Η Πολωνία δεσμεύτηκε να υιοθετήσει το ευρώ όταν εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004. Η υιοθέτηση του κοινού νομίσματος θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στο μέλλον της χώρας και θα καθορίσει τη θέση μας στην Ευρώπη.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η είσοδος στην Ευρωζώνη, δεν είναι μόνο ένα οικονομικό ζήτημα αλλά και μια μείζων πολιτική και κοινωνική αλλαγή. Μπορεί να επηρεάσει θετικά τη σταθερότητα των τιμών και να βελτιώσει την οικονομική κατάσταση της Πολωνίας με την αύξηση της ανταγωνιστικότητας μεταξύ των επιχειρήσεων ή την ενίσχυση του εμπορίου.
Η υιοθέτηση του ευρώ έχει επίσης κοινωνικές και συμβολικές συνέπειες - η αλλαγή του νομίσματος θα μπορούσε να επηρεάσει την προσέγγιση και την ενσωμάτωση της Πολωνίας με τις άλλες χώρες της ΕΕ ή την αίσθηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας του πολωνικού λαού.
Η αλλαγή του νομίσματος προκαλεί ακραία συναισθήματα. Ωστόσο, επί του παρόντος η ένταξη της Πολωνίας στην Eυρωζώνη δεν προκαλεί τόσο μεγάλο δημόσιο ενδιαφέρον όσο στο παρελθόν, πιθανότατα λόγω της μη τήρησης των κριτηρίων σύγκλισης και της έλλειψης σοβαρής συζήτησης. Πιστεύουμε, ωστόσο, ότι εξακολουθεί να είναι ένα κρίσιμο θέμα δημόσιου διαλόγου που πρέπει να διεξαχθεί.
Η αναζωπύρωση του διαλόγου για το ευρώ είναι σημαντική και λόγω του φαινομένου του κενού πληροφόρησης - η τελευταία έρευνα CBOS για τη στάση των Πολωνών έναντι του ευρώ ολοκληρώθηκε το 2014. Η απόκτηση επίκαιρων και εμπεριστατωμένων δεδομένων σχετικά με τις απόψεις για το κοινό νόμισμα μπορεί συμβάλει σε μια εποικοδομητική δημόσια συζήτηση, ακόμη και στο πλαίσιο των πρόσφατων ευρωσκεπτικιστικών στάσεων από κυβερνητικά μέσα ενημέρωσης και ορισμένους πολιτικούς.
Το 2023, το Projekt Polska με την υποστήριξη του Fundacja Wolności Gospodarczej πραγματοποίησε μια έρευνα για να διαγνώσει τις αντιλήψεις των Πολωνών, ως προς τις ευκαιρίες και τους κινδύνους που συνδέονται με την υιοθέτηση του ευρώ. Ερευνήσαμε δύο ηλικιακές ομάδες - νέους ενήλικες μεταξύ 18 και 25 ετών και ηλικιωμένους άνω των 60 ετών. Ακολουθούν τα κύρια συμπεράσματα:
Η ποσοτική έρευνα δείχνει ξεκάθαρα έναν υψηλό βαθμό ευρω-ενθουσιασμού, ειδικά μεταξύ των ερωτηθέντων της ομάδας «60+». Το 73% των γυναικών και το 86% των ανδρών αυτής της ηλικιακής ομάδας υποστηρίζουν την ένταξη της Πολωνίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ταυτόχρονα, μόνο ένα μικρό ποσοστό όσων συμμετείχαν στην έρευνα βλέπουν ένα μέλλον για την Πολωνία εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και λίγο πάνω από το 6% θα ήθελε η χώρα να φύγει από την Κοινότητα τώρα.
Από την άλλη πλευρά, η ανησυχία ορισμένων ερωτηθέντων αφορά την προοπτική αύξησης των τιμών μετά την εγκατάλειψη του ζλότι για το ευρώ. Ένα τέτοιο σενάριο θεωρείται πιθανό ή βέβαιο από το 59% των ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών και το 63% μεταξύ των νεότερων ερωτηθέντων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό νέων ανθρώπων εξισώνει την υιοθέτηση του ευρώ από την Πολωνία με απώλεια ανεξαρτησίας στην άσκηση οικονομικής πολιτικής. Το 41% των ερωτηθέντων στην ηλικιακή ομάδα 18-24 υποστηρίζει αυτήν την άποψη. Το συναίσθημα είναι διαφορετικό στην ομάδα των ηλικιωμένων πολιτών, το 52% των οποίων δεν κάνει έναν τέτοιο συσχετισμό.
Σύμφωνα με τους ερωτηθέντες, η υιοθέτηση του ευρώ από την Πολωνία δεν θα προκαλέσει απώλεια κυριαρχίας. Αυτή η άποψη εκφράζεται από το 45% των ερωτηθέντων.
Η Ευρωζώνη γίνεται γενικά αντιληπτή ως ένας «όμιλος» χωρών στον οποίο αξίζει μια άλλη χώρα να ενταχθεί. Κατά μέσο όρο, σχεδόν οι μισοί ερωτηθέντες σε όλες τις ηλικιακές ομάδες πιστεύουν ότι η οικονομία της Πολωνίας θα αναπτυσσόταν καλύτερα και ότι η χώρα μας θα ήταν πιο σημαντική διεθνώς εάν ανήκε στην Ευρωζώνη.
Σύμφωνα με περισσότερους από τους μισούς (55%) ερωτηθέντες, δεν είμαστε ακόμη έτοιμοι να υιοθετήσουμε το ευρώ. Το 26% των ερωτηθέντων έχουν αντίθετη άποψη, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τον γενικό ευρω-ενθουσιασμό και την υποστήριξή τους για περαιτέρω ολοκλήρωση. Εξαίρεση αποτελούν οι άνδρες στην ομάδα των άνω των 60 ετών: εδώ το 64% επιθυμεί να γίνει το ευρώ εθνικό μας νόμισμα όσο το δυνατόν συντομότερα, ή σύντομα.
Στην έρευνα, οι ερωτηθέντες είδαν κριτικά την εισαγωγή του ευρώ, επισημαίνοντας τόσο τα οφέλη όσο και τους κινδύνους που συνδέονται με αυτό. Οι μεγαλύτερες ανησυχίες αφορούν τις τιμές και τη μείωση της αξίας των μισθών, των συντάξεων και των προσόδων. Αυτό το άγχος είναι ιδιαίτερα εμφανές στην ηλικιακή ομάδα των 60+.
Και οι δύο ομάδες εκτέθηκαν σχεδόν αποκλειστικά σε δυσμενείς απόψεις σχετικά με την εισαγωγή του ευρώ τα τελευταία χρόνια στις χώρες της Βαλτικής ή στην Κροατία, οι οποίες μπορεί να ενίσχυσαν τους φόβους για αύξηση των τιμών των προϊόντων και μείωση των μισθών. Ωστόσο, παρά τις αρνητικές απόψεις που ακούστηκαν, οι περισσότεροι συμμετέχοντες είπαν ότι αυτές οι δυσκολίες θα μπορούσαν να είναι προσωρινές και βλέπουν επίσης πολλά οφέλη από την υιοθέτηση του ευρώ.
Οι ερωτηθέντες είδαν ως αναμφισβήτητα θετικές συνέπειες της εισαγωγής του ευρώ την ευκολία των ταξιδιών και την έλλειψη της ανάγκης δημιουργίας συναλλάγματος, την ευκολία για τις επιχειρήσεις που πραγματοποιούν συναλλαγές με άλλες χώρες της Eυρωζώνης και τα φθηνότερα δάνεια.
* Το Projekt Polska είναι μια πολωνική δημοκρατική οργάνωση που αποτελείται από 21 τοπικούς κύκλους οι οποίοι εργάζονται για τη βελτίωση των τοπικών κοινοτήτων και απασχολεί πάνω από 300 ακτιβιστές
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 5 Ιανουαρίου 2024 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
