Γράφει ο David Henderson
Στη φάση των ερωταπαντήσεων στο τέλος μιας ομιλίας του Jordan Peterson την οποία παρακολούθησα πρόσφατα, ο Peterson αναφέρθηκε στο θέμα των προνομίων. Συμφώνησε ότι προνόμια όντως υπάρχουν. Κι εγώ το ίδιο, αλλά δεν πήρε την προσέγγιση του Χάγιεκ και τη δική μου, ότι δηλαδή το προνόμιο προκύπτει όταν το κράτος, συμπεριλαμβανομένου και του νομικού συστήματος, παρέχει σε κάποιον ειδική μεταχείριση.
Αρκετά όμως για τη δική μου άποψη. Θέλω να μιλήσω για την άποψη του Peterson. Αυτός συμφωνεί με την αριστερή, και ολοένα και περισσότερο κυρίαρχη, άποψη ότι τα προνόμια αφορούν τον πλούτο, την ανατροφή κ.λπ. Ο Πήτερσον δήλωσε πως αν κάποιος σε κατηγορεί ότι είσαι προνομιούχος, μπορείς να συμφωνήσεις μ’ αυτό αλλά στη συνέχεια να επισημάνεις τι κάνεις με το προνόμιο αυτό: Αν βοηθάς τους ανθρώπους, αν είσαι παραγωγικός (το οποίο επίσης βοηθά τους ανθρώπους), κ.λπ.
Ας πούμε ότι συμφωνώ με την άποψη του Peterson ως προς το τι είναι το προνόμιο. Δεν συμφωνώ, αλλά θέλω να δω πού οδηγεί αυτή η προσέγγιση.
Τις περισσότερες φορές που βλέπω κάποιοι να κατηγορούνται ως προνομιούχοι, αυτή η κατηγορία έρχεται ως απάντηση έναντι μιας πολιτικής θέσης τους. Εδώ η απάντηση δεν θα πρέπει να είναι αυτή που δίνει ο Peterson - κοιτάξτε τι καλό κάνω με αυτό. Η απάντηση, κανονικά, θα πρέπει να είναι ότι η κατηγορία αυτή είναι άσχετη.
Φανταστείτε λοιπόν ότι επιχειρηματολογώ κατά του κατώτατου μισθού. Επισημαίνω ότι ο κατώτατος μισθός βγάζει πολλούς ανειδίκευτους εργάτες από το εργατικό δυναμικό, και σημειώνω ότι βλάπτει δυσανάλογα τους νέους μαύρους ανθρώπους.
Σε απάντηση, το άτομο με το οποίο μιλάω λέει ότι αυτός ή αυτή (από εδώ και στο εξής, θα χρησιμοποιώ το "αυτός") δεν πρέπει να δώσει σημασία σε αυτό που λέω επειδή είμαι προνομιούχος. Θα μπορούσε επίσης να πει ότι δεν ξέρω πώς είναι να εργάζεσαι με κατώτατο μισθό επειδή δεν το έχω κάνει ποτέ. (Στην πραγματικότητα, το έκανα, το καλοκαίρι του 1972.) Αλλά ας πούμε ότι δεν κάνει αυτό το λάθος βήμα και απλώς απορρίπτει το επιχείρημά μου ισχυριζόμενος ότι βασίζεται στην προνομιακή μου θέση.
Ποια θα πρέπει λοιπόν να είναι η απάντησή μου; Θα έπρεπε να είναι ότι το προνόμιο ή η έλλειψη προνομίου μου είναι άσχετα με το θέμα. Ας πούμε ότι είμαι δισεκατομμυριούχος. Επηρεάζει αυτό καθ’ οποιονδήποτε τρόπο την ελαστικότητα της ζήτησης για ανειδίκευτη εργασία ή οποιαδήποτε άλλη πτυχή των πιθανών θέσεων εργασίας για ανειδίκευτους εργάτες; Όχι. Επομένως, δεν επηρεάζει τα αποτελέσματα του κατώτατου μισθού. Ή πάρτε την ακραία περίπτωση: Δεν μπορώ να έχω προνόμια αν δεν υπάρχω. Λοιπόν, φανταστείτε ότι δεν υπήρχα. Θα ήταν μεγαλύτερη ή χαμηλότερη η ελαστικότητα της ζήτησης για εργασία; Κανένα από τα δυο.
Ο κατήγορός μου έκανε απλώς ένα κατηγορικό λάθος. Το προνόμιο είναι άσχετο με το επιχείρημα που διατυπώνω για τον κατώτατο μισθό.
Τις επόμενες μέρες, θα πω περισσότερα για το τι πιστεύω ότι είναι το προνόμιο και θα μιλήσω για τον κύριο τρόπο με τον οποίο εγώ και οι περισσότεροι αναγνώστες αυτού του ιστολογίου είμαστε προνομιούχοι.
Ευχαριστώ τον Charley Hooper για τη χρήσιμη συζήτηση.
* Ο David Henderson είναι ερευνητής στο Hoover Institution και καθηγητής οικονομικών στη μεταπτυχιακή σχολή διοίκησης επιχειρήσεων και δημόσιας διοίκησης του Naval Postgraduate School στο Monterey της Καλιφόρνιας.
** Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 20 Μαΐου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
