Του Vytautas Zukauskas
Σε ολόκληρη την Ευρώπη, η παραοικονομία αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της οικονομίας. Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, κατά μέσο όρο το 16% του ΑΕΠ των κρατών-μελών της ΕΕ παράγεται από την παραοικονομία. Στην Ανατολική και τη Νότια Ευρώπη, το ποσοστό του ΑΕΠ που παράγεται από την παραοικονομία είναι ακόμη υψηλότερο. Από τη μία πλευρά, οι κυβερνήσεις παραδέχονται ότι οι δραστηριότητες που διεξάγονται στην παραοικονομία παράγουν προστιθέμενη αξία - περιλαμβάνονται στις επίσημες εκτιμήσεις του ΑΕΠ στις χώρες-μέλη της ΕΕ. Από την άλλη, τα κράτη επιχειρούν να καταπολεμήσουν την παραοικονομία, εισάγοντας κάθε είδους μέτρα πολιτικής με στόχο τον κατά το δυνατόν περιορισμό των εκφάνσεών της.
Αυτός ο στόχος να εξαλειφθεί με κάθε κόστος η παραοικονομία είναι αντιπαραγωγικός. Οδηγεί σε τιμωρητικά μέτρα και λιγότερη παραγωγική οικονομική δραστηριότητα. Όπως καταδεικνύει η μεγάλη έκταση της παραοικονομίας σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, αυτές οι κυβερνητικές προσπάθειες δεν στέφονται πάντα με επιτυχία. Σ' αυτή την έκθεση, υποστηρίζουμε ότι ένας από τους λόγους που οι κυβερνήσεις συχνά αποτυγχάνουν να μειώσουν την έκταση της παραοικονομίας είναι το γεγονός ότι τα μέτρα πολιτικής δεν στοχεύουν στις αιτίες που την προκαλούν.
Η παραοικονομία μπορεί να οριστεί ως οι οικονομικές δραστηριότητες (εργασία, παραγόμενα αγαθά και παρεχόμενες υπηρεσίες) που διεξάγονται χωρίς να συμμορφώνονται στους σχετικούς νόμους, με τον σκοπό να αποφευχθεί η φορολόγηση ή/και η ρύθμισή τους.
Συνεπώς, οι φόροι και οι ρυθμίσεις είναι οι πρωταρχικές αιτίες της παραοικονομίας. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η παραοικονομία, θα πρέπει να πάψει να θεωρείται απλώς ως μια πηγή ποινικών αδικημάτων. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η παραοικονομία πρωτίστως αφορά τη δημιουργία αξίας.
Σε αυτή την έκθεση, οι αιτίες της παραοικονομίας, σε συνδυασμό με τους παράγοντές της, ορίζονται ως οι οδηγοί της. Το πρώτο μέρος της έκθεσης αφιερώνεται στην εξέταση των αποτελεσμάτων της ανάλυσης παλινδρόμησης που πραγματοποιήσαμε στους οδηγούς της παραοικονομίας. Το δεύτερο μέρος εξετάζει τα μέτρα και τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν σε διάφορες χώρες με στόχο την καταπολέμηση της παραοικονομίας και αποτιμά το εύρος της ανταπόκρισής τους προς τους οδηγούς όπως τους εντοπίσαμε.
Μπορείτε να κατεβάσετε και να διαβάσετε τη μελέτη στα αγγλικά εδώ.
--
O Vytautas Zukauskas είναι αναλυτής στο Lithuanian Free Market Institute.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 5 Σεπτεμβρίου 2019 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του δικτύου Epicenter και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
