Του Derek Scissors
Ο Υπουργός Εξωτερικών Blinken, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Sullivan και άλλοι θα συναντηθούν με Κινέζους αξιωματούχους αυτή την εβδομάδα. Η κυβέρνηση Μπάιντεν πρέπει να αξιοποιήσει αυτή την ευκαιρία για να ενισχύσει την αμερικανική πολιτική πέρα από τα σλόγκαν του τύπου “συνεργαζόμαστε με τους συμμάχους μας”. Ήδη ο επικεφαλής της πλειοψηφίας στη Γερουσία Schumer έχει διατυπώσει κάποιες σχετικές ιδέες. Όποιος κι αν αναλάβει το πηδάλιο, αυτό πρέπει να γίνει σύντομα, και η αμερικανική πολιτική πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
- Να αποκλειστεί η Κίνα από εφοδιαστικές αλυσίδες που θα χαρακτηριστούν ζωτικής σημασίας.
- Να απαγορευτούν οι εξαγωγές προηγμένης τεχνολογίες στη ΛΔΚ, χωρίς να στοχοποιηθούν επιμέρους εταιρίες.
- Να απαγορευτούν οι αμερικανικές επενδύσεις σε εταιρίες που θεωρούνται πολύτιμες για τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό ή που έχουν υποστηρίξει γενοκτονίες.
- Να συλλεχθούν οι αναγκαίες πληροφορίες για την αποτελεσματική εφαρμογή των βημάτων 1-3.
Τα βήματα της Ουάσινγκτον για τη διασφάλιση των εφοδιαστικών αλυσίδων υπήρξαν ανεπαρκή. Η κυβέρνηση Τραμπ απέτυχε να δράσει αποτελεσματικά, ξεκινώντας ήδη πριν από την πανδημία. Η κυβέρνηση Μπάιντεν βρίσκεται σε διαδικασία “αναθεώρησης” ενώ σίγουρα μπορεί να εντοπίσει τις σημαντικότερες αλυσίδες και τα μέσα για να τις προστατεύσει. Το Κογκρέσο συζητά ενεργά τις εφοδιαστικές αλυσίδες αλλά οι αναγκαίες προβλέψεις που αφορούν την Κίνα δεν έχουν ακόμη διατυπωθεί.
Η κατευθυντήριος αρχή για αυτά πρέπει να είναι απλή: Όταν πρόκειται για ζητήματα ζωτικής σημασίας, η Κίνα δεν μπορεί να συμμετέχει. Καθόλου. Οι επιδοτήσεις από χρήματα φορολογουμένων για την τελική παραγωγή μπορούν να δικαιολογηθούν εάν επεκτείνουν τη δυναμικότητα (capacity) των ΗΠΑ, για παράδειγμα στα εμβόλια και τους ημιαγωγούς. Αν όμως δεν εξεταστεί πλήρως η εφοδιαστική αλυσίδα, οι επιδοτήσεις στην παραγωγή θα ενθαρρύνουν την εισαγωγή συντελεστών της παραγωγής. Οι αμερικανικές επιδοτήσεις θα προσελκύσουν την προσοχή των κινεζικών εταιριών και του κινεζικού κράτους.
Οι εταιρίες θα βλέπουν τις οικονομικές ευκαιρίες ενώ το Πεκίνο θα έχει μια στρατηγική προσέγγιση - ακόμη και μια δαπανηρή εμπλοκή σε μια εφοδιαστική αλυσίδα παρέχει την ευκαιρία της διατάραξής της. Αν η Κίνα στοχοποιήσει μια αλυσίδα, διαθέτει το πιο εκτεταμένο καθεστώς επιδοτήσεων, που περιλαμβάνει την αναγκαστική συγχώνευση κλάδων και τον δανεισμό υπό κρατική διεύθυνση για να καταστήσει τις επιχειρήσεις της τεχνητώς ελκυστικές ως δυνητικοί συμμετέχοντες. Η αμερικανική υποστήριξη σε κάποιον κλάδο μπορεί να αυξήσει την κινεζική συμμετοχή.
Κάθε πρόγραμμα κινήτρων με στόχο να κρατήσει έξω την Κίνα θα προκαλέσει την έντονη εμπλοκή του Πεκίνου. Κάτι που δεν πρέπει να γίνεται συχνά αλλά μόνο σε ό,τι αφορά ζωτικά πεδία είναι ότι η Κίνα πρέπει να αποκλείεται διά νόμου από εφοδιαστικές αλυσίδες, κι αυτό να επεκτείνεται και στην έμμεση συμμετοχή όπως στην κατασκευή εξαρτημάτων για τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται. Αν η κυβέρνηση Μπάιντεν θέλει για παράδειγμα να επεκτείνει την παραγωγή πράσινης ενέργειας, θα πρέπει να αναλογιστεί πόση επιρροή μπορεί να δώσει αυτό σε Κινέζους προμηθευτές.
Πρόκειται για μια συλλογιστική με το βλέμμα στο μέλλον. Σε ό,τι αφορά τις εξαγωγές προηγμένης τεχνολογίας στην Κίνα, οι ΗΠΑ δεν έχουν άλλη επιλογή από το να κοιτάξουν και στο παρελθόν. Η πολιτική κυριαρχείται από την Huawei. Αυτό βγάζει νόημα μόνο αν η Huawei είναι η κύρια τεχνολογική απειλή, όμως η πραγματική απειλή είναι πολύ ευρύτερη και πηγάζει από τους στόχους και τις μεθόδους τους κινεζικού κράτους. Η ορθή προσέγγιση εγκρίθηκε με ευρύτατη πλειοψηφία από το Κογκρέσο στα μέσα του 2018: ενίσχυση των ελέγχων στις εξαγωγές.
Τριάντα μήνες μετά, η εφαρμογή ρυθμίσεων από το Υπουργείο Εμπορίου είναι ακόμη ελλειμματική. Οι νέοι αξιωματούχοι πρέπει να διασφαλίσουν την πλήρη εφαρμογή εντός του 2021, που περιλαμβάνει και τον πλήρη χαρακτηρισμό των θεμελιωδών και των αναδυόμενων τεχνολογιών. Η πολυσυζητημένη Λίστα Οντοτήτων (Entity List) είναι ένα φτωχό υποκατάστατο καθώς επικεντρώνεται σε επιμέρους εταιρίες και όχι σε τεχνολογίες. Το Πεκίνο μπορεί πάντα να μετακινήσει τις προσπάθειες για απόκτηση τεχνολογίας σε κάποια άλλη οντότητα.
Κατά τρόπο παρόμοιο προς την εστίαση στη Huawei, η αφαίρεση κινεζικών μετοχών από τα αμερικανικά χρηματιστήρια αντιμετωπίζει μόνο ένα μικρό μέρος ενός ευρύτερου ζητήματος. Η κεφαλαιοποιήσεις αγοράς εδώ είναι ονομαστικές - δεν αντιπροσωπεύουν πραγματικές χρηματοπιστωτικές ροές. Οι ακριβείς ροές καταγράφονται στα δεδομένα που αφορούν τη ροή αμερικανικού χρήματος προς την Κίνα μέσω όλων των καναλιών και όχι μόνο των μετοχών που διαπραγματεύονται στα χρηματιστήρια μας, αλλά περιλαμβάνουν και υπεράκτιες χρηματοπιστωτικές διόδους.
Το Υπουργείο Οικονομικών καταγράφει την αξία των Κινεζικών κινητών αξιών που κατέχονται στις ΗΠΑ στο ύψος ρεκόρ των 271 δις τον Νοέμβριο του 2020, ενώ τον Νοέμβριο του 2016 το αντίστοιχο ποσό ανερχόταν στα 100 δις δολάρια. Ακόμη κι έτσι όμως απέχουμε πολύ από την πλήρη εικόνα. Την ίδια περίοδο, οι κατοχές κινητών αξιών που εγγράφονται στις Νήσους Κέυμαν σχεδόν διπλασιάστηκαν και έφτασαν στα 2,42 τρις δολάρια. Ένα σημαντικό μέρος αυτών των ποσών πρέπει να αφορά την Κίνα, και το συνολικό αμερικανικό χαρτοφυλάκιο επενδύσεων στην Κίνα μπορεί σήμερα να υπερβαίνει το 1 τρις δολάρια.
Αυτό θέτει σε κίνδυνο την οποιαδήποτε πολιτική των ΗΠΑ για την παραγωγή - δεκάδες δισεκατομμύρια δολαρίων από χρήματα φορολογουμένων για επιλεγμένους κλάδους θα είναι το ίδιο να απλώς να τα κάψουμε αν μεγαλύτερα ποσά αμερικανικών χρημάτων φτάσουν να στηρίζουν τους κλάδους της Κίνας. Μια πολιτική αντιμετώπισης, αξιοποιεί τον κατάλογο του Πενταγώνου με τις εταιρίες που συνδέονται με τις κινεζικές ένοπλες δυνάμεις. Οι περιορισμοί στις επενδύσεις πρέπει να αφορούν μόνο σημαντικούς υποστηρικτές του κινεζικού στρατού και να συμπληρώνονται στη συνέχεια με έναν κατάλογο όσων παραβιάζουν σοβαρά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τα αμερικανικά κεφάλαια δεν πρέπει να βοηθούν αυτές τις οντότητες.
Τέλος, η χάραξη πολιτικής προϋποθέτει ποιοτική πληροφόρηση, και μια θεμελιώδης πρακτική του Κομμουνιστικού Κόμματος είναι ο έλεγχος και η διαστρέβλωση της πληροφορίας. Οι αρμόδιοι για τη λήψη αποφάσεων πρέπει να γνωρίζουν αν οι συμμετέχοντες στις εφοδιαστικές αλυσίδες εξαρτώνται κατά κάποιον τρόπο από την Κίνα. Πρέπει να γνωρίζουν την τάση των αμερικανικών επενδύσεων στην Κίνα, συμπεριλαμβανομένων και των υπεράκτιων διόδων. Για το ζήτημα αυτό, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι είναι πιθανό να μη γνωρίζουν το πραγματικό οικονομικό μέγεθος της Κίνας. Ό,τι πράξεις κι αν αναληφθούν από το Κογκρέσο ή την κυβέρνηση Μπάιντεν, χρειαζόμαστε περισσότερες γνώσεις.
--
Ο Derek Scissors είναι ερευνητικό στέλεχος του American Enterprise Institute.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 17 Μαρτίου 2021 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
