαχοι θα επιτεθούν ενόσω επικρατούσαν οι καιρικές συνθήκες της 6ης Ιουνίου και οι Γερμανοί διοικητές δεν ήταν τόσο προετοιμασμένοι όσο θα έπρεπε. Εκείνη την εποχή, επίσης, η Γερμανία δεν είχε τελειοποιήσει ακόμη τον πύραυλο V-1, ο οποίος αργότερα θα έπληττε σφοδρά το Λονδίνο και θα μπορούσε να είχε κάνει το ίδιο σε οποιαδήποτε δύναμη απόβασης.
Αυτό που δεν θα άλλαζε ο χρόνος για τον Αϊζενχάουερ ήταν τα συναισθήματα που ένιωσε για τους άνδρες που πέθαναν υπό τις διαταγές του την D-Day και καθ’ όλη τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Την παραμονή της D-Day, ο Αϊζενχάουερ επισκέφτηκε τους αλεξιπτωτιστές της 101ης Αερομεταφερόμενης Μεραρχίας προτού επιβιβαστούν στα αεροπλάνα τους. Ο Κάι Σάμερσμπι, ο οδηγός του, θυμήθηκε ότι είδε δάκρυα να κυλούν στα μάτια του και οκτώ χρόνια αργότερα, κατά τη διάρκεια της προεδρικής εκστρατείας του το 1952, τα δάκρυα επέστρεψαν όταν ο Άικ συναντήθηκε με βετεράνους της 82ης Αερομεταφερόμενης Μεραρχίας.
Με λιγότερο από το ένα τοις εκατό των 16,4 εκατομμυρίων Αμερικανών που πολέμησαν στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο να είναι ακόμα ζωντανοί, κινδυνεύουμε να χάσουμε από τα μάτια μας το πόσο σημαντική ήταν η D-Day για την απελευθέρωση της Δυτικής Ευρώπης από τον έλεγχο των Ναζί. Οι Αμερικανοί σήμερα δεν θυμούνται το πόσο εύκολη ήταν η ανάδυση της ναζιστικής Γερμανίας στην εξουσία τη δεκαετία του 1930. Η εθνική μας ιστορική μνήμη εξασθενεί και η άγνοιά μας αποτελεί έναν πραγματικό κίνδυνο για το έθνος μας. Πολύ συχνά παρεξηγούμε το αμερικανικό μας ήθος.
Οι συνέπειες μιας τέτοιας απώλειας μνήμης δεν θα μπορούσαν να είναι πιο ξεκάθαρες. Παρά την ψήφιση ενός πρόσφατου νομοσχεδίου αρωγής και την απόφαση της κυβέρνησης Μπάιντεν να επιτρέψει στην Ουκρανία να χρησιμοποιεί αμερικανικά όπλα για να χτυπήσει στρατιωτικούς στόχους εντός της Ρωσίας, οι Αμερικανοί διχάζονται σε κομματικές γραμμές σχετικά με το μέχρι πού πρέπει να φτάσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες για να βοηθήσουν την Ουκρανία να αντιμετωπίσει μια ρωσική εισβολή που θυμίζει εκείνη που εξαπέλυσε η Γερμανία εναντίον της Σουδητίας και της Αυστρίας το 1938.
* Ο Samuel J. Abrams είναι καθηγητής πολιτικής στο Sarah Lawrence College και επισκέπτης ερευνητής στο American Enterprise Institute. Ο Nicolaus Mills είναι καθηγητής στο Sarah Lawrence College με ειδίκευση στην αμερικανική ιστορία
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 6 Ιουνίου 2024 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
