Του Alberto Mingardi
Όπως αναφέρει η Wall Street Journal “Ο Διευθύνων Σύμβουλος και Πρόεδρος της Danone SA Emmanuel Faber παραιτήθηκε από τον όμιλο γιαουρτιού μετά από σύγκρουσή του με τους επενδυτές, εξέλιξη που αποτελεί μια σπάνια νίκη για τα ακτιβιστικά κεφάλαια στο άκαμπτο εταιρικό περιβάλλον της Γαλλίας”. Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα είδηση, για δύο διαφορετικούς λόγους.
Πρώτα απ’ όλα, αυτό συμβαίνει στη Γαλλία. Οι Διευθύνοντες Σύμβουλοι και τα διευθυντικά στελέχη έχουν επενδεδυμένη θέση σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά πολύ περισσότερο στη Γαλλία, όπου η κυβερνώσα τάξη συνδέεται με πολύ πιο στενούς δεσμούς απ’ ό,τι στα περισσότερα άλλα μέρη.
Δεύτερον, εκδιώχνοντας τον κ. Faber, αυτοί οι ακτιβιστές επενδυτές έστειλαν το σήμερα ότι δεν είναι ικανοποιημένοι από τις επιδόσεις της Danone υπό τη θητεία του. Ο κ. Faber όμως ήταν υπέρμαχος του “καπιταλισμού των κοινωνικών εταίρων” (stakeholder capitalism) και ο τύπος βλέπει την έξωσή του ως μια διαφωνία μεταξύ των υπερασπιστών του καπιταλισμού των κοινωνικών εταίρων και λίγων νοσταλγών του καπιταλισμού των μετόχων. Το γεγονός ότι οι τελευταίοι απλώς υπάρχουν σε έναν κόσμο όπου η εταιρική κοινωνική ευθύνη, η βιωσιμότητα και ο καπιταλισμός των κοινωνικών εταίρων κυριαρχούν στον δημόσιο διάλογο προκαλεί μια κάποια έκπληξη. Ή αλλιώς, θα μπορούσε απλά να συμβαίνει ότι ο τύπος, δεδομένου του δημόσιου προφίλ του κ. Faber περιέγραψε άδικα τους επικριτές του ως εχθρούς του καπιταλισμού των κοινωνικών εταίρων, σε μια προσπάθεια να συνταχθεί με τον διευθύνοντα σύμβουλο εναντίον των μετόχων.
“Η Danone που ανακοίνωσε πωλήσεις 28 δις δολαρίων στον τελευταίο φορολογικό έτος, ήταν η πρώτη δημόσια επιχείρηση που υιοθέτησε το γαλλικό νομικό πλαίσιο “Entreprise à Mission” (“Επιχείρηση με αποστολή”) που επιτρέπει στις εταιρίες να λαμβάνουν περισσότερο υπόψη τους τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα στο επιχειρηματικό τους μοντέλο. Περίπου το 99% των μετόχων, αλλά όχι οι Artisan Partners, υιοθέτησαν αυτή την κίνηση τον περασμένο Ιούνιο.
Η αναταραχή δημιουργεί το ερώτημα του αν τα επιχειρηματικά μοντέλα που λαμβάνουν υπόψη όλους τους κοινωνικούς εταίρους μπορούν να αντέξουν την αντίσταση των ακτιβιστών επενδυτών που εστιάζουν κυρίως στις μετοχικές αποδόσεις. Η Danone στην ανακοίνωσή της με την οποία ανακοίνωνε τις αλλαγές στη διοίκησή της επεσήμανε ότι “πιστεύει στην ανάγκη να συνδυαστούν οι μεγάλες οικονομικές επιδόσεις με το ιδιαίτερο μοντέλο της Danone ως μιας εταιρίας με σκοπό”.
Πρόκειται για έναν ενδιαφέροντα τρόπο διατύπωσης του ζητήματος: “αν τα επιχειρηματικά μοντέλα που λαμβάνουν υπόψη όλους τους κοινωνικούς εταίρους μπορούν να αντέξουν την αντίσταση των ακτιβιστών επενδυτών που εστιάζουν κυρίως στις μετοχικές αποδόσεις”. Ας δοκιμάσουμε μια άλλη εκδοχή “αν η επιμονή της κοινής γνώμης για την ανάγκη μια επιχείρηση να επιδιώκει στόχους πέρα από τα κέρδη δεν είναι ένας τρόπος για τα διευθυντικά στελέχη να είναι λιγότερο διαφανή και υπόλογα στους μετόχους τους”.
Εδώ και καιρό πιστεύω ότι το μεγαλύτερο μέρος της ρητορικής του καπιταλισμού των κοινωνικών εταίρων, παρά τις αριστερές επιρροές του, οδηγούσε κυρίως σε μεγαλύτερη ενδυνάμωση των διευθυντικών στελεχών έναντι των μετόχων. Το γεγονός ότι κάποιος είναι πολυάσχολος προσπαθώντας να σώσει τον κόσμο είναι μια καλή δικαιολογία για μια απογοητευτική μετοχική επίδοση. Για να δουλέψει όμως σωστά μια οικονομία της αγοράς, χρειαζόμαστε μια αγορά με δικαιώματα ιδιοκτησίας, και χρειαζόμαστε μετόχους δύσπιστους έναντι των ιστοριών των διευθυντών. Ας δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα με τη Danone. Το γεγονός ότι μια τέτοια εταιρική διαμάχη συμβαίνει στη Γαλλία καθιστά, όπως είπα και παραπάνω, το πράγμα ακόμη πιο ενδιαφέρον.
--
*Ο Alberto Mingardi είναι Γενικός Διευθυντής του Istituto Bruno Leoni και αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας της Πολιτικής Σκέψης στο πανεπιστήμιο IULM του Μιλάνου.
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 18 Μαρτίου 2021 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
