Είναι λυπηρό και ειρωνικό το γεγονός ότι, τη στιγμή που αρχίσαμε να βλέπουμε την πιθανή παρακμή της Ρωσίας και της Κίνας -των δύο τελευταίων επιθετικών δικτατοριών που απείλησαν τον κόσμο- οι Ηνωμένες Πολιτείες έχασαν το δρόμο τους.
Όποιος έχει διαβάσει την ιστορία του 20ου αιώνα ξέρει ότι οι επιθετικές δικτατορίες θα συνεχίσουν να επεκτείνονται μέχρι να τις σταματήσουν ελεύθεροι άνθρωποι. Η απειλή της ναζιστικής Γερμανίας εντεινόταν όσο η Αγγλία και η Γαλλία ακολουθούσαν πολιτική κατευνασμού.
Η Γερμανία κατάπιε πρώτα την Αυστρία, μετά την Τσεχοσλοβακία και μετά την Πολωνία, μέχρι που η ναζιστική Γερμανία έγινε τόσο ισχυρή που ήταν αδύνατο να συγκρατηθεί. Στη συνέχεια εισέβαλε στη Γαλλία, στις Κάτω Χώρες, στη Νορβηγία και τέλος στη Ρωσία.
Αυτή ακριβώς η εμπειρία θα έπρεπε να καθοδηγεί την πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στη Ρωσία του Πούτιν -αλλά δεν συμβαίνει αυτό. Έτσι, πρέπει να περιμένουμε ότι εάν η Ρωσία δεν σταματηθεί, θα προχωρήσει πέρα από την Ουκρανία προσπαθώντας να επανιδρύσει τη Σοβιετική Ένωση - η καταστροφή της οποίας επετεύχθη από τις πολιτικές του Ρόναλντ Ρήγκαν. Και η Κίνα με τη σειρά της, βλέποντας τις ΗΠΑ απρόθυμες και ανίκανες να βοηθήσουν την Ουκρανία, θα κινηθεί εναντίον της Ταϊβάν.
Το τρομερό σε όλα αυτά είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκρατούνται όχι επειδή κινδυνεύουν ζωές Αμερικανών, αλλά επειδή ο Ντόναλντ Τραμπ, ανεξάρτητα από τα διακυβεύματα που εμπλέκονται, θέλει να καταδείξει τον βαθμό του ελέγχου που ασκεί στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Σε αυτό το σημείο έχει φτάσει το κόμμα του Ρόναλντ Ρήγκαν.
Στις 5 Μαΐου 1981, λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Ρήγκαν έγραψε στο ημερολόγιό του:
«Ο Al Haig [ο πρώτος του υπουργός Εξωτερικών] επέστρεψε από μια πολύ επιτυχημένη συνάντηση του ΝΑΤΟ στη Ρώμη. Εκεί συμφώνησαν να δεχτούν Τακτικά Πυρηνικά Όπλα στο έδαφός τους και είναι πεπεισμένοι ότι είμαστε πρόθυμοι να διαπραγματευτούμε με τους Ρώσους. Το αποφασιστικό σημείο, όπως είπε ο Αλ, ήταν όταν τους έδειξε ένα αντίγραφο της χειρόγραφης επιστολής μου προς τον Μπρέζνιεφ».
Έτσι, κατά τον πρώτο χρόνο της θητείας του, ο Ρήγκαν άρχισε αμέσως να πιέζει τους Σοβιετικούς δείχνοντας την αμερικανική δύναμη και στοχοπροσήλωση ενώ ταυτόχρονα προσφέρθηκε να διαπραγματευτεί για εκκρεμή ζητήματα. Το αποτέλεσμα, όπως γνωρίζουμε, ήταν η πτώση του Τείχους του Βερολίνου τον Νοέμβριο του 1989 και η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης τον Δεκέμβριο του 1991.
Δεν βλέπουμε τίποτα σήμερα από τον Πρόεδρο Μπάιντεν που θα απέτρεπε τον Βλαντιμίρ Πούτιν από το να συνεχίσει και να επεκτείνει την εισβολή του στην Ουκρανία - και βλέπουμε μόνο δουλοπρέπεια, αναμεμειγμένη με θαυμασμό προς τον Πούτιν, από τον κορυφαίο Ρεπουμπλικανό υποψήφιο. Με τέτοια ηγεσία, δεν είναι περίεργο που οι Ρεπουμπλικάνοι στο Κογκρέσο δεν μπορούν να καταλάβουν ποιο είναι το νόημα να αντισταθούν σε μια επιθετική Ρωσία.
Αυτό που χρειάζονται είναι ένα όραμα - και αυτό που λαμβάνουν είναι δειλία. Έχουμε ήδη σπαταλήσει πολλά από τα οφέλη που πέτυχε ο Ρέιγκαν και μπορεί να φτάσουμε να σπαταλήσουμε ό,τι πέτυχε η αποφασιστική αμερικανική ηγεσία μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η ανάπτυξη της Κίνας, και η πιθανή απειλή που διατυπώνει για την Ταϊβάν, έχει γίνει μια βολική δικαιολογία για ορισμένους Ρεπουμπλικάνους να ισχυριστούν ότι δεν χρειάζεται να δώσουμε μεγάλη προσοχή στην εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία. «Κοιτάξτε την Κίνα», λένε, «εκεί πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας». Αλλά φαίνεται ότι δεν μπορούν να καταλάβουν ότι όταν αγνοούμε αυτό που κάνει ο Πούτιν στην Ουκρανία, καλούμε τους Ρώσους να ξοδέψουν περισσότερους πόρους για την ανάκτηση και την ανοικοδόμηση των συνοριακών κρατών που είχε συγκεντρώσει ο Στάλιν στην Ανατολική Ευρώπη.
Και η Κίνα έχει τα δικά της προβλήματα - αρκετά για να αποσπάσουν την προσοχή του Σι Τζινπίνγκ για τα επόμενα χρόνια. Μετά από μια γενιά -ή και περισσότερο- οικονομικής ανάπτυξης υπό τις φιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές του Ντενγκ Σιαοπίνγκ, η προσπάθεια του Σι να επαναφέρει την οικονομία υπό τον έλεγχο του Κομμουνιστικού Κόμματος έχει καταπνίξει το κινεζικό ηθικό και έφερε ως αποτέλεσμα οικονομική παρακμή.
Ο πληθυσμός της Κίνας μειώνεται κι αυτός, καθώς το αποτέλεσμα της πολιτικής του ενός παιδιού που εφαρμόστηκε για περισσότερα από 30 χρόνια έχει αφήσει εκατομμύρια άνδρες χωρίς συζύγους και εκατομμύρια γυναίκες αδιάφορες να δημιουργήσουν οικογένεια.
Η υποστήριξη των ηλικιωμένων, που κάποτε ήταν ευθύνη της κινεζικής οικογένειας, θα αποτελέσει περαιτέρω εμπόδιο για την κινεζική οικονομία. Οι νεότεροι και καλύτερα μορφωμένοι Κινέζοι, που δεν μπορούν να φύγουν από την Κίνα, χρησιμοποιούν τώρα την έκφραση «ξαπλωμένος» (lying flat) για να περιγράψουν τα συναισθήματά τους σήμερα για τη χώρα και το μέλλον τους.
Οι αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας –μεταξύ αυτών η Ινδία, η Ιαπωνία, το Βιετνάμ, η Νότια Κορέα και η Αυστραλία– προσβλέπουν τώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες για παγκόσμια ηγεσία.
Δεν θα ανταποκριθούμε σε αυτό το κάλεσμα εκλέγοντας ούτε τον Τραμπ ούτε τον Μπάιντεν, αλλά αν το Κογκρέσο καταφέρει να χρηματοδοτήσει τη γενναία ουκρανική αντίσταση στη Ρωσία, θα έχουμε μια ακόμη συναρπαστική ευκαιρία να δείξουμε ότι η αμερικανική ηγεσία είναι ακόμα τόσο ζωντανή όσο ήταν και υπό τον Ρόναλντ Ρήγκαν.
--
Ο Peter J. Wallison είναι διακριμένο ομότιμο στέλεχος του American Enterprise Institute με πεδία ενδιαφέροντος μεταξύ άλλων τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, την εταιρική διακυβέρνηση, την στεγαστική πολιτική και τη χρηματοδότηση προεκλογικών εκστρατειών.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 27 Φεβρουαρίου 2024 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
